ACOI: Archieven Bijlmervliegramp moeten toegankelijker worden
Op 4 oktober 1992 stortte een vrachtvliegtuig van de Israëlische maatschappij El Al neer op de flats Groeneveen en Kruitberg in Amsterdam. Na de ramp ontstond veel onduidelijkheid. ‘Het Adviescollege begrijpt na gesprekken met bewoners van de Bijlmer en nabestaanden, dat zij nog altijd vragen hebben rondom de lading van het vliegtuig’, is in het rapport te lezen. ‘Als er toegang tot het archief mogelijk is, dan kunnen mensen zelf bekijken en beoordelen wat voor informatie er in het dossier zit, en met eigen ogen zien wat er in de vrachtbrieven staat en zelf de beoordeling maken of zij dit geloofwaardig achten of niet.’
Het adviescollege concludeert dat het archief van de Raad voor de Luchtvaart toegankelijker moet kunnen. Veel dossiers zijn beperkt openbaar door onder meer staatsbelang. Dat vervalt na 75 jaar, dus in 2068. Het adviescollege raadt aan om op korte termijn openbaar te maken wat direct openbaar kan worden. Ook moeten dossiers opnieuw worden ingedeeld en gesplitst in openbare en beperkt openbare delen, om sommige documenten die nu beperkt openbaar zijn toch toegankelijk te maken. Ook moet volgens het adviescollege een belangenafweging worden gemaakt over het niet-openbare deel dat overblijft. Zo kan worden gekeken of deze delen onder bepaalde voorwaarden toch kunnen worden ingezien. Die belangenafweging moet worden gemaakt door een commissie waarin alle belangen vertegenwoordigd worden, zoals die van nabestaanden, maar ook van luchtvaartveiligheid.
Verder moet worden geïnvesteerd in de toegankelijkheid van informatie over de ramp, bijvoorbeeld met een gids en ‘een fysieke plek die kan dienen als startpunt voor de zoektocht’. Tot slot ziet het adviescollege graag een aanpassing in de nieuwe Archiefwet. ‘Nu is het zo dat de oorspronkelijke archiefvormer beslist of mensen toegang krijgen tot dossiers die beperkt openbaar zijn vanwege de belangen van de Staat of zijn bondgenoten.’ Het wordt volgens het ACOI tijd om de rijksarchivaris mee te laten besluiten over de toegang.
