Direct naar artikelinhoud

Bij Spelen Tokio nemen mannen en vrouwen het vaker dan ooit tegen elkaar op

Bij de Zomerspelen van 2020 nemen mannen en vrouwen het vaker dan ooit tegen elkaar op, in gemengde estafettes en teamwedstrijden. Seksegelijkheid is het olympische toverwoord.

4x100 meter gemengd: Ranomi Kromowidjojo, Maud van der Meer, Sebastiaan Verschuren en Ben Schwietert.Beeld ap

Dafne Schippers en Usain Bolt tegen elkaar in een estafetterace over 4x100 meter, dat was de droom van sportliefhebbers die hoorden van de plannen om de olympische atletiek met gemengde estafettes te verrijken. Het zal er in Tokio, over drie jaar, niet van komen. De 4x100 meter behoort niet tot het olympische programma dat vorige week is gepresenteerd. Daarbij: Bolt stopt in augustus, na de WK atletiek.

Andere gemengde disciplines zijn wel opgenomen in het olympische programma van 2020. In het kader van de modernisering en emancipatie is ruimte gemaakt voor: de 4x400 meter (atletiek), de 4x100 (zwemmen) en de teamestafette in de triatlon, het judo, handboogschieten en schieten en het gemengd dubbel in tafeltennis. Seksegelijkheid heeft in de olympisch beweging alle aandacht.

Het streven is evenveel mannen als vrouwen te laten meedoen aan de Spelen. In Rio 2016 was het aandeel van vrouwen bij de Spelen gestegen tot 45,2 procent. Voor Tokio is het de bedoeling dat 48,8 procent vrouw is. Er zijn dan 339 medailleonderdelen, 33 meer dan in Rio.

Waarom de 4x100 meter niet in de atletiek en wel in het zwemmen? 'De snelheidsverschillen bij de wissels zijn in de atletiek te groot', meent Ad Roskam, technisch directeur van de Atletiekunie. 'Een gewone wissel in de estafette is al moeilijk. Een man die aan een vrouw overgeeft, dat is echt een hele truc.'

De atletiekbaas zegt dat de gemengde estafette over 4x400 meter een nog zwaardere belasting voor de atleten zal inhouden. Die zal naast de gewone estafettes worden gelopen. 'Het is passen en meten om die 4x400 in het programma ingevoerd te krijgen. Het kan betekenen dat een loper naast zijn drie races op de normale 400 meter er nog eens tweemaal twee 400 meters in estafetteverband bij moet doen. Dat is te veel. Je kunt dat niet onbeperkt doen. Je zult moeten kiezen als klein land. Een groot land heeft daar geen last van. Dat zet zijn nummer zes en zeven van die afstand in.'

Gemengde olympische disciplines in 2020

Nieuw: Atletiek: 4 x 400 meter. Zwemmen: 4 x 100 meter wisselslag. Triatlon: team estafette. Schieten: team geweer, pistool, kleiduiven. Tafeltennis: gemengd dubbel. Judo: team. Handboogschieten: team

Bestaand: Tennis: gemengd dubbel. Zeilen: multihull (catamaran). Badminton: gemengd dubbel. Paardensport: ruiters en amazones gelijke posities.

Niet toegekend: Zwemmen: synchroon duet. Moderne vijfkamp: team. Korfbal.

'Een soort korfbal'

Zwemmen, de andere opvallende nieuwkomer bij de gemengde estafette, heeft meer ervaring met het onderdeel. In 2012 werd er al mee geëxperimenteerd. De primeur was voor het EK kortebaan.

De Nederlandse bond (KNZB) schreef geen team in voor de gemengde kwartetten. 'Wij vinden het niks', sprak bondscoach Titus Mennen destijds in Frankrijk. Hij deed dat namens zijn baas, Jacco Verhaeren, die had geschamperd over de plannen van het IOC en de internationale zwembonden LEN en FINA. Verhaeren vond het 'een soort korfbal'.

Later veranderde Nederland van mening. De vrijeslagploeg 4x100 gemengd werd vorig jaar in Londen zelfs Europees kampioen. Maar gemengde wisselslagploegen ontbraken de voorbije jaren op WK en EK.

Het gebrek aan capabele schoolslag- en rugslagzwemmers - om tactische redenen moeten dat mannen zijn - deed de Nederlandse coaches dat besluiten. Waarom het IOC en de FINA hebben gekozen voor een gemengde wisselslagestafette in plaats van de crawlaflossing is directeur André Cats van de KNZB onduidelijk. 'Dergelijke processen gaan buiten mij om.'

Verzoeken om extra nummers op de 50 meter in te lassen werden opnieuw genegeerd. Cats: 'Het gaat momenteel om seksegelijkheid. Gender equality is het toverwoord in het huidige olympische programma.'

In het Nederlandse clubzwemmen bestaan de gemengde estafettes nog niet. Het is aan de bond, de KNZB, om dat in te voeren. 'Dat gaan we overwegen', aldus Cats.

Weer mist korfbal de boot

Kans gemist, zegt de oud-bondscoach Jan-Sjouke van den Bos. Zijn sport, korfbal, is de ultieme vermenging van man en vrouw op hetzelfde speelveld. Hij is in november in Lausanne geweest, op het hoofdkantoor van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). 'Heb ik een clinic gegeven. Ook voorzitter Thomas Bach speelde een partijtje mee. Hij vond het leuk.' Het lobbybezoek leverde niets op. Toen het IOC in juni het olympisch programma voor de Zomerspelen van Tokio vaststelde, stond er geen korfbal op de lijst van 33 sporten en 339 medailleonderdelen.

Korfbal te klein? Die bewering stuit Van den Bos tegen de borst. 'Ik heb eens de getalsverhouding berekend tussen winter- en de zomersporten. Dan is korfbal in 90 procent van de gevallen groter dan alle andere sporten op de Winterspelen. Alleen ijshockey, kunstrijden en skiën bogen op eenzelfde internationale verspreiding,'

De internationale korfbalbond IKF telt 67 leden, voldoende voor olympische acceptatie; 55 is de ondergrens. De vierde teamsport van Nederland bezit ook een olympische erkenning, maar ook dat is niet genoeg.

Het Nederlandse IOC-lid Camiel Eurlings sprak vorig jaar bij het WK in België nog van een kansrijke situatie. Tegen de Volkskrant: 'Korfbal heeft alles om olympisch te worden.' En: 'Het is een gouden ticket voor het olympische podium. Bij het IOC zeggen we dat sport de gelijkheid van seksen moet garanderen. Dan moet je toch een sport ondersteunen, die juist die kernwaarden uitdraagt?'

In plaats daarvan heeft het IOC gekozen voor gemengde estafettes. Van den Bos: 'Een mannetje en een vrouwtje achter elkaar zetten om te lopen of te zwemmen om de gewenste gender equality, te bereiken?' Hij zegt nog net geen bah.