Ontwikkelingsbudget is moeilijke rekensom

Den Haag

In media circuleren bedragen van 1,8 miljard euro erbij voor de armste landen en dat wordt niet tegengesproken door het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Maar wie de cijfers beter bestudeert, ziet dat het per saldo gaat om een budgetstijging van 0,1 miljard, die over vier jaar weer verdwijnt.

De eerdere bezuiniging van 1 miljard door Rutte II wordt vrijwel in stand gehouden. Het budget dat het nieuwe kabinet uittrekt voor ontwikkelingssamenwerking is zo ingewikkeld opgeschreven in het dinsdag gepresenteerde regeerakkoord, dat ook ontwikkelingsexperts door de bomen het bos niet meer zien. Het ene Kamerlid rept van 0,4 miljard euro erbij, de ander houdt het op 1,8 miljard.

In werkelijkheid blijft ‘het ontwikkelingsbudget de komende jaren nagenoeg gelijk’, zegt een rekenkundig expert, die niet met naam in de krant wil vanwege de gevoeligheid van de kwestie. Vooral de ChristenUnie ziet een substantiële verhoging van het ontwikkelingsbudget als wisselgeld voor het niet verruimen van het kinderpardon.

Nederland heeft dit jaar 4,5 miljard euro beschikbaar, maar dat staat niet in het regeerakkoord. Dat bedrag is alleen terug te vinden in een aparte nota die de overheid elk jaar uitgeeft over het ontwikkelingsbudget, de zogenoemde HGIS-nota. Het huidige bedrag van 4,5 miljard voor ontwikkelingshulp zou volgens die nota zonder investeringen van het nieuwe kabinet in 2021 dalen naar 4,1 miljard euro. De daling komt onder meer doordat toekomstige budgetten deels al in 2015 en 2016 zijn uitgegeven om extra kosten voor de eerstejaars opvang van vluchtelingen op te vangen.

In het regeerakkoord is afgesproken dat het budget in 2021 met 0,5 miljard groeit en dus uitkomt op 4,6 miljard euro. Het verschil tussen 2017 en 2021 – na vier jaar Rutte III – is dus een groei van 4,5 miljard naar 4,6 miljard. Om precies te zijn: 127 miljoen euro verschil.

rookgordijn

ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind is blij met de verhoging, want hij rekent anders. Hij begint te tellen vanaf het jaar 2018. Hij redeneert: zonder de extra investering zou er volgend jaar maar 4,1 miljard zijn voor ontwikkelingshulp. Tijdens de onderhandelingen hebben de ChristenUnie en D66 een verhoging tot 4,6 miljard euro kunnen afdwingen. Winst: grofweg 0,5 miljard euro per jaar. ‘Ik ben blij dat ontwikkelingssamenwerking er eindelijk weer geld bij krijgt. Er is sprake van een trendbreuk na jaren van bezuinigingen. Er komt een half miljard per jaar bij’, zegt Voordewind.

Hij heeft gelijk en ook weer niet. Gelijk als je het bedrag in 2018 vergelijkt met het bedrag in 2021. Maar hij heeft ongelijk als je het huidige budget uit 2017 vergelijkt met 2021. ‘Een behoorlijk effectief rookgordijn’, noemt SP-Kamerlid Sadet Karabulut de getallenbrij. ‘Er komt structureel nul extra geld voor hulp aan de allerarmsten, terwijl de nood groeit en Europa blijft bouwen aan een fort.’ <