Neonazi's herdenken Rudolf Hess in Berlijn. Klinkt hier een echo van Charlottesville?

Wat voor demonstratie was dit?
'Hoewel ook in Duitsland het aantal sympathisanten van extreemrechts toeneemt, kwam deze demonstratie uit de koker van de 'klassieke' neonazi. De sterfdag van Rudolf Hess, de officiële plaatsvervanger van Hitler, wordt al jaren door deze groep herdacht. Ze denken dat Hess onder dubieuze omstandigheden is overleden en zoeken daar aandacht voor'.

Hoe zag de betoging eruit?
'De demonstranten is een aantal beperkingen opgelegd. Zo mochten ze geen marsliedjes draaien, dus klonk Wagner uit de speakers. Voorop hielden mensen een spandoek vast met de tekst: 'we hebben geen berouw'.

'Het viel op dat sommige demonstranten erg jong waren. Tieners, twintigers, daarbij gaat de vergelijking met Charlottesville wel op. Maar de groep die vandaag de straat opging is een bekende.'

Hoe was de sfeer?
'In het begin was die vrij rustig. Later bleek dat bussen met neonazi's niet op tijd waren aangekomen, dus begon de demonstratie anderhalf uur later. Tijdens het lopen werd de groep neonazi's ingekapseld door een rij agenten. En langs de weg stonden hekjes of busjes. Maar de betoging kwam na 400 meter alweer tot stilstand, omdat een groep tegendemonstranten zich ophield op de route.

'Dat was een gemêleerd gezelschap van een paar honderd mensen. Veel linkse types, maar ook buurtbewoners. Ze aten massaal ijsjes van een ijssalon op de hoek, maar hadden geen plannen om te vertrekken.

'Even ontstond een korte schermutseling tussen de twee groepen, maar de 1000 politieagenten die op de been waren, wisten de boel snel te sussen.'

Hoe kijkt de rest van Duitsland naar deze betoging?
'Met afschuw. De meeste mensen vinden dat het maken van nazipropaganda geen democratisch recht is.'

Is er dan helemaal geen reden tot zorg?
'Dat ook weer niet. Het aantal mensen dat extreme standpunten erop nahoudt groeit - zelfs in Duitsland. Dankzij de Duitse geschiedenis werd rechtse politiek als niet salonfähig beschouwd, maar er lijkt een kentering gaande.'