Prijsafspraken voor zzp-leerkrachten in Amsterdam werken averechts: maximumtarief is ook minimumprijs
In Amsterdam hebben basisscholen een maximumprijs afgesproken voor de inhuur van zzp-leerkrachten. Maar die afbakening pakt voor de scholen niet alleen positief uit, nu zzp-leerkrachten dat bedrag juist als minimumtarief zijn gaan aanhouden.
Schaarste drijft prijzen op, dat is nu eenmaal marktwerking. In Amsterdam dachten basisscholen deze ontwikkeling een halt toe te roepen door een maximumbedrag af te spreken om zo te dure zzp-leerkrachten tegenwicht te bieden. Sinds juni 2022 hebben ze een prijs afgesproken die jaarlijks wordt geïndexeerd: zzp-leerkrachten krijgen afhankelijk van de schaal maximaal 68 euro of 84 euro per uur.
De ingreep leidt ertoe dat excessen worden uitgesloten en zzp’ers niet de hoofdprijs kunnen vragen, maar die werkt ook averechts, merken schoolbestuurders en schoolleiders in de praktijk: het maximumtarief wordt door zzp’ers als minimumtarief aangehouden. “Waar een zzp-leerkracht normaal gesproken 50 euro zou vragen, weet ie nu dat ie meer kan vragen,” zegt Jeroen Spanbroek, bestuurder van Stichting Westelijke Tuinsteden.
“En daar krijg je niet eens altijd kwaliteit voor terug,” zegt Nils van Heijst, bestuurder van Staij. “Op scholen heb je altijd dat de ene leerkracht meer verdient dan de andere, omdat de ene er langer werkt of andere taken heeft. Uiteindelijk is dat voor een school in balans, maar bij een zzp-leerkracht betaal je tegenwoordig altijd het maximumtarief.”
Bijna directietarieven
“Ik heb meerdere keren meegemaakt dat een leerkracht een paar dagen per week in dienst is voor de vastigheid en zichzelf daarnaast aanbiedt als zzp’er,” zegt Yusuf Altuntas, schoolbestuurder van Elifscholen. “Laatst nog vroeg een jonge vrouw 85 euro per uur. Ze was net begonnen, had nog geeneens haar sporen verdiend. 85 euro per uur zijn bijna directietarieven, hè.”
En dan zijn ook nog de taken anders: een zzp’er komt doorgaans lesgeven en gaat weer naar huis. Altuntas: “Je hebt geen groepsverantwoordelijkheid, je voert geen oudergesprekken en je durft wel zo’n bedrag te vragen. Het is ook geen leuk gebaar naar collega’s als ik zo iemand aanneem.”
“Die hebben binding met de school, pakken verantwoordelijkheid voor hun eigen groep, voor andere groepen en voor het team. Daar kunnen we geen golddigger leerkrachten, die zelfs voor 75 euro per uur exclusief niet hun bed uitkomen, naast zetten.”
Lege vijver
Tóch gebruikmaken van zo’n zzp’er is verleidelijk. De personeelstekorten in het onderwijs zijn nog steeds gigantisch, en het lukt niet elke school voldoende leerkrachten voor de klas te krijgen.
Spanbroek: “Onze scholen zitten in Nieuw-West en bij mij is het lerarentekort 22 procent. Dat is een op de vijf leerkrachten. Toch kies ik ervoor alle kinderen naar school te laten komen en geen 4-daagse schoolweek in te voeren. Alle kinderen moeten elke dag naar school kunnen. En dan kies ik liever voor een zzp’er of een andere professional.”
De schoolbesturen en schoolleiders in Amsterdam snakken naar een gezamenlijke oplossing. A’DAM Onderwijs is een start. Het loket is opgezet als flexibele schil voor Amsterdamse scholen, die er bij invalverzoeken een beroep op kunnen doen.
De realiteit is echter dat de markt zo gespannen is dat er te weinig te vissen valt in die vijver. Tegelijkertijd bieden honderden leerkrachten zich aan via Flexleerkracht, tot grote ergernis van Altuntas. “Ik snap de marktwerking, maar onderwijs is geen commerciële markt. Wij zijn bezig met het opleiden en vormgeven van de toekomstige generatie, daar horen geen geldbeluste leerkrachten bij.”
Amsterdam is een landelijke voorloper als het gaat om ingrijpen tegen de dure zzp-leerkracht. Al in 2019 besloten openbare basisscholen per direct te stoppen met het inhuren van duurdere leerkrachten, toen in deze krant bekend werd dat ze de hoofdprijs vroegen. Later kwamen er prijsafspraken. Vorig jaar in september werd bekend dat 350 basisscholen in Nederland ook stoppen met het inhuren van dure uitzendkrachten en zzp’ers.
In Amsterdam willen schoolbesturen nu in gesprek met de zzp’ers om tot een oplossing te komen. Naar verwachting wordt daarover rond de zomer meer bekend.
Over de auteur: Raounak Khaddari schrijft voor Het Parool over onderwijs, jongeren en jongvolwassenen. In haar serie Nieuwe lichting onderzoekt ze uitdagingen en trends waar twintigers en dertigers in de stad mee te maken krijgen.
Luister ook naar onze podcast over waarom het lerarentekort in Amsterdam zo nijpend is:
Video wordt geladen...