Luister naar

Vrije media nodig voor strijd tegen nepnieuws

Nieuws
Juist de media die door de overheid worden gefinancierd, moeten vooroplopen in de strijd tegen nepnieuws, vindt de Raad van Europa. Maar over de vraag hoe dat precies moet, verschillen de meningen. Het probleem: dan moeten er wel onafhankelijke media zíjn.
Sjoerd Mouissie Sjoerd Mouissie
woensdag 23 januari 2019 om 13:54
Niet ieder land heeft een volledig functionerende democratie met een vrije pers, meent een politicus uit Turkije. Volgens diverse Turkse sprekers zitten honderden journalisten in hun land vast wegens kritiek op president Erdogan.
Niet ieder land heeft een volledig functionerende democratie met een vrije pers, meent een politicus uit Turkije. Volgens diverse Turkse sprekers zitten honderden journalisten in hun land vast wegens kritiek op president Erdogan. epa / Cem Oksuz

Straatsburg

‘We steken onze vinger in de dijk, nu hij allang is doorgebroken.’ Sir Edward Leigh, een vooraanstaand en conservatief Brits parlementslid, is een van de eerste sprekers en heeft nu al genoeg van de discussie in de Raad van Europa. Het debat bij de mensenrechtenorganisatie ging woensdag over de vraag hoe publiek gefinancierde omroepen nepnieuws kunnen bestrijden.

Ze moeten hun kijkers opvoeden zodat zij nepnieuws eerder herkennen, is het voorstel. Ook zouden omroepen actief moeten speuren naar valse berichten op sociale media, om daar correcte informatie tegenover te zetten. De opsteller van het document, Petri Honkonen uit Finland, prijst de Britse omroep BBC de hemel in. ‘Zij doen uitstekend werk, met deskundige redacteuren die andere talen en culturen goed kennen, zodat zij berichten kunnen factchecken.’

Dat zijn mooie idealen, vinden veel aanwezige parlementariërs – maar dan moet er wel een onafhankelijke publieke omroep zíjn. En de verschillen zijn groot tussen de 47 lidstaten van de Raad van Europa. ‘Het rapport gaat uit van een volledig functionerende democratie met een vrije pers, en dat is niet overal zo’, aldus een politicus uit Turkije.

zorgwekkend beeld

Veel parlementariërs schetsen een zorgwekkend beeld van de media in hun land. Diverse Turkse sprekers wijzen op de slechte situatie in hun land. ‘Honderden journalisten zitten vast wegens kritiek op president Erdogan’, zegt Hisyar Özsoy, in zijn land parlementslid namens de Democratische Partij. ‘Tijdens de verkiezingscampagne kreeg Erdogan 181 uur zendtijd en zijn belangrijkste opponent zestien uur, terwijl dit wettelijk gelijk moest zijn. In mijn land zijn de media nooit vrij geweest, maar de afgelopen jaren is de situatie snel verslechterd.’

Helemaal niet waar, reageert Ali Sahin, van Erdogans AK-partij. ‘In Turkije zit geen enkele journalist vast wegens de vrijheid van media. Persvrijheid mag nooit een dekmantel worden voor terroristen of coupplegers. Het is onze verantwoordelijkheid de vrije media tegen zulke mensen te beschermen.’ Een collega uit Azerbeidzjan sluit zich hier van harte bij aan.

Niet alleen in Turkije zijn er problemen met de persvrijheid. Een Slowaaks parlementslid klaagt dat de media in zijn land vooral in handen zijn van ‘oligarchen en de maffia’. ‘Zij zijn tegelijkertijd de grootste bedreiging voor journalisten.’ In Polen werd een oud-politicus hoofdredacteur van de publieke omroep, waarna journalisten vervangen werden door loyale(re) medewerkers.

BBC te liberaal

Maar ook in de landen waar alles ogenschijnlijk op orde is, is er onvrede. ‘Media hebben het wantrouwen zelf veroorzaakt, door hun partijdige opstelling’, sneert de conservatieve Sir Edward Leigh. In zijn ogen is juist de onafhankelijke en veelgeprezen BBC veel te liberaal, en voelen geïnterviewden zich achteraf vaak ‘bedrogen’ als ze ‘hun’ uitzending zien. Hij ziet wel een lichtpuntje: ‘De mensen thuis zijn geen idioten. Als ze lezen, kijken en klikken, weten ze echt wel wat geloofwaardig is. Sociale media zijn niet meer te stoppen.’

De Raad van Europa zal nu ongetwijfeld studiegroepen instellen, die de rol van publieke media ‘in de context van hun land’ gaan bekijken. Aan het debat van woensdag te zien, duurt het nog wel even voordat die studie klaar is. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.