Direct naar artikelinhoud
Nieuws

Nieuw plan parlementaire enquête corona: onderzoek duurt drie jaar, Rutte wordt pas in 2026 verhoord

De parlementaire enquête naar de corona-aanpak gaat na felle kritiek alsnog door, in aangepaste vorm. Het onderzoek zal in totaal bijna drie jaar duren en zal zeker 7 miljoen euro kosten. Pas in 2026 beginnen de openbare verhoren van hoofdrolspelers als Mark Rutte, Hugo de Jonge en Jaap van Dissel.

Demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister Hugo de Jonge tijdens een persconferentie over versoepeling van de coronamaatregelen.Beeld Bart Maat/ANP

Het grote politieke coronaonderzoek dreigde op de lange baan te belanden na felle kritiek op de aanvankelijke opzet. Die zou te eenzijdig gericht zijn op inbreuk van grondrechten en amper inzoomen op sterfte of langdurige coronaklachten. De vorige Tweede Kamer schoof het onderzoek op de lange baan, ook omdat er al veel enquêtes liepen. Die eisen enorm veel tijd, zeker kleine fracties kunnen hun Kamerleden niet zó vaak missen.

Maar de nieuwe Tweede Kamer reanimeerde het plan snel en stelde een commissie in. Die legde het oude onderzoeksvoorstel op de zeef, schrapte een aantal deelonderzoeken, bracht vragen en thema’s meer in balans en dient nu een gewijzigd plan in bij de Tweede Kamer. Omdat de Onderzoeksraad voor Veiligheid en andere instanties ook al duizenden pagina’s aan evaluaties hebben opgeleverd, kiest de commissie nu scherper wat nog wel onderzocht wordt.

Als het parlement akkoord gaat, kan het onderzoek in mei beginnen. Eerst wordt achter de schermen alle informatie opgevraagd, dan volgen besloten verhoren van betrokkenen (maart tot december 2025), en dan beginnen op zijn vroegst in januari 2026 de openbare verhoren. Naar verwachting eind 2026 volgen de conclusies. Dat is zes jaar na ‘patient zero’ van de coronapandemie, die in 2020 en 2021 de wereld lamlegde.

Belangrijkste doel

Een vergelijking van coronamaatregelen in diverse Europese landen is geschrapt, ook het kopje ‘kabinetscommunicatie’ wordt compacter, omdat veel over de ‘coronapersco’s’ en hun aanloop al onderzocht is.

Belangrijkste doel is om via een feitelijke reconstructie lessen te trekken voor de crisisaanpak in de toekomst. De enquêtecommissie kijkt speciaal naar de strategie en structuur van de crisisaanpak, de afwegingen tussen grondrechten als gezondheid en vrijheid, de omgang met kritiek op beleid, de communicatie en de rol van de Tweede Kamer.

VVD’er Daan de Kort is voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie. De Kort zit sinds 2021 in de Tweede Kamer en moet voorkomen dat de enquête wordt gekaapt door radicale retoriek. Behalve de VVD doen ook PVV, NSC, GL-PvdA, BBB en Forum voor Democratie mee. Onder meer CDA, D66 en SP vaardigen niemand af.