Luister naar

Godsdienstvrijheid voor iedereen - daar moeten we naar blijven streven

Nieuws
Dit is een iets bewerkte tekst van een toespraak vandaag tijdens een internationale ministersconferentie in Washington over het bevorderen van godsdienstvrijheid.
Stef Blok
donderdag 18 juli 2019 om 03:00
Minister Stef Blok bij de grote moskee in Agadez, in Niger, tijdens een bezoek aan Afrika vorig jaar.
Minister Stef Blok bij de grote moskee in Agadez, in Niger, tijdens een bezoek aan Afrika vorig jaar. anp / Koen van Weel

Soms lijkt het wel of de wereld steeds intoleranter wordt, of het nu jegens religieuze minderheden is – en mensen die geen specifiek geloof aanhangen – of jegens lhbti’­ers.

Laat me beginnen met te stellen dat mensenrechten voor iedereen gelden. Wereldwijd. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en onvervreemdbaar.

Als we religieuze tolerantie en vrijheid willen bevorderen, wat moeten we dan precies aanmoedigen?

Het verwezenlijken van een samenleving waarin iedereen zijn of haar recht op vrijheid van religie of overtuiging kan genieten, vraagt om doorzettingsvermogen en forse inspanningen van ons allemaal. Niet alleen van de overheid, maar van de maatschappij als geheel – ervaringen in vele landen, waaronder Nederland, tonen dat aan. Een klimaat van religieuze tolerantie komt niet uit de lucht vallen.

ons polderlandschap

Ik ben er trots op een land te vertegenwoordigen waar tolerantie jegens andersdenkenden de norm is. Waar een scheiding is tussen kerk en staat. Waar mensen vrij zijn om hun godsdienst of overtuiging op hun manier te belijden – of om dat juist niet te doen. Waar we de banden koesteren die gesmeed zijn door ons polderlandschap, en ondanks onze verschillen samenwerken en elkanders rechten respecteren.

Vrijheid van religie of overtuiging is een van de belangrijke elementen van ons overkoepelend mensenrechtenbeleid. Dat recht kan niet worden verwezenlijkt zonder andere rechten te eerbiedigen, zoals de vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor vrouwen en gelijke rechten voor lhbti’ers. Daardoor kan iedereen aan de samenleving deelnemen, ongeacht zijn of haar religie, overtuiging, politieke opvattingen, ras, geslacht, seksuele oriëntatie of genderidentiteit.

speciaal gezant

We hebben in Nederland best practices die we met andere landen willen delen, en kunnen van anderen leren. We willen ook ons beleid versterken. Daarom hebben we hievoor onlangs meer financiële middelen beschikbaar gesteld. En daarom hebben we onlangs een Speciaal Gezant voor vrijheid van religie en levensovertuiging aangesteld. Hij is hier vandaag aanwezig: Jos Douma. Hij zal de komende jaren namens Nederland onze gesprekspartner zijn voor deze onderwerpen.

Ons doel is niet alleen te kijken hoe we religieuze intolerantie kunnen bestrijden. We willen vooral ook weten hoe we religieuze tolerantie kunnen bevorderen. Dat vereist moed, communicatie en een eerlijke uitwisseling. En geduld: wederzijds begrip ontstaat in kleine stappen. Soms komen we niet tot overeenstemming. En dan moeten we het er maar over eens zijn dat we het niet eens zijn.

Soms lopen de gemoederen hoog op. Onze overtuigingen vormen immers de kern van ons mens-zijn. Precies daarom hebben we duidelijke ‘verkeersregels’ nodig. Goede afspraken over de basisregels. Respect voor belangrijke beginselen als geweldloosheid, gelijke behandeling en wederzijds respect. Die beginselen zijn vastgelegd in internationale verdragen en documenten als de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In artikel 18 staat: ‘Eenieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.’

Deze woorden gelden vandaag nog evenzeer als in 1948 toen de Verklaring werd aangenomen – door ons allen. Ze drukken een universeel beginsel uit. Een hoop die we allen nog steeds delen, maar die helaas nog geen werkelijkheid is geworden voor ‘alle mannen en vrouwen, overal ter wereld’ (Eleanor Roosevelt).

naar blijven streven

Maar daar moeten we wel naar blijven streven. Voor de hele mensheid. Of het nu christenen en jezidi’s betreft in Irak en Syrië. Tibetaanse boeddhisten in China. Moslims in Myanmar. Bahá’í in Iran. Of niet-gelovigen waar ook ter wereld. Het recht dat in artikel 18 is vastgelegd geldt voor iedereen, ongeacht geslacht, seksuele voorkeur, ras of religieuze overtuiging. Dit artikel is en blijft het fundament onder al onze gesprekken. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Mark Rutte, Geert Wilders en Sigrid Kaag. We hebben deze drie soorten politici nodig. Sterker, we zijn zélf van dit soort types en gedragen ons er naar.

We zijn saai, moralist en boos. En zo zijn ook onze politici. Daarom kunnen ze lastig samenwerken

Wij Nederlanders lijken op Rutte, Kaag en Wilders. Frank van den Heuvel laat zien hoe het karakter van iedere Nederlander bij een van deze drie politici past.

Stel dat ‘doe dit, tot Mijn gedachtenis’ al begint op het land? Dat is dus niet: onderwerp de grond aan een regime van uitputting, tot Mijn gedachtenis.

Avondmaal en eucharistie beginnen in de grond, waar het krioelt van torren en wormen

Jezus zegt niet: spuit gif op de vrucht en het blad en dood in het voorbijgaan alles er omheen, tot Mijn gedachtenis. Theoloog en boer in opleiding Elsa Eikema stelt prikkelende vragen bij ons avondmaal.

Afbeelding

Hoe het lijntje tussen de Nederlandse Gereformeerde Kerken en Israël hersteld kan worden

De Nederlandse Gereformeerde Kerken knipten het 'officiële lijntje' met Israël door, maar zoeken tegelijkertijd naar een manier om toch verbondenheid te tonen. Lieddichter Ria Borkent doet een voorstel.

Behandeling in de gesloten jeugdzorg heeft geen enkele kans van slagen zolang het aan echte nabijheid van hulpverleners ontbreekt.

Staatssecretaris Van Ooijen en Kamerleden, zet jullie boosheid over gesloten jeugdzorg om in actie

Hoe kan het dat staatssecretaris Van Ooijen (VWS) zegt dat de gesloten jeugdzorg misschien maar wat langer open moet blijven? Maak liever meer vaart om goede alternatieven te vinden, betoogt Margot Ende-van den Broek.

De Duitse bondskanselier Scholz staat onder druk: welke wapens gaat hij Oekraïne leveren?

Bondskanselier Scholtz kan een andere keus maken en zo een moreel belangrijke daad verrichten

Komende paasdagen vinden in Duitse steden vredesdemonstraties plaats. De leuze is: ‘Nooit weer oorlog is nú’. Want nú wordt besloten welke wapens Duitsland aan Oekraïne levert. Hans Ester legt uit hoe gevoelig dat ligt.

De skifaciliteiten in Filettino, Italië, zijn deze maand veel eerder dan anders stilgelegd. In de Apennijnen valt steeds minder sneeuw.

Ontkennen dat wij een aandeel hebben in de klimaatverandering, is niet zo onschuldig

Ontkennen van ons aandeel in de klimaatverandering, dient het eigenbelang. En daarom moeten populistische partijen er wel aan vasthouden, beredeneert de theoloog Sam Janse.