Als een dief in de nacht sloop deze vreselijke ziekte langzaam in je.
          Tot het laatste toe heb je een niet te winnen strijd gestreden.
          Ik bewonder je en zal altijd van je houden.
          Will.


 

Afscheidsviering Marij van der Weijden – van Eck.

San Salvator, 12 september 2009.

1.Lied bij het binnendragen van het lichaam van Marij:

  God mag weten wie de mens is.

2.Inleiding en welkom.

Beste mensen, mede namens Hanna heet ik u van harte welkom in deze San Salvatorkerk, in het bijzonder aan Will en Rik.

Pijn, verdriet en medeleven hebben ons hier bij elkaar gebracht, nu het lichaam van Marij na een ziekteproces van enkele maanden heeft aangegeven niet langer meer voort te kunnen. Het lichaam, dat de herberg was voor de krachtige geest van Marij, die tot het laatst levend en helder is gebleven.

Marij, die naast haar rol in haar gezin zich op een geheel eigen wijze dienstbaar heeft opgesteld in het belang van mensen die zich in een afhankelijke of onderdanige positie bevonden en daarbij de confrontatie niet schuwde.

Laten wij hier en nu ten afscheid het leven vieren van deze vrouw. Daartoe maken wij in dit uur zowel ruimte voor het gesproken woord als voor muziek.

Ik wens ons allen een mooie viering toe!

3.Gebed.

O God,

Wij buigen het hoofd

omdat wij met al ons vermogen,

onze kennis en kunde, liefde en zorg,

Marij niet langer konden vasthouden.

Geef ons de moed om los te laten,

om Marij weg te geven, 

en laat ons gaan in opnieuw

op verdriet herwonnen vrede.

Ga verder met Marij,

laat haar mogen rusten en opleven,

anders dan hier, maar

dichter bij ons aller verlangen:

de vrede die ons te boven gaat.

4.Ontsteken kaarsen rondom het lichaam van Marij.

Tijdens deze viering brandt de paaskaars in ons midden. Het symbool van het licht dat de dood overwint.

Rik zal aan deze paaskaars het licht ontlenen om ook zijn moeder in het volle licht te zetten.

De eerste kaars ontsteken we voor Marij, de echtgenote en de moeder van Will en Rik. Levensrollen die ze met overtuiging en liefde op een geheel eigen wijze heeft vervuld.

Lied: Licht, dat ons aanstoot (eerste couplet)

De tweede kaars laten we branden als teken van haar onafhankelijke geest.

Een geest die zich haar leven lang heeft verzet tegen onrechtvaardigheid en ongelijkwaardigheid van mensen. Verzet, dat zij altijd heeft omgezet in concrete daden, gericht op het verbeteren van de positie van mensen in een onderdanige of onderdrukte rol.

Lied: Licht, dat ons aanstoot (tweede couplet)

De derde kaars herinnert ons aan Marij als de vrouw die wars was van oppervlakkigheid. Als zij iets las, probeerde zij het geschrevene te doorgronden tot aan de gedachte achter de gedachte. Als zij ergens een mening over had, was die altijd goed gedocumenteerd en amper voor discussie vatbaar. Als zij ergens voor opkwam deed ze dat met een overtuiging die geen tegenspraak duldde.

Lied: Licht, dat ons aanstoot  (derde couplet)

De vierde kaars branden we voor ons allemaal, hier in de kerk. Laat dit licht u troost geven. Herinner u de mooie en moeilijke momenten die u met Marij hebt mogen beleven.

5.Verhaal van Rik, zoon van Marij.

Lieve Moeder,

Wat had ik een medelijden met je op het laatst. Wat heb je het uiteindelijk nog lang volgehouden al is het natuurlijk wel snel gegaan. 4 maanden precies heb je gevochten en je gaf je niet zo maar gewonnen.  Je bent zo ongelofelijk dapper en flink geweest al zei je vaak dat je dat helemaal niet was. Ik bleef je dan overtuigen dat het wel zo was.

Eigenlijk zat alles deze 4 maanden tegen. Nooit eens een meevaller of iets waar je hoop uit kon halen. Het was iedere keer incasseren. Maar je gaf niet op.

Je bleef ondanks alles opgewekt en je vond het zo gezellig als er bezoek kwam. “Hand” hoorde je dan en je stak je hand uit. Iedereen heeft uiteindelijk je hand vastgehouden. Menig hand kreeg de titel “zachtste hand van Nederland”.

 “Wanneer komen jullie weer” was je vaste afscheidszin.

Je bent wel veranderd moeder in deze 4 maanden. Maar dat sierde je. Je stelde je open als nooit te voren. Principes bestaan niet meer in deze fase van de strijd. Nooit te laat om te veranderen.

Dag moeder riep ik altijd als ik langs kwam en altijd kwam er een “dag schatje” terug.

Je vertelde me dagelijks hoe veel je van me hield en dat je zo trots op me was.

Je was zo dankbaar voor alles wat we voor je deden.  Het maakte niet uit wat. “Waarom doen jullie dit eigenlijk voor mij” zei je wel eens.  Omdat we van je houden zei ik dan. Je zou dit toch ook voor ons doen? “Dat is waar, dat zou ik zeker doen” knikte je dan. En dan waren we het weer samen eens.

Zonder jou en je vader zou ik het nooit redden.

We hebben nog samen gesproken over hoe het zou zijn als je dood was. En dan bedoel ik “zou er echt een hemel bestaan”, zie je bijvoorbeeld je vader en moeder weer en zouden engelen echt bestaan. Moeder je weet het nu.

Ik vind het heel erg dat je er niet meer bent maar ik hoop zo dat je de rust hebt gevonden die je zo hebt verdiend.

Moeder ik hou van je.

6.Lied: Kom, adem ons open (alleen het refrein)

7.Verhaal van broer en zussen.

Namens de broer en zussen van Marij wil ik graag hun herinneringen an haar met U delen.

Marijke is nog net een oorlogskind, geboren op een ijzige Januari dag in 1945.

Zuid-Nederland was al bevrijd. De overlevering binnen de  familie zegt dat onder het kraambed van haar moeder tijdens haar geboorte twee Canadese militaire schuilden tegen de her en der vallende granaten in de wijk de Muntel waar het gezin toen woonde.

De tweede doopnaam van Mari, Frederica herinnert hier nog aan. Een van de Canadese militairen heette Freddie.

Marijke is de middelste uit een gezin van vijf kinderen, twee ouderen zussen een jongere broer en een jongere zus.

Alle vier hebben zij hun eigen herinneringen aan Marij en de plek die zij in het gezin innam.

Een plek die door Marij wel eens als lastig is ervaren.

Marijke zat samen mat Jeanne en Ton op de lagere school van de zusters in de Nemiusstraat. Ze gingen hier dagelijks vaak hand in hand gedrieën van uit de Noremborgstraat naar toe. Dit ontlokte de koster van de toenmalige Antoniuskerk regelmatig de uitspraak: daar lopen de drie prinsesjes.

In de derde klas, zo herinnert Jeanne zich nog, kreeg Marijke  al een zeer verantwoordelijke taak. Ze werd geldkoerier en moest in deze functie schoolgeld gaan afgeven op het postkantoortje vlakbij. Dat kon vroeger blijkbaar nog

Marijke groeide op in een gastvrij gezin waar de deur altijd openstond voor vriendinnetjes. En in een gezin waar leren als heel belangrijk werd gezien.

Zeker in haar jeugd, maar ook later nog was Marij een verwoed leesster. Zij had dan vaak favoriete schrijvers waarvan ze dan ook van alles wilde lezen. Bijvoorbeeld de Britse humor van Woodhouse, de Nederlandse humor van Bomans, later door haar verguisd vanwege zijn minder vrouwvriendelijke opvattingen en daarna her serieuzere werk van Hubert Lampo en vooral, toen ze al wat ouder werd  Heinrich Boll. Van deze laatste maakte vooral de roman “Biljarten om half tien grote indruk op haar.

Dit boek heeft ze, zoals zo veel boeken helemaal, ook letterlijk, stuk gelezen.

Anne de jongste had het meest contact met Marij.

Ze herinnert zich vooral de wijze waarop Marij in het verweer  kwam tegen de opvoeding, waarin sprake  was van een traditioneel rollenpatroon. Tot zij uit huis ging en nog velen jaren daarna heeft zij zich daarover druk gemaakt. Anne en Marij vonden elkaar hierin en Anne  bewonderde haar nooit aflatende strijdbaarheid. Ook haar belezenheid en kennis van zaken over dingen die haar interesseerden was groot en dwong respect af.

Jarenlang was ze met allerlei cursussen bezig en zag je haar aan de keukentafel uit het Frans, Zweeds, Spaans, en later uit het Arabisch vertalingen maken.

Marij is jarenlang met veel elan en plezier werkzaam geweest in het onderwijs. Aanvankelijk op de inmiddels verdwenen basisschool van de Lucas parochie. Later na haar huwelijk met Will en de geboorte van haar zoon Rik in het volwassen-onderwijs via het ROC.

Zij gaf daar Nederlands aan allochtonen en asielzoekers. Naar aanleiding van dit werk kreeg zij ook steeds meer belangstelling voor het integratie debat.

Om de nodige kennis hiervoor op te doen las zij daarover allerlei boeken o.a van arabist Hans Janssen, Mark Steyn. Bruce Bouwer, Brigitte Gabriël, Efraim Kars en natuurlijk het boek Eurabië van Bat Ye’or.

Door haar ervaringen en opgedane kennis was zij steeds meer gaan twijfelen aan het  beleid dat gevoerd werd. Veel van dit beleid was volgens Marij veel te soft en te vrijblijvend. Zij kon zich daarover echt opwinden.

En veel begrip voor culturen waarin de vrouw welhaast bij de wet een ondergeschikte rol kreeg toebedeeld wenste zij absoluut niet op te brengen.

Een enorm ingrijpende gebeurtenis in het leven van Marij is de dood van haar dochtertje Adriënne geweest. Zo graag had zij een dochter gehad, helaas heeft dit niet zo mogen zijn. Het verdriet hierover heeft haar veranderd, misschien wel harder gemaakt.

Het was erg moeilijk om haar hierin te bereiken of te troosten. Marij wilde op haar manier dit verdriet verwerken. De band met haar familie leek hierdoor te veranderen.

Marij wekte de indruk weinig mensen nodig te hebben en steeds meer haar eigen leven te gaan leiden los van haar familie. Toch bleef er steeds wel een bepaalde verbondenheid en liet zij het contact nooit helemaal los.

De laatste jaren was er zelfs weer een voorzichtig herstel.

Zo  werd er na de Arabische les bij Rinus in de buurt regelmatig een kopje thee bij hem thuis gedronken.

Zij kletste dan heel ontspannen over van alles en nog wat. Marij en Rinus voelden zich gewoon weer zus en broer.

Marij en Anne hebben jarenlang regelmatig een middag afgesproken waarin zij bijpraatten en discussies soms hoog opliepen.

Toch vonden ze deze middagen beiden zo belangrijk dat ze er allebei voor zorgden op een goede manier weer een nieuwe afspraak te maken.

Wat haar familie voor Marei betekende is de laatste maanden tijdens haar ziekte gebleken.

Graag wilden ze, Ton, Rinus en Anne zoveel mogelijk op bezoek hebben, liefst  iedere dag. Zoveel als mogelijk was hebben zij geprobeerd hieraan te voldoen en zo heeft ieder van hun op hun eigen manier nog met haar kunnen praten.

Hopelijk heeft dit haar gesteund in de zeer zware laatste maanden van haar leven.

Mirian van Hee

Wat wij nu nodig hebben

Is een méér dan gewillige herfst

met iets zachtere kleuren

iets minder felle winden

een kamer en de licht hoorbaren zucht

van de opwaaiende gordijnen af en toe

Doch onzeker blijft de toekomst

en een niet meer goed te maken verlies

aan warmte tast traag en nauwelijks

merkbaar langs de muren van het huis

naar binnen.

8.Lied: Kom, adem ons open (alleen het refrein)

9.Lezing.

Dorothée Sölle was een vooraanstaand theologe, bekend om haar sociale en maatschappelijke betrokkenheid.
Het Christendom moet volgens haar vooral in dienst staan van de bevrijding van de mensheid. De christelijke leer gaat niet alleen over de belofte van het eeuwige leven, maar roept ook op tot concreet handelen tijdens het leven. In een van haar vele geschriften vertaalt zij teksten die Maria ooit in de mond zijn gelegd, naar hoe wij dat nu zouden zeggen.

Als u goed luistert zult u begrijpen waarom wij voor deze tekst gekozen hebben.

-Er staat geschreven dat Maria zei:

"Met heel mijn hart roem ik de Heer, met al mijn adem juich ik om God, mijn redder: want Hij heeft omgezien naar zijn vernederde dienares.
Voortaan prijzen alle generaties mij gelukkig"

Nu zeggen we dat zo:

"Mijn hart ziet het land van de vrijheid en mijn geest zal zijn schuwheid afleggen; de lege gezichten van de vrouwen worden met leven gevuld
en wij zullen mensen worden, door generaties voor ons, de geofferden, verwacht"

-Er staat geschreven dat Maria zei:

"Want grote dingen heeft de Machtige met mij gedaan.
Heilig is zijn naam, barmhartig is Hij, iedere generatie weer"

Nu zeggen we dat zo:

"De grote verandering die aan ons en door ons gebeurt
zal bij allen gebeuren - of ze blijft helemaal weg.
Barmhartigheid zal beoefend worden als de afhankelijken het verspilde leven kunnen opgeven en leren zelf te leven."

-Er staat geschreven dat Maria zei:

"Hij heeft de kracht van zijn arm getoond.
Wie zich verheven waanden, heeft Hij uiteengeslagen.
Machthebbers heeft Hij van hun troon gehaald,
vernederden gaf Hij een hoge plaats."

Nu zeggen we dat zo:

"Wij zullen onze bezitters onteigenen; aan de heerschappij van de mannen over de vrouwen zal een einde komen; objecten zullen subjecten worden; zij verwerven hun eigen, betere recht."

-Er staat geschreven dat Maria zei:

"Hongerigen overlaadde Hij met het beste, rijken heeft Hij met lege handen weggestuurd.
Hij heeft het opgenomen voor Israël, zijn knecht, indachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig."

Nu zeggen we

“Vrouwen zullen naar de maan vliegen en beslissingen nemen in het parlement, hun verlangen naar zelfbeschikking zal vervuld worden
en de zucht naar macht zal ijdel blijven; hun angsten zullen wegvallen en er zal een einde komen aan de uitbuiting."

…………………………..

Met deze tekst in uw hoofd zult u wellicht anders dan gewoonlijk luisteren naar het Ave Maria, dat nu gezongen gaat worden.

10.Lied: Ave Maria

11.Overweging

Sommige vrouwen  worden al geboren als feministe. En ik heb van jullie begrepen dat Marij er daar één van is. Illustratief daarvoor is het verhaal dat Rik mij vertelde. Toen Marij voor ’t eerst hoorde dat Jezus een man was, was ze zéér verbaasd. Bij al die verhalen die ze over Jezus had gehoord, was het voor haar vanzelfsprekend dat Jezus niets anders kon zijn dan een vrouw.

In het gesprek dat ik met jullie heb gevoerd kwamen constant begrippen bovendrijven als emancipatie, gelijkheid en onverzettelijkheid. En ook in het door Emmy gelezen verhaal van haar broer en zussen werd hiervan melding gemaakt. Marij was een vrouw met een zeer ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel met een enorme drive om daar ook daadwerkelijk naar te handelen. De keuzes die zij in haar leven gemaakt heeft getuigen daarvan. Haar maatschappelijk engagement was onomstreden. Zo heeft zij zich onder meer volledig gegeven in haar strijd voor de emancipatie van Moslim-vrouwen. Zij onderwees niet slechts de Nederlandse taal aan hen, maar leerde zelf ook Arabisch om hen nog beter te kunnen begrijpen en echt met hen in gesprek te kunnen gaan. Zij had met deze vrouwen meer willen doen dan haar gelukt is. Het was frustrerend voor haar om constant te moeten opboksen tegen –in haar eigen woorden- “kerels die denken dat ze God zelf zijn.”

Marij was een vrouw met een overtuiging. Een overtuiging die ze niet onder stoelen of banken stak, maar waar ze zoveel mogelijk mensen in mee wilde krijgen. Een overtuiging, die ze door haar brede belangstelling voor literatuur en maatschappelijke problemen voortdurend actueel hield. Een overtuiging die weinig ruimte liet voor tegenspraak, hetgeen haar nogal eens in botsing bracht met wat zij dan zou omschrijven als de “softere variant van de mensheid”.

En tóch had Marij, net als vele andere Bosschenaren “iets met Maria”. Zij bezocht met enige regelmaat de Mariakapel in de St. Jan en brandde kaarsjes voor haar. Dit moet meer geweest zijn dan blinde devotie. Zij wist dat Maria symbool staat voor alles waar zij haar hele leven voor heeft gestreden. Zij móet ervaren hebben wat Dorothée Sölle in de vorige lezing zo treffend heeft verwoord.

Jullie, Will en Rik, maar ook alle anderen in deze kerk zullen haar zeer gaan missen. Maar weet, dat er nu weliswaar een einde is gekomen aan haar fysieke aanwezigheid in ons midden, maar dat haar geestkracht zich blijvend zal laten gelden op de momenten waarop jullie je daar voor open stellen. Hopelijk kan deze gedachte jullie tot steun zijn.

 12.Lied:Een mens te zijn op aarde is eens voorgoed…(1-2-4-5)

13.Onderbreking/klaarmaken van de tafel/collecte/gedachtenisprentje.

Voordat wij overgaan tot het klaarmaken van de tafel mag ik u onze collecte van harte aanbevelen. Dankzij uw bijdrage blijven wij in staat om het vele werk dat wij in en vanuit deze kerk verrichten te kunnen blijven doen.

Tevens zullen aan u de gedachtenisprentjes worden uitgereikt.

-muzikaal intermezzo (Rhodri)-

14.Voorbeden:

Laten wij stilstaan bij het verdriet, waarmee de mensen die Marij tot aan haar dood hebben omringd nu zijn geconfronteerd. Laat ons bidden om kracht om elkaar daarin tot steun te zijn.

Lied: Keer U om naar ons toe

Laat ons bidden voor Adriënne, de door Marij en Wil zo gewenste dochter, die hen in 1977 al na een heel kort leven is ontvallen.

Lied: Keer U om naar ons toe

Laat ons bidden voor alle mensen, die Marij een meer dan warm hart toe droeg en waarvoor zij zich het vuur uit de sloffen heeft gelopen. Laat er mensen zijn die zich door Marij zó geïnspireerd weten dat haar goede werk wordt voortgezet.

Lied: Keer U om naar ons toe

15.Tafelgebed.

Verenigd rond deze tafel,in droefheid,

maar ook uit dankbaarheid voor ons leven met Marij,

die heenging uit ons midden,

zoekt ons hart naar troost en vrede.

Tranen zijn geen schande,

als er maar mensen zijn die tranen willen drogen;

die troost en vrede willen zijn voor u en mij

en voor iedereen die zijn verdriet niet aan kan.

Daarom zijn de mensen gegeven aan elkaar,

een hand op een schouder,

een vriend die ons begrijpt,

die zwijgt, maar die er is.

Daarom is er midden in de pijn van deze dag

nog plaats voor dankbaarheid om Hem,

die mensen geeft aan mensen.

Het leven van mensen in deze wereld is zoeken,

steeds maar zoeken naar een land ver weg.

Want ergens moet het zijn

wat mensen hier niet kunnen vinden,

blijvende vrede en geluk.

Ergens moet het zijn:

bevrijding uit alles wat een mens verdriet doet.

Te midden van mensen die zoeken naar vrijheid

staat levensgroot voor ons de boodschap van Jezus:

Geborgenheid, vrede, de tranen gedroogd,

het lijden voorbij,

de mens gekoesterd in Gods eigen armen.

Zo werd zijn woord gehoord

door mensen van alle tijden.

Als een verkwikking voor zoekers

die belast en beladen door het leven moesten.

Dit was Zijn boodschap,

die wou Hij leren aan ons, zijn vrienden.

Hij ging ons voor en brak voor ons het brood,

teken van toekomst en verrijzenis,

van bevrijding, uit de dood geheven.

Wij geloven dat leven sterker is dan de dood

en wij geloven zo graag dat U ons mensen draagt,

het leven door, tot in eeuwigheid.

16.Onze Vader.

Onze Vader, die in de hemel zijt,

Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome,

Uw wil geschiede op aarde, zoals in de hemel.

Geef ons heden ons dagelijks brood

en vergeef ons onze schuld,

zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven;

en leidt ons niet in bekoring,

maar verlos ons van het kwade.

17.Communie:

Deze tafel herinnert ons aan Jezus en zijn vrienden.

Deze tafel herinnert ons ook aan onze eigen tafel thuis, waar we samen met Marij gegeten en gedronken hebben, lief en leed gedeeld.

Daarom nodigt deze tafel ons uit om in het teken van het brood elkaars verdriet te delen en in dit gebaar elkaar te troosten.

Deze tafel is er voor iedereen, niemand uitgezonderd.

Laat niemand zich bezwaard voelen om het brood te ontvangen, dat ons in Jezus’ naam met elkaar verbindt.