23 januari 2019 om 03:00
Luister naar

Commentaar: Herinnering Westerbork zuiver houden

Formeel heeft Dirk Mulder, directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork, gelijk: Kamp Westerbork werd in 1939 gebouwd om Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk op te vangen. Op 9 oktober 1939 vonden de eerste 22 vluchtelingen er een veilige plek, al vonden ze het wel eng dat het nogal in de buurt van Duitsland was.

Toen de Duitsers op 10 mei Nederland binnenvielen, waren er 1100 Duitse Joden in Westerbork gehuisvest. Er zijn wel overeenkomsten met het huidige tijdsgewricht, waarin vluchtelingen in Europa op zijn zachtst gezegd niet erg welkom zijn. Het hoogoplopende debat over het al te strikt toegepaste kinderpardon staat haast model voor de angst voor vreemdelingen. Dat was tachtig jaar geleden niet anders. In het najaar van 1938 stelde de Nederlandse regering zeshonderd extra grenswachten aan om illegale Joodse vluchtelingen uit Duitsland tegen te houden.

In de omgang met vluchtelingen ziet Stichting Vluchteling overeenkomsten tussen toen en nu. De onwil om mensen in nood bij te staan en de neiging van problemen weg te kijken, zijn van alle tijden. Samen met Herinneringscentrum Kamp Westerbork wil Stichting Vluchteling daar in de ‘Nacht van de vluchteling’, van 15 op 16 juni 2019, aandacht voor vragen. De stichting noemt Westerbork een ‘plek van historische betekenis’. Alleen dringt zich de vraag op wélke herinnering deze plek oproept. Hoogstwaarschijnlijk is dat niet de gedachte aan de opvang van Joodse vluchtelingen in 1939. Evenmin aan de internering van NSB’ers, kort na de bevrijding in 1945. Noch aan de voorlopige huisvesting van Molukkers in de jaren vijftig. Nee, de herinnering gaat zonder twijfel terug naar Kamp Westerbork in de periode ‘40-’45 als ‘doorgangskamp’: de plaats vanwaar de Nederlandse Joden werden afgevoerd, hun vrijwel zekere dood tegemoet.

Vanwege die allesoverheersende herinnering aan dit ‘voorportaal van de dood’ is dit idee van de stichting en het herinneringskamp ongelukkig. Het zet de hedendaagse herdenker op het verkeerde been. Alsof de beroerde behandeling van vluchtelingen door Europa nu – waardoor vanwege onverschilligheid vooral verdrinkingsdoden te betreuren zijn – te vergelijken is met de door de nazi’s industrieel opgezette moord op het Joodse volk.

Kunstenaar Armando (1929-2018) introduceerde het begrip ‘schuldig landschap’. Dat is een landschap dat een verleden met zich meetorst. Dat geldt in hoge mate voor Kamp Westerbork. Bij dat verleden moet je stilstaan, maar belast het niet met eigentijdse discussies.

In het commentaar verwoorden redacteuren
de mening van het Nederlands Dagblad
Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
nd

Als we nou eens stoppen met vliegschaamte en die vervangen door treintrots?

Het is belangrijk om stil te staan bij wat er allemaal wél bereikt wordt in de strijd tegen klimaatverandering. En dat is best een boel. Ons gedrag is al flink veranderd in de afgelopen jaren.

Afbeelding

Wilders zal Kaag wel dankbaar zijn: zijn gedroomde kabinet kan met een gezonde staatskas aan de slag

Geert Wilders zal Sigrid Kaag wel heel dankbaar zijn. Ze heeft de schatkist in blakende welstand nagelaten voor zijn gedroomde kabinet. Maar naast een gezonde staatskas, vergt regeren een eenheid van visie.

Afbeelding

Een terreurdaad is in Moskou net zo erg als in Parijs. We zijn niet met 'de Russen' in oorlog

De terreuraanslag in Moskou was bijna een kopie van die in het Bataclan-theater in Parijs (2015). Of vinden we deze terreurdaad toch wat minder erg, omdat ‘de Russen’ nu onze vijanden zijn?

Afbeelding

David de Vos is onderdeel van de brede beweging van de 'milde orthodoxie' geworden

De charismatische prediker David de Vos is kerkelijk mainstream geworden. Geen wonder: evangelische en traditionele gelovigen vinden elkaar steeds vaker. Dat is goed voor beide, want ze kunnen veel van elkaar leren.

nd

Kinderen wel/niet vaccineren is een grote verantwoordelijkheid, maar in de eerste plaats van ouders zelf

De vaccinatiegraad daalt; kinderziektes komen weer vaker voor. Maar met een ramkoers vanuit de overheid, die onder meer de VVD voor ogen staat, win je niet het vertrouwen van burgers met vaccinatietwijfel.

commentaar

Defensie is niet alleen een militaire taak, het gaat om de veerkracht van de hele samenleving

Defensie is niet alleen een militaire taak, de verdediging van de democratische samenleving moet door militairen en burgers samen worden gedragen. Maar dat betekent een omslag in het denken, waarmee Europa nu begint.

n

Help de boeren hun schapen te beschermen, maar over het afschieten van wolven moeten we het nu nog niet hebben

Natuurlijk lopen de emoties hoog op als er weer schapen zijn doodgebeten door een wolf. Maar het is echt nog te vroeg om nu al te gaan praten over het afschieten van wolven.

Afbeelding

Houd ruimte open voor water, lucht en horizon, boven het laatste reepje achtertuin van Amsterdam

Het is kortzichtig om de plannen voor enorme bedrijfshallen in de Lutkemeerpolder bij Amsterdam domweg door te zetten, nu we intussen weten wat 'klimaatadaptief bouwen' in dit lage, natte land zou moeten betekenen.

Commetaar

Poetins referendum over de oorlog en het 'nieuwe Rusland' waarvan hij alleen de bestemming bepaalt

Vladimir Poetin heeft zich verzekerd van een zesde termijn. Daarin heeft de Russische natie volgens hem ervoor gekozen de bestemming van het land in handen van één persoon te leggen - die van hem en hem alleen.