Veluwe
Langs de oevers van de Zuiderzee ontstond de randmeerkust. In het oosten meandert de IJssel heel natuurlijk en draagt zorg voor een gaaf rivierenlandschap. Aan de zuidzijde kijk je vanaf de stuwwal het Rijndal in.
Geen ander gebied in Nederland kent zon scala aan grote, aaneengesloten natuurterreinen en cultuurhistorische landschapstypen als de Veluwe. Bossen, heidevelden en zandverstuivingen gaan in elkaar over en wekken soms de indruk eindeloos te zijn. De stuwwallen zorgen voor reliëf, landgoederen en paleistuinen verlenen het gebied cachet. Herten en everzwijnen kunnen zich vrij bewegen in de bos- en natuurgebieden. Dier- en plantensoorten krijgen de ruimte in de ecologische poorten die het stuwwalgebied met de omliggende natuurgebieden tot in Duitsland verbinden. Meer monumentale bebouwing staat aan de rand van het Veluwemassief en in de valleien: paleis t Loo, kastelen Middachten, Engelenburg, Zwaluwenburg. Kapitale villas zijn te vinden in plaatsen als Dieren, Velp en Oosterbeek. Zeker zo markant is het hoofdgebouw van Radio Kootwijk, de betonnen kolos in het hart van de Veluwe.
Van veel oudere datum is het esdorpenlandschap rond Speulde en Garderen en uit een nog verder verleden stammen de vele grafheuvels op de Veluwe. Meer archeologische resten zijn te vinden rond het Uddelermeer, dat zelf overigens een overblijfsel is uit de ijstijd.
Ook de Romeinen hebben sporen op de Veluwe achtergelaten. Zo is op de Ermelose heide een tijdelijk kampement bewaard gebleven.
Aan de flanken van de Veluwe spuit het kwelwater de grond uit. De vele sprengen en beken met vanouds de watermolens gaven de vroegste industriële activiteiten in Nederland een kans. Hier liggen nu de gebieden die tot nieuwe natuur worden getransformeerd. In de IJsselvallei zijn nog de kavelstructuren te zien die monniken eeuwen geleden hebben aangebracht. Langs de Randmeerkust is de verbondenheid met de Zuiderzee in een plaats als Elburg nog voelbaar en de Hanzestad Hattem ademt nog altijd de sfeer van Anton Pieck.
