Klaas Knot (DNB): ‘Waarom de lonen niet méér verhogen?’
Amsterdam
President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) heeft het druk. Slechts één avond en een dag kon hij deze week het jaarlijkse forum van de Europese Centrale Bank (ECB) in Portugal bijwonen. Toen moest hij terug naar kantoor. De reden is triest. Collega-bestuurder Job Swank (onder meer verantwoordelijk voor financiële stabiliteit) heeft onlangs een hersenbloeding gehad. Else Bos (pensioentoezicht) ondergaat chemotherapie. Daarmee zijn twee van de vijf directeuren ernstig ziek. Knot neemt een deel van hun takenpakket over.
U was net lang genoeg in Portugal om president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank te horen dreigen met een nóg lagere rente. Waarom doet hij dat?
‘Er zijn risico’s aan de horizon. Denk aan een handelsoorlog. Ook al staat de economie er op dit moment niet onaardig voor, die onzekerheden liggen als een beklemmende deken over de eurozone. Bovendien komt de zeer lage inflatie al een jaar of vijf niet van zijn plaats. Om deze reden hebben we als centrale bankiers eerder dit jaar de pauzeknop ingedrukt: voorlopig gaat de ECB de rente niet verhogen. Nu komen daar de woorden van Draghi bij. De ECB denkt actief na over noodplannen, voor het geval dat de economische groei niet opnieuw aantrekt.’
Die lage rente werpt een schaduw over het nieuwe pensioenakkoord. Het verkleint de kans dat de pensioenen meestijgen met de inflatie. Bent u desondanks tevreden met de pensioenhervorming die er nu ligt?
‘Op zich wel.’ Lacht: ‘Misschien zelfs verheugd, ja. Zeker met het afschaffen van de doorsneepremie, waardoor we de spanningen tussen generaties kunnen verminderen. Ik ben ook blij dat de rekenrente in het akkoord van de Sociaal-Economische Raad overeind is gebleven.’
Uitgerekend vorige week kwam het bindende advies om die rekenrente, waarmee pensioenfondsen hun toekomstige verplichtingen moeten berekenen, nog verder te verlagen. Daardoor dalen vanaf 2021 de dekkingsgraden van de pensioenfondsen met gemiddeld 2,5 procent.
‘Die lagere rekenrente komt voor mij niet als een verrassing. Kijk naar wat er de afgelopen vijf jaar op de financiële markten is gebeurd. Dan ben ik juist verrast over het feit dat anderen wél verbaasd zijn.’
De conferentie die u bezocht in Portugal stond in het teken van twintig jaar euro. Hoe zou Nederland ervoor staan als we aan de gulden hadden vastgehouden?
‘Minder goed. De interne markt, waarvoor de euro heel belangrijk is, heeft Nederland veel welvaart gebracht. En de gulden zou waarschijnlijk veel sterker zijn dan de euro nu. Dat is slecht voor de concurrentiepositie van ons bedrijfsleven.’
Hoe kan Nederland een steentje bijdragen aan een stabiele eurozone?
‘Ons spaaroverschot zit vooral bij de bedrijven. Zij zien blijkbaar te weinig mogelijkheden om te investeren en potten de winst op. Tja, dan kom ik toch weer bij die ene vraag uit: waarom niet de lonen verder verhogen?’ <
