Luister naar

Na vijf jaar volhardend speurwerk op zoek naar gerechtigheid

Nieuws
Na bijna vijf jaar volhardend speurwerk presenteert het Joint Investigation Team gedetailleerd onderbouwde aanklachten.
Arnout Brouwers redactie vk
donderdag 20 juni 2019 om 03:00
Wilbert Paulissen van het Joint Investigation Team (JIT) licht de nieuwste bevindingen toe in het strafrechtelijk onderzoek rond het neerhalen van vlucht MH17.
Wilbert Paulissen van het Joint Investigation Team (JIT) licht de nieuwste bevindingen toe in het strafrechtelijk onderzoek rond het neerhalen van vlucht MH17. anp / Robin van Lonkhuijsen

Nieuwegein

Het is een belangrijke stap op weg naar gerechtigheid, volgens sommige nabestaanden. Maar tegelijk ook maar ‘één stapje in een lange reeks’, zoals een hoge ambtenaar het formuleert. Want als er drie constanten zijn in de wijze waarop Nederland omgaat met de misdaad zijn het deze: geduld, precisie en volharding.

Van naïviteit over de kans dat Rusland ging meewerken aan het onderzoek of zijn eigen rol zou erkennen, is nooit sprake geweest, zeggen betrokkenen. Juist daarom is in het begin voor deze opzet gekozen: een grondig, internationaal onderzoek dat de waarheid boven tafel moet halen. Het JIT vraagt niet om uitlevering van de vier verdachten, wat de grondwet van Rusland (en die van Oekraïne) verbiedt – maar om medewerking aan verzoeken van rechtshulp. Maak het ze niet te makkelijk om nee te zeggen, lijkt het devies.

‘Dit is dé missie van Ruttes loopbaan als premier’, zegt een betrokkene. ‘Hij zal ook zeker volhouden. Hij heeft bewust politiek afstand gehouden tot het werk van het JIT. Dan kan het langer duren, maar kun je nooit beticht worden van beïnvloeding.’

Het doel van alle inspanningen is vooral: gerechtigheid voor de nabestaanden. Op het diplomatieke front houdt Nederland voortdurend MH17 onder de aandacht van een zo groot mogelijke groep gelijkgezinde landen, inclusief belangrijke bondgenoten als de VS.

Hoe preciezer en overtuigender het bewijs, hoe groter het diplomatieke isolement van Rusland, hoe langer de sancties tegen dat land zullen blijven, hoe hoger de prijs die Russische autoriteiten betalen voor de categorische ontkenning iets met de ramp te maken te hebben. En dat vergroot weer de kans, hoe klein ook, op een uiteindelijke regeling met Rusland.

Een cruciale stap daarin was het aansprakelijk stellen van Rusland door Nederland en Australië vorig jaar. Blijkbaar was er genoeg bewijs om zo’n stap te zetten. Dit werd woensdag door het JIT bevestigd in de directe link die werd getoond tussen een commandant in Oost-Oekraïne en Vladislav Soerkov, destijds Putins Oekraïne-adviseur. Blijkbaar was de inschatting dat Rusland hierover in gesprek zou willen treden, wat inderdaad is gebeurd.

strafproces

Het strafproces – dat kan uitmonden in veroordelingen bij verstek – kan één vorm van gedeeltelijke gerechtigheid verschaffen. Hetzelfde, zeggen betrokkenen, geldt voor een vorm van financiële compensatie voor de nabestaanden. Samen met het strafproces is ‘zo’n indirecte schulderkenning iets waarmee de nabestaanden op den duur wellicht genoegen zullen nemen’, aldus een topambtenaar.

Maar hoe zou zo’n regeling eruit moeten zien? Voor velen is de Lockerbie-zaak een voorbeeld. De PanAm-vlucht die in 1988 boven die Schotse plaats explodeerde, leidde na elf jaar tot de uitlevering van twee Libische verdachten. Na vijftien jaar werd een schikking getroffen, zonder dat Libië schuld bekende. Kan zoiets ook bij MH17? Een lichtpuntje dit voorjaar was de plotselinge financiële schikking voor het enteren van Greenpeace schip Arctic Sunrise en het aanhouden van de bemanning in 2013. ‘Dialoog is beter dan geen dialoog’, vat een diplomaat het samen. Maar Libië was geen grootmacht met een veto in de VN-Veiligheidsraad.

En dus wordt er, langs informele kanalen, ook gezocht naar andere oplossingen. ‘MH17 is voor president Putin ook een nachtmerrie’, zegt iemand die bij deze geheime diplomatie betrokken is. ‘Vanwege de sancties en de economische gevolgen, maar ook omdat ondanks alle ontkenningen, het bewijs voor Russische betrokkenheid overweldigend is.’

Sommigen zien kansen voor een ‘private oplossing’ die acceptabel kan zijn voor het Kremlin: Rusland betaalt niet rechtstreeks, maar via ‘bezorgde burgers’, rijke oligarchen dus, een financiële compensatie zonder schuldbekentenis.

Zie ook: "Een ongekende stilte uit Rusland"

Zie ook: "Putin weet alles"

Zie ook: Commentaar

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Lisa Westerveld (GL-PvdA, links) roept samen met Faith Bruyning (NSC, rechts) op om een zogenoemde beknopte parlementaire enquête uit te laten voeren naar de gesloten jeugdzorg van 2008 tot nu.

De Kamer is diep bezorgd over de gesloten jeugdzorg, maar ziet weinig in weer een enquête

GroenLinks-PvdA en NSC willen met een ‘beknopte parlementaire enquête’ uitzoeken hoe de misstanden in de gesloten jeugdzorg zo lang konden doorgaan. Maar een meerderheid van de Kamer twijfelt of ‘nog een rapport’ wel de oplossing biedt.

Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.