Al is de leugen nog zo snel, een nieuwe manier om leugenaars te ontmaskeren achterhaalt haar wel. En dat heeft, zo schrijft 'The Sunday Times', alles te maken met snelheid. Britse onderzoekers hebben immers ontdekt dat iemand die de waarheid spreekt, doorgaans 30 procent sneller antwoordt op vragen dan iemand die liegt.

De ontdekking biedt hoop voor de politie en het gerecht, die steeds vaker worden geconfronteerd met vakkundige leugenaars. Dat stelde ook Aiden Gregg, een psycholoog die verbonden is aan de universiteit van Southampton, vast. Hij maakte zich zorgen over de gevolgen van het feit dat misdadigers steeds betere manieren vinden om hun oneerlijkheid te verhullen.

"Polygraaf onbetrouwbaar"
"Ervaren leugenaars hebben gehoord of gelezen dat mensen als ze een leugen vertellen een ander vaak niet aankijken, dus trainen ze zichzelf om de ander wel aan te kijken terwijl ze hem of haar iets wijsmaken. De leugenaars worden slimmer, maar wij worden niet beter in het ontdekken van een leugen, wat ernstige gevolgen kan hebben."

De polygraaf, het apparaat dat we kennen uit talloze Amerikaanse misdaadfilms en dat fysiologische veranderingen registreert zoals bloeddruk en lichaamstemperatuur en daaruit afleidt of de waarheid geweld wordt aangedaan, is volgens Gregg onbetrouwbaar en heeft tot de veroordeling van onschuldigen en de vrijlating van misdadigers geleid.

TARA
Zijn alternatief heet TARA en is in feite een computertest waarbij op het scherm een vraag wordt gesteld die dan op het toetsenbord zo snel mogelijk moet worden beantwoord. Daarbij wordt geregistreerd hoe lang elk proefkonijn erover deed om het antwoord te geven, en de resultaten worden geanalyseerd aan de hand van algoritmen.

Uit proeven bleek dat in 85 procent van de gevallen ondervraagden meer tijd nodig hadden voor een vals antwoord dan wanneer ze de waarheid vertelden. Dat komt volgens Gregg omdat liegen een ingewikkelder hersenproces vereist.

0,6 seconden verschil
'The Sunday Times' nam zelf de proef op de som en liet een reporter de TARA-test doen. Het resultaat bevestigt wat Gregg zegt: het proefkonijn had gemiddeld 1,2 seconden nodig om naar waarheid te antwoorden en 1,8 seconden om een leugen te vertellen. In Amerika heeft het Department of Homeland Security, dat na 11/9 werd opgericht, al belangstelling getoond voor het nieuwe systeem.

En geloof niemand die zegt dat hij of zij altijd de waarheid spreekt: volgens deskundigen liegt de gemiddelde mens tijdens een gesprek van tien minuten drie keer, nog afgezien van weglatingen, overdrijvingen en gebluf. De luisteraar heeft dat slechts in 54 procent van de gevallen door. Voor TARA is dat 85 procent. (br.hln)