Aan de ketting: Naar het kerkje van mijn vader

Ik blijk niet de eerste te zijn, zeggen de buren van de voormalige gereformeerde kerk aan het Molenbochtplein in Tilburg. De kerk is al sinds 1971 niet meer in gebruik, maar velen zijn sindsdien langs geweest voor nostalgische herinneringen. ‘Zelfs vanuit Canada zijn ze gekomen.’ Was het gebouw vroeger voor toerusting van de ziel bedoeld, tegenwoordig zit er een personal trainer in, wat neerkomt op een individueel afgestemde training van het lichaam. Eerder heeft de kerk een tapijtenwinkel en drankenzaak geherbergd, maar ook kunstenaars zijn er actief geweest.

Voor mij is het gebouw de plek waar mijn vader in zijn vroege jeugd naar de kerk is gegaan. Toen ik hoorde dat de fietstocht de vorige dag in Eindhoven was geëindigd, kwam het spontaan in me op. Ik ga naar Tilburg, waar mijn vader (1934-2009) geboren is. Verhalen over zijn jeugd had hij genoeg, maar ik heb toch maar even mijn tante in Nieuwleusen gebeld voor wat extra informatie. ‘Je vader was een echte boef. Hij hield van kattekwaad’, aldus mijn tante. Eén verhaal kan ik me zelf herinneren. ’s Zondags in de kerk deden de jongens in plaats van munten wel eens stenen in de collectezak. Daarvan werden ze lekker zwaar, zei mijn vader. Vooral leuk bij de collectezakken met een lange stok.

Maar Tilburg is pas het slot van mijn fietstocht. ’s Morgens vroeg in Eindhoven loop ik bij de uitgang van het station tegen een groep studenten aan. Ze zijn van de Studievereniging Nanobiology SVNB Hooke uit Delft en geheel in Harry Potter-outfit gekleed. Even denk ik met een ontgroeningsritueel te maken hebben, maar dat is volgens Jakobus (21) niet het geval. Ze staan aan het begin van een startweekend, waar de eerstejaars elkaar beter leren kennen. ‘Zonder ontgroening. Dat is het verschil tussen een studie- en studentenvereniging.’

PSV

Eindhoven is voor mij vooral de stad van PSV, dus mijn eerste doel is het Philips Stadion. Zijn ze daar de klap al te boven dat de club voor het eerst sinds 43 seizoenen niet in Europa speelt? Voor het stadion staan enkele tieners te wachten tot de fanshop opengaat. Daan Heerschap (14) en Daan Canis (15) uit Limburg piekeren er niet over hun club af te vallen. ‘Het is jammer, maar we zijn nog steeds trots op PSV’, zegt de jongste Daan. En de ander: ‘Dat hebben we van onze ouders meegekregen.’

Eindhoven uit fietsen blijkt geen gemakkelijke opgave. Nergens in de stad zijn de rood-oranje borden voor fietsers te vinden. Gelukkig bieden mensen van de groenvoorziening hulp. Even vraag ik me af of de fietsborden in het kader van de digitale vooruitgang overal in Nederland verdwenen zijn, maar direct als ik in Best aankom, zijn ze er weer. Het blijkt enkel een Eindhovens probleem te zijn.

Ondertussen heb ik het hoogtepunt van de fietstocht gehad. In de stromende regen passeer ik vlak bij psychiatrische instelling De Grote Beek een man, die zwaar bepakt voor het stoplicht wacht. Uit één tas met spullen torent een rol pakpapier met de vrolijke opdruk ‘Love’. ‘Ik heb een cadeau voor mijn dochter gekocht. Ik verblijf hier tijdelijk en zij komt me opzoeken’, glundert hij. Via Best fiets ik naar Oirschot, wat een prachtig plaatsje met Markt, Vrijthof en grote Sint-Petruskerk blijkt te zijn. Café ‘In de Bonte Os’, en ‘Auberge De Zwaan’ tonen de rijkdom van het bourgondische Brabantse leven en ik gun mezelf een pauze. Langs het lange Wilhelminakanaal fiets ik naar Haghorst, om via Diessen en Hilvarenbeek naar Tilburg te koersen. Vlak voor Beekse Bergen strand ik op honderden jongeren die naar het jaarlijkse festival Decibel gaan. Volgens Imara de Haan (22), Sarie Verstappen (22) en Anouk van Berlo (21) doet het festival zijn naam eer aan, omdat er alleen maar hardstyle muziek te horen is.

vastgevroren tong

In Tilburg zoek ik de woning in de Borneo-straat, waar mijn vader geboren is. Het blijkt een oud huisje te zijn, dat met rolluiken potdicht zit. Een paar honderd meter verder is het huis in de Madeliefstraat, waar mijn opa en oma in 1937 naartoe verhuisden. Het ziet er verwaarloosd uit. Hier vonden dus de verhalen van mijn tante plaats. Zoals het verhaal dat mijn vader teruglopend uit school zo’n dorst had, dat hij even aan het ijs van de brugleuning begon te likken en vervolgens met zijn tong vast vroor. Alleen de koffie van de brugwachter kon hem losmaken.

En ik zie in de Madeliefstraat het jongetje dat in de winter van 1944, toen Tilburg al bevrijd was, over de straten zwierf omdat de scholen gesloten waren. ‘Hij kwam telkens voor het middageten te laat en mijn moeder waarschuwde dat hij de volgende keer geen eten zou krijgen’, aldus mijn tante. ‘Toen hij toch weer te laat was, is hij zonder eten weer weggegaan. Een tijdje later kwam hij terug met allemaal broden onder zijn jas. Bleek hij die van de Canadezen die buiten de stad lagen gekregen te hebben. Omdat zijn moeder geen eten voor hem had.’