Luister naar

Dubieuze schuldenvulkaan steunpilaar van wereldeconomie

Nieuws
Het gaat zo goed met de economie, dat we bijna vergeten dat ze grotendeels draait op schulden. Alarmbellen rinkelen: ‘Laten we niet in de valkuil stappen van zomaar geld uitgeven.’
Ruurd Ubels Ruurd Ubels
vrijdag 18 augustus 2017 om 19:21

Breukelen

De waarschuwing komt uit de mond van Jaap Koelewijn, bijzonder hoogleraar Corporate Finance aan de Nyenrode Business Universiteit. ‘Economische groei is weer nadrukkelijk aanwezig, maar schuld ook. Overheden bouwen het gestaag op, net als bedrijven, vooral als ze grote overnames doen.’

Koelewijn neemt het woord ‘risico’ in de mond. ‘De grote vraag is, of we opgewassen zijn tegen een eventuele nieuwe recessie.’

De Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) denkt – als het gaat om de eurozone – van niet. De eurolanden zijn onvoldoende beschermd tegen een nieuwe crisis, schrijft het adviesorgaan van de Nederlandse regering in een vrijdag verschenen advies. Sommige lidstaten hebben onverantwoord hoge schulden, terwijl diverse Europese banken oninbare kredieten hebben uitstaan. ‘Diepgaande economische hervormingen’ zijn – vooral in zuidelijke lidstaten – hard nodig, meent de AIV.

gekochte welvaart

De wijze waarop de economie groeit, heeft veel weg van gekochte welvaart. Met leningen hebben overheden, bedrijven en particulieren een ‘vulkaan van schulden’ opgebouwd, zei de Franse premier Edouard Philippe vorige maand.

De schulden zijn wereldwijd even groot als vlak voor de kredietcrisis van 2007/2008, schrijft de Bank voor Internationale Betalingen.

‘Als je naar de hele wereld kijkt, is de totale schuldenberg 300 procent van het wereld-bbp (de totale waarde van alles wat wordt geproduceerd, red.)’, rekende oud-minister Hans Hoogervorst onlangs voor bij radiozender BNR. Die 300 procent is een record. Ter vergelijking: in de eurozone mag de overheidsschuld niet groter zijn dan 60 procent van het bbp. Extra zorgwekkend is dat de schuldenberg vooral hoog is in de VS en China, de grootste economieën van de wereld.

ongelukken

Hoogervorst noemt de kans op een nieuwe economische crisis ‘vrij groot’, want de omvang van de wereldwijde schuldenberg is ‘levensgevaarlijk’ en ‘historisch ongeëvenaard’. ‘Dat is vragen om ongelukken.’

Hoogleraar Jaap Koelewijn denkt niet dat we automatisch afstevenen op ongelukken. Voorwaarde is wel dat overheden goed beleid uitzetten. ‘Regeringen moeten – nu het beter gaat – de financiële teugels niet laten vieren. Laten we niet in de valkuil stappen van het zomaar geld uitgeven. Het gaat om goed rentmeesterschap.’

Dat er veel wordt geleend, komt in hoge mate door het beleid van centrale banken zoals de Fed in de VS en de Europese Centrale Bank (ECB): in reactie op de crisis hebben zij miljarden in de economie gepompt, waarna lage rentes kredietverlening versoepelde.

Sommige analisten wijzen erop dat de hoge schulden geen probleem zijn, want de lage rente maakt de aflossing dragelijk. De Fed en de ECB treffen echter voorbereidingen om de rente te laten stijgen en de economie meer in evenwicht te krijgen.

‘We moeten ons voorbereiden op een tijdperk zonder extreem lage rentes’, zegt Koelewijn.

Dit is geen ramp, maar gaat wel gepaard met nieuwe risico’s. ‘Ik houd mijn vingers gekruist, want de economie is erbij gebaat dat een stijging van de rente geleidelijk gebeurt.’

hypotheekrente

Ondertussen doen consumenten er goed aan hun verantwoordelijkheid te nemen, adviseert de hoogleraar Corporate Finance.

Huizenbezitters worden geconfronteerd met een vraagstuk dat de afgelopen jaren uit zicht was: de stijging van de hypotheekrente. ‘Reken eens uit wat er gebeurt, wanneer de rente stijgt van zo’n 2 procent naar – laten we zeggen – 3 procent. Trek je dat?’

Los hiervan doet iedereen er verstandig aan eens goed naar zijn financiële situatie te kijken. ‘Ontschulden kan geen kwaad.’ <

VS en China verhogen schuldenberg

Onder president Barack Obama nam de staatsschuld van de VS toe. Zijn regering (2009-2017) ging samen met de Fed, het stelsel van centrale banken in de VS, de schuldencrisis van 2007/2008 te lijf door veel geleend geld in de economie te pompen. Zo werd alleen al duizend miljard dollar uitgetrokken om Amerikaanse banken, verzekeraars en autoproducenten van de ondergang te redden.

Vorige maand liet de Fed weten dat Amerikaanse burgers via hun creditcards schulden hebben opgebouwd tot het niveau van 2009. Bovendien zijn de studieschulden de afgelopen tien jaar verdubbeld. Veel Amerikanen verwachten dat ze hun studieschulden nooit helemaal kunnen aflossen.

Deze week waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat de schuldenberg waarop China zijn economische groei fundeert, een nieuwe financiële crisis kan ontketenen. Met de aanhoudende toename in private en publieke schulden ‘zijn er grote risico’s op een terugval in de groei’.

Hetzelfde IMF meldde vorige maand ook al dat in Latijns-Amerika bedrijven zich meer dan ooit in de schulden steken.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
De Tata-staalfabriek in IJmuiden deze week vanbinnen.

Kabinet zet in op vergroeningsplan voor Tata, dat schatkist tot 2,5 miljard kan kosten

Tata Steel moet blijven bestaan en het kabinet wil op korte termijn met het bedrijf om de tafel om afspraken te maken over versnelde vergroening. Dat mag 2,5 miljard euro kosten.

Het is niet per se moeilijk om zonder makelaar een huis te kopen of verkopen, zegt Hans André de la Porte van de Vereniging Eigen Huis.

Zonder makelaar een huis (ver)kopen: hoe doe je dat? 'Een makelaar is geen tovenaar'

Een huis kopen of verkopen zonder makelaar scheelt kosten. Maar het vraagt ook meer van kopers en verkopers. Hoe pak je dat aan en waar moet je op letten?

Algemeen directeur en medeoprichter van Roetz Tiemen ter Hoeven in de werkplaats in Amsterdam-Noord waar de sociale onderneming op duurzame wijze fietsen een tweede leven biedt.

Roetz bouwt hippe nieuwe fietsen door onderdelen te 'oogsten' van wegroestende wrakken

Waar veel oude of kapotte fietsen een lot op de schroothoop beschoren is, krijgen deze bij Roetz een nieuw leven. Zo repareert de sociale onderneming onder andere ov-fietsen van NS, met ‘geoogste’ onderdelen uit andere rijwielen.

Tjerk 't Lam en zijn vrouw Lydia in Plus-filiaal Bieshof in Dordrecht. Aanstaande maandag krijgt de winkel een nieuwe eigenaar. Zonder koopzondag ziet de ondernemer geen perspectief op lange termijn.

Tjerk stopt met zijn supermarkt, omdat hij niet op zondag open wil. 'Alles jaagt steeds meer door'

De christelijke ondernemer Tjerk ‘t Lam uit Dordrecht ziet geen toekomst meer voor zijn supermarkt zonder open te gaan op koopzondagen. Daarom stopt hij. Principieel was dat geen lastig besluit, zegt hij, maar emotioneel wel.

Gedupeerden met protestborden demonstreren op het terrein van verzekeraar Achmea. ‘Terugkijkend had klanten niet zo veel leed toegebracht mogen worden.’

De woekerpolis was het grootste financiële schandaal ooit. Kan zoiets weer gebeuren?

Met de laatste grote schikkingen in zicht, loopt de woekerpolisaffaire na dertig jaar ten einde. Hoe kon het ‘grootste financiële schandaal uit de Nederlandse geschiedenis’ zo ontsporen? En kan het weer gebeuren?

De architecten van Bureau B+B houden zich bezig met stedenbouw en landschapsarchitectuur.

Het Nederlandse landschap vraagt veel: duurzaam, klimaatbestendig én natuurinclusief

In een land dat worstelt met ruimtegebrek en klimaatverandering zijn de uitdagingen voor landschapsarchitecten veel complexer geworden. Bureau B+B legt de lat extra hoog. 'Als het werk af is, is het nog niet af.'