Direct naar artikelinhoud

'Ik kan niet kiezen tussen Frankrijk en Italië. Trek me dan maar met zeven paarden uit elkaar'

Wijnboer en schrijver Ilja Gort trekt in zijn nieuwe tv-serie de grens over. En als hij dan echt moet kiezen tussen Frankrijk of Italië, dan kun je hem nog beter met zeven paarden uit elkaar trekken.

Ik ben iemand die continu achter uitdagingen aangaat als een hondje dat een bal ziet en er meteen achteraan rent.Beeld Frank Ruiter / de Volkskrant

Schrijven of wijnboer?

'Ik heb wijnen op de markt gebracht, een château gekocht in Frankrijk waar ik een deel van het jaar woon, tv-programma's over wijn gemaakt, maar schrijven is momenteel wel mijn grote liefde. Ik heb in de afgelopen tien jaar drie romans geschreven. Met schrijven kun je afdalen naar jezelf, door die tunnels van je ziel lopen om met kaarslampjes langs de muren van te kijken wat je daar allemaal aantreft.

'Ik merk bovendien dat er een terugkerend thema is in mijn romans: een kleine man die terechtkomt in een situatie die hij niet machtig is en listen gaat verzinnen waardoor hij zichzelf nog meer in de nesten werkt. Dat is in hoge mate autobiografisch, ja. Ik ben ook iemand die continu achter uitdagingen aangaat als een hondje dat een bal ziet en er meteen achteraan rent. Mijn zoon zei eens: je bent eigenlijk een kleine terriër die denkt dat hij een herdershond is.'

Omroep MAX of AvroTros?

'Ik ben van omroep MAX overgestapt naar AvroTros na een conflict over de stijl van mijn tv-programma over wijnen en eten in Frankrijk. Ze wilden dat ik meer rekening hield met de ouderen. Maar zodra iemand me gaat vertellen wat ik moet doen, sta ik meteen met de hakken in het zand. Kribbig en dwárs word ik ervan. Ook als een deel van mijn hersens vindt dat het idee eigenlijk best goed is.

'De overstap naar AvroTros was een verademing. Ik kreeg carte blanche voor de pilot van mijn nieuwe tv-programma Gort over de grens in Italië en hoefde nergens rekening mee te houden. In het volgende seizoen gaan we met ons programma naar Spanje, Duitsland of Engeland - landen met een interessante eetcultuur.

Ilja Gort tijdens de presentatie van zijn programma Wijn aan Gort bij Omroep Max, 2012.Beeld anp

Amersfoort of Amsterdam?

'Ik ben geboren in Amersfoort, maar we zijn naar Soest verhuisd toen ik 6 was. Daarna heb ik nog een tijdje in Den Haag gewoond en gewerkt. Ik had zelden geld, liep een beetje rond en rookte me suf. Toen ik eindelijk wat begon te verdienen met het componeren van reclametunes, kocht ik in 1994 een schitterend oud kasteeltje in Frankrijk.

'Toch overtreft niets Amsterdam. Twee jaar geleden heb ik een huis gekocht in de Jordaan. Die grachtjes, de woonbootjes, die vrije sfeer: er bestaat geen mooiere stad. Ook New York kan niet tegen Amsterdam op.'

Die grachtjes, de woonbootjes, die vrije sfeer: er bestaat geen mooiere stad
Ilja Gort over Amsterdam

Frankrijk of Italië?

'Wat een verschrikkelijke vraag. Ik ben verslingerd aan beide landen. Nee, ik kan niet kiezen. Trek me dan maar met zeven paarden uit elkaar. Frankrijk en Italië verschillen als dag en nacht. In Frankrijk hanteren ze haast een kadaverdiscipline om zich pathologisch aan de regels te houden, dat zit er ingebakken. Dat komt door die Napoleon die al die staatjes bij elkaar wilde houden.

'In Italië zijn ze op het fanatieke af met het verbreken en ontduiken van regeltjes, een erfenis van de Romeinen met hun expansiedrift. In beide kan ik de schoonheid zien.'

Drinken als je verliefd bent: rode of witte wijn?

'Verliefdheid en wijn is een heel slechte combinatie. De liefde overheerst alles, daar kan geen wijn tegenop. Maar wat je zéker niet moet drinken als je verliefd bent: champagne. Dan slaat je hoofd op hol met die bubbeltjes waardoor de alcohol sneller in je bloed komt en je sneller aangeschoten raakt. En door de liefde ben je al aangeschoten; straks ga je nog dingen zeggen waar je later spijt van krijgt of je wordt opeens wakker met een trouwring om je vinger.

'Moet ik echt kiezen? Van witte wijn heb je minder fysieke last in de ochtend, dus dan geef ik de voorkeur aan een witte wijn zoals een Meursault of een Pessac-Léognan. Beide zijn een zegen voor de ziel en als een kus van een engel.'

Beide zijn een zegen voor de ziel en als een kus van een engel

Doodzonde: druivenranken volspuiten met pesticide of wijn aanlengen met bocht?

'O, pesticiden zijn verschrikkelijk. Je helpt daarmee niet alleen de druivenranken om zeep, maar ook de aarde - en ik ben een fanatieke aardebeschermer. Mijn druivenranken zijn volledig biologisch. Ik word er totaal ziek van als ik mensen de natuur zie vervuilen.

'Ik vertrok een maand geleden naar Kaapverdië om te werken aan mijn nieuwe boek De vulkaan. Daar schreef ik aan een azuurblauwe zee met vrouwen die aanmerende pruttelende vissersbootjes opwachtten. Ik ben er precies twee dagen geweest, want ik kon niet aanzien hoe die vrouwen plastic zakjes en flesjes de zee in flikkerden. Mijn verloofde zei: maar die mensen leven nog zoals wij vijftig jaar geleden leefden, dus geef ze de tijd. Dat geloof en begrijp ik. Maar ik kan het niet aanzien. Het snijdt me door mijn ziel.'

Uw reukorgaan verliezen of nooit meer in Frankrijk komen?

'Ik moet er niet aan denken om geen goedwerkende neus meer te hebben, die is heel belangrijk, dus dan behoud ik liever mijn reukorgaan. Ik las eens over een vrouw die door een auto-ongeluk haar reukvermogen kwijt was. Een ramp, want dan kun je niet meer proeven. Een tong kan immers maar vijf smaken onderscheiden, maar je neus kan duizenden smaken onderscheiden.

'Toen ik onder de douche stond, kwam ik vervolgens op het idee om als marketingstunt mijn neus te laten verzekeren voor 5 miljoen euro. Dat heeft een geweldige aandacht opgeleverd, vooral in Engeland waar ik publiciteit zocht omdat onze wijn daar niet wilde verkopen.'

Ilja Gort met zijn vriendin.Beeld de Volkskrant

Kater: doordrinken of een vette hap eten?

'Nooit doordrinken, want een kater is een schreeuw om hulp van je lichaam. Dan heb je nogal een vernietiging aangericht in het inwendige. Dus ik ga voor die vette hap - maar wel met een handje vitaminepillen erachteraan.

'Ik heb geregeld last van katers. Als ik met een dierbare zit met een wijn die verwoestend lekker is, dan neem ik mijn gruizige toestand de volgende ochtend wel voor lief. Een goede wijnboer heeft acht seizoenen nodig om een aan perfectie grenzende wijn te maken. Als je dan zo'n fles laat staan, dan is dat toch een gotspe?'

Welk relletje zou u weer overdoen: het akkefietje met een Franse restauranteigenaar over een te hoge rekening of uw geschil met de Hema?

'O ja, die kaastweet. Ik was met mijn filmploeg in een Frans restaurantje. Kregen we opeens een enorme rekening. Daar had ik toen over getwitterd. Reageerde die Franse mevrouw woedend toen ze door een Nederlandse krant werd gebeld met de vraag of mijn verhaal klopte. Ik vond het wel een komische situatie, maar ik heb daar verder niet echt op gereageerd.

'Geef mij maar die rel met de Hema, toen ik boos werd omdat het etiket van hun nieuwe wijn wel heel erg op het etiket van mijn merk leek. Toen nodigde de toenmalige baas van de Hema me uit om in een vestiging in Amsterdam langs te komen, om het goed te maken en een tompouce te eten. Hadden ze daar sta-tafels neergezet en tompouces en wijntjes klaargezet. Toen hebben we elkaar de hand geschud en gehugd en het probleem was opgelost. Ik dacht toen: iedereen zou op die manier zijn problemen moeten oplossen. Gewoon huggen en tompouces eten in plaats van dure juristen inhuren.

'Ik hou ook eigenlijk helemaal niet van schisma's. Het scheelt zo veel om even met elkaar te praten en elkaar proberen te begrijpen.

Het scheelt zo veel om even met elkaar te praten en elkaar proberen te begrijpen

Muzikant of televisiemaker?

'In de jaren zestig was ik drummer in de Haagse band After Tea. We scoorden enkele hits, daarnaast componeerde ik enkele bekende reclametunes, zoals die van Nescafé en Duo Penotti.

'Maar och ja, ik kies dan toch zeker voor televisie maken. Ik doe dit nu vijf jaar en je maakt de leukste dingen mee. Voor de eerste aflevering van het nieuwe seizoen bezochten we in Italië de oudste mens ter wereld. Emma Morano heet ze, die vrouw was toen 116. Dat was een indrukwekkend gesprek. Maar toen ik na afloop haar trappenhuis opliep zag ik daar boven een oude dame van 94 staan. We maakten een praatje en ik vroeg haar wat zij er nou van vond dat al die mensen alleen voor die oudste vrouw ter wereld kwamen. 'Ach, mijn tijd komt wel', zei ze. Zo van: die ouwe gaat nog wel de pijp uit. Kom, kom, kom, riep ik naar de cameraman. We hebben het gesprek opnieuw voor de camera gevoerd en uiteindelijk vond ik haar eigenlijk nog veel leuker dan Emma.'

Gort over de grens, AvroTros NPO2, om 20.30 uur. Zijn roman De vulkaan verschijnt in juni 2017.

Emma Morano.Beeld ap

Ilja Gort

1951 Geboren in Amersfoort

1962 Drummer in The Elements

1965 Oneervol verwijderd van het gymnasium in Amersfoort

1968 Drummer in de band After Tea

1981 Producer van Max & Specs' Don't Come Stoned and Don't Tell Trude

1989 Componist van reclametunes

1994 Aankoop Chateau de la Garde in Frankrijk

1998 La Tulipe op de markt

2000 Prijs beste wijn uit de Bordeaux

2005 Boek Leven als Gort in Frankrijk

2008 Roman Het Merlot mysterie

2010 Tweede wijnmerk Slurp op de markt

2012 Roman De vrouwenslagerij

2012 - 2013 Tv-programma Wijn aan Gort

2014 - 2016 Tv-programma Gort à la carte

2015 Roman Château Fatale

2017 Tv-serie Ilja Gort over de grens

2017 Roman De vulkaan

Ilja Gort heeft een zoon en een minnares en woont afwisselend in Frankrijk en Nederland.