Burgemeester Femke Halsema over hoofddoek boa’s: ‘Moeten mannen baarden ook verplicht afscheren als zij die dragen om religieuze redenen?’

De Amsterdamse VVD-fractievoorzitter Daan Wijnants vatte het debat bij zijn bijdrage alvast even samen: “Hier gaan we niet uitkomen, want we weten al hoe iedereen erin staat.”

De kaarten zoals die liggen: VVD, JA21, maar ook SP willen geen religieuze uitingen bij boa’s. Een meerderheid met GroenLinks, PvdA, D66, Volt en Denk vinden dat het juist wél moet kunnen. In februari maakte burgemeester Halsema bekend ook overstag te zijn: ze is ervan overtuigd dat ambtenaren, ongeacht hun religieuze achtergrond, dit werk professioneel en onpartijdig kunnen doen met hijab, keppel of tulband.

De meningsverschillen mogen dan wel duidelijk zijn; het debat werd er niet minder om gevoerd. CDA-fractievoorzitter Rogier Havelaar viel op door tegen de landelijke lijn van het CDA in te gaan. Hij wil religieuze uitingen juist wel toestaan en redeneert: neutraliteit bestaat júíst als alle vormen van religieuze en seculiere uitingen naast elkaar kunnen bestaan. “De uniformen moeten wel uniform zijn, maar niet identiek.”

Halsema in 2009

Cas van Berkel (JA21) begon zijn toespraak met een quote van Halsema uit 2009. Halsema had gezegd dat ze niet kon wachten op het moment waarop vrouwen in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Halsema zou het liefst zien dat elke vrouw in Nederland hoofddoekloos is. “Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt. Dat zijn de mannen geweest die het geloof uitleggen,” herhaalde Van Berkel haar woorden.

Wat Van Berkel niet vertelde: het recht van vrouwen om een hoofddoek te dragen zal Halsema ook altijd verdedigen, waar hij op gewezen werd door D66.

Halsema, later tegen Cas van Berkel (JA21): “Als u echt mijn verzameld werk zou gaan lezen, dan zou u erachter komen dat ik gedurende mijn parlementaire carrière mij altijd heb uitgesproken voor het recht van vrouwen om hoofddoekjes te dragen in openbare en geüniformeerde posities. Altijd vanuit de gedachte dat vrouwen dit zelf moeten beslissen.”

‘Seksistisch specifiek element’

Het debat was vooral een herhaling van zetten: voorstanders wezen erop dat vrouwen zélf de keuze maken, moslimvrouwen moeten ook gewoon kunnen werken. Ook werd het even filosofisch: bestaan neutraliteit en objectiviteit überhaupt wel? Dit debat illustreert tevens het verschil tussen Amsterdam en Den Haag: JA21, SP en VVD weten dat ze daar de meerderheid achter zich hebben.

Tegen de hele raad, maar ook zeker tegen Dilan Yeşilgöz, zei Halsema daarom ook een argument te missen. Ze verwees daarvoor naar een uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens begin deze eeuw, die de hoofddoek als ‘een onvervreemdbaar deel van hun eigen identiteit’ beschouwt.

“Deze discussie heeft een seksistisch of in ieder geval seksespecifiek element. Vrouwen ervaren het als een onvervreemdbaar deel van hun identiteit. Vergelijkbaar met mannen bij de politie die een baard of een snor dragen. Mijn vraag aan de tegenstanders: vinden zij ook dat baarden bij mannen verplicht afgeschoren moeten worden als zij die dragen om religieuze redenen? Dat zou een consequente houding zijn bij de hoofddoekjes.”

De uitkomst van het debat: Amsterdam, als werkgever van de boa’s, wil de mogelijkheid tot keuze gewoon gaan invoeren. Yeşilgöz heeft wel aangekondigd dat ze dat via speciale ministeriële regelingen wil veranderen, maar Halsema wijst erop dat hoogleraar staatsrecht Wim Voermans al zei dat een verbod helemaal niet mogelijk is. Bovendien zei de Europese rechter eerder dat de gemeente dit mag beslissen.

Binnenkort zullen Halsema en Yeşilgöz elkaar treffen, liet de burgemeester aan het einde van het debat weten. Dan moet daarna ook duidelijk: wie is écht de baas over de hoofddoeken? Halsema of Yeşilgöz?