Direct naar artikelinhoud

Diplomatieke rel met Marokko draait om deze Rif-activist en 'drugshandelaar'

Marokko heeft zaterdag zijn ambassadeur in Den Haag teruggeroepen. Deze uitzonderlijke diplomatieke maatregel volgt op de weigering van Nederland om een vermeende drugshandelaar en Riffijnse activist uit te leveren. Volgens een verklaring van het Marokkaanse ministerie van Buitenlandse Zaken is er op het hoogste niveau over deze zaak overlegd. Het zou gaan om de Marokkaanse Nederlander Saïd C..

Demonstranten van Hirak, de beweging die strijdt voor onafhankelijkheid van de Rif, roepen leuzen tegen de Marokkaanse regering. Imouzren, 11 juni 2017.Beeld reuters

Volgens het bericht is er de afgelopen twee dagen contact geweest tussen de Marokkaanse en de Nederlandse autoriteiten over het uitleveren van deze veronderstelde drugscrimineel van Marokkaanse afkomst.

C. (52) is een van de oprichters van de 18 septemberbeweging, die strijdt voor de onafhankelijkheid van de Rif. In het voorjaar van 2015 meldde hij zich, samen met een Marokkaans-Franse geestverwant, bij de Volkskrant.

In een Utrechts etablissement vertelde het duo dat C. sinds 2010 hinderlijk wordt gevolgd door de Marokkaanse geheime dienst. Ook in Nederland zouden Marokkaanse geheim agenten hem lastigvallen. Volgens hen vanwege C.'s Riffijns activisme. De Marokkaanse dienst zou hem, met valse beschuldigingen, in verband willen brengen met drugscriminaliteit.

'Not done'

Ruim 22 jaar woonde C. in Roosendaal, waar hij een bouwbedrijf bezat en een coffeeshop runde. Die laatste moest hij sluiten omdat hij de gedoogregels te ruimhartig uitlegde. In 2007 remigreerde hij naar Marokko. Hij wilde aan de slag in de toeristische sector en de Marokkaanse politiek in.

Van 2007 tot 2010 zat hij in het Marokkaanse parlement voor de Parti Al Ahd (de partij van de belofte). 'Toen wilden ze van me af', vertelde C. in 2015. 'Ik was bezig de populatie van de Rif wakker te schudden. Ik kwam op voor hun rechten en vrijheden. In 2009 wilde ik zelf opstappen, omdat ik had gezien hoe vuil machtspolitiek in het Marokkaanse parlement werkt. Ik werd bedreigd. Opstappen, dat is not done.'

Daarna is het gedonder begonnen en is de Marokkaanse geheime dienst hem gaan intimideren, zei hij. Volgens C. zat hij een 'Riffijnse marionet van de koning' in de weg. Rabat wilde die man als instrument gebruiken in de opstandige regio. Daar wilde C. een stokje voor steken.

In 2010 keerde hij terug naar Nederland. Hij vestigde zich weer in Roosendaal, waar hij en zijn gezin naar eigen zeggen een paar keer werden bedreigd omdat hij in Nederland, en in andere Europese landen, betrokken was bij het organiseren van congressen over de onafhankelijkheid van de Rif.

Kort na het gesprek in Utrecht stuurde C. een kopie op van een interne memo met op het oog officiële overheidsstempels. Daarin stond dat de Marokkaanse geheime dienst de militaire attaché bij de ambassade in Nederland de opdracht gaf C. 'lijfelijk te monitoren'.

Opium en witwassen

Het verhaal van C. en zijn compagnon was moeilijk te verifiëren vanwege de betrokkenheid van geheime diensten. Dat gold ook voor de authenticiteit van het document. Drie maanden later, in juni 2015, werd C. gearresteerd bij een grootscheepse politieactie in West-Brabant. Na anderhalf jaar onderzoek vielen 200 politiemensen op 24 adressen panden in Etten-Leur en Roosendaal binnen, meldde de politie. Ook de woning van C. . Bij het onderzoek waren de Nederlandse Belastingsdienst, de Fiod en Franse en Spaanse justitiële autoriteiten betrokken. Roosendaal zou de spil zijn van een drugslijn naar Frankrijk, een miljoenenbusiness. De arrestanten werden verdacht van overtreding van de Opiumwet en van witwassen.

De Franse tak van de 18 septemberbeweging reageerde furieus op C.'s arrestatie. In een persbericht werd zijn detentie 'beschamend' en 'politiek geïnspireerd' genoemd. De Europese diensten zouden hun informatie klakkeloos hebben overgenomen van de Marokkaanse geheime dienst.

De Marokkaanse ambassade in Den HaagBeeld anp

C. is inmiddels op vrije voeten. Volgens bronnen in de Marokkaanse gemeenschap draagt hij een enkelband. Hoe zijn zaak verder zal verlopen, blijft vooralsnog onduidelijk. Het Openbaar Ministerie zegt niet te kunnen ingaan op individuele gevallen. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Veiligheidszaken en Justitie evenmin.

In een gezamenlijke verklaring laten de ministeries wel weten de actie van Marokko 'onbegrijpelijk en onnodig' te vinden. 'Nederland hecht nu en in de toekomst aan effectieve samenwerking met Marokko, mits gebaseerd op internationaal rechtelijke kaders en bescherming van de rechtsstaat.'

Die verklaring duidt erop dat Nederland bang is dat C. wordt gemarteld bij uitlevering, zeggen verschillende bronnen in de Marokkaanse gemeenschap. Dat C. betrokken was bij drugshandel, daaraan twijfelen de bronnen nauwelijks. Over hoe diep hij in de handel zou hebben gezeten, verschillen de meningen

De ministeries vinden de actie van Marokko 'onbegrijpelijk en onnodig'
Het is niet vreemd dat Rabat juist nu probeert verwarring te zaaien

Riffijnse opstand

De diplomatieke rel tussen Nederland en Marokko kan volgens de bronnen niet losgezien worden van de opstand in de Rif. Vanaf het moment dat die uitbrak vorig jaar oktober, probeert Rabat Riffijnse activisten in de diaspora zwart te maken en zo het verzet in de kiem te smoren.

Dat lukt niet echt. De steun groeit juist. In Nederland hebben meerdere partijen Kamervragen gesteld. Linkse partijen in Spanje steunen de opstand. Het Europees Parlement is ermee bezig. In dit licht is het niet vreemd dat Rabat probeert verwarring te zaaien en dat de zaak-C. juist nu zo hoog opspeelt.

Aanvullingen en verbeteringen: In een eerdere versie van dit artikel werd Said C. een drugshandelaar genoemd. Dat moet zijn: 'vermeende drugshandelaar'. De Marokkaanse autoriteiten verdenken de Marokkaanse Nederlander van drughandel, maar het Nederlandse ministerie van Veiligheid en Justitie stelt dat Nederland die informatie onvoldoende heeft kunnen toetsen. Omdat hij inmiddels is gearresteerd, is zijn achternaam geanonimiseerd op 30 juni 2017, in lijn met het stijlboek van de Volkskrant.

Lees meer over de onrust in het Rifgebied

Het begon met de dood van een visverkoper. Nu zijn er al maandenlang demonstraties, zijn vele tientallen mensen (onder wie de protestleider) opgepakt en zijn er inmiddels ook protesten in Nederland. Wat is er precies aan de hand in het Marokkaanse Rifgebied? Lees hier de artikelen die we er eerder over schreven.