Direct naar artikelinhoud
achtergronddroogte

Van strooiwagens (in de zomer!) tot uitstervende diersoorten - vier opmerkelijke gevolgen van de droogte

Het is historisch droog in Nederland. Nog een dag of tien en het neerslagtekort is groter dan in recordjaar 1976. Die droogte heeft een paar opmerkelijke gevolgen. Dit zijn er vier:

Een strooiwagen verspreidt zout als gladheidsbestrijding.Beeld ANP

Reddingsactie bedreigde diersoorten
Waterschap Vallei en Veluwe is begonnen met het redden van geïsoleerde dieren. Door de aanhoudende droogte en warmte daalt in rivieren en meren het waterpeil en vallen vooral op de hogere zandgronden op de Veluwe, in de Achterhoek en Noord-Brabant beekjes, poelen en vennen droog. Vee, vissen, padden en kikkers hebben al het loodje gelegd. Voor zeldzame en beschermde soorten als de beekprik, beekdonderpad, rivierdonderpad en elrits dreigt uitsterving.

‘De actie gaat goed’, zegt Hans ter Maten van waterschap Vallei en Veluwe. ‘We zijn begonnen bij de Verloren Beek in Epe.’ Daar leeft de elrits, een visje dat in Nederland verder alleen in Zuid-Limburg voorkomt. ‘Een professionele ecologische visser haalt ze uit het water. We hopen enkele honderden vissen te verplaatsen zodat de populatie kan overleven.’ De vissen worden uitgezet in het beekje de Grift, waar voldoende water staat.

Van strooiwagens (in de zomer!) tot uitstervende diersoorten - vier opmerkelijke gevolgen van de droogte
Beeld Arthur de Bruin

Strooiwagens de weg op
Het is hartje zomer, maar de gemeente Geldermalsen (Gelderland) stuurt strooiwagens de weg op. Niet zonder reden: de aanhoudende droogte en hitte dreigen het asfalt te beschadigen. Asfalt plakt bovendien aan de banden van auto’s, waardoor het verspreidt en overal sporen nalaat. Het zout moet voorkomen dat het asfalt gaat plakken.

Veel minder teken
De droogte heeft niet alleen nadelige gevolgen. Het aantal meldingen van tekenbeten ligt uitzonderlijk laag voor deze tijd van het jaar. ‘Middenin de zomer zien we meestal meer tekenactiviteit’, schrijft het RIVM. ‘Het aantal meldingen op tekenradar.nl (een platform van de Wageningen Universiteit en het RIVM, red.) was de afgelopen twee weken echter bijna tweederde lager ten opzichte van dezelfde periode in de voorgaande jaren.’

Toch zijn er nog steeds veel meldingen van tekenbeten. De piek is minder groot, maar wekelijks lopen nog duizenden mensen een beet op. Alert blijven op tekenbeten blijft dus belangrijk, waarschuwt het RIVM.

Van strooiwagens (in de zomer!) tot uitstervende diersoorten - vier opmerkelijke gevolgen van de droogte
Beeld ANP

Oprukkende zouttong
Door de lagere rivierwaterstand dringt zout zeewater via de grote rivieren steeds verder Zuid-Holland binnen. Zout water is zwaarder, waardoor het onder het zoete water kruipt. Biedt een rivier minder tegendruk via het eigen, zoete water, dan kruipt deze ‘zouttong’ verder landinwaarts.

‘Rijkswaterstaat pompt water vanuit het IJsselmeer naar polders waar een watertekort is’, zegt hoogleraar waterveiligheid Matthijs Kok van de TU Delft. ‘Daardoor heeft het zout minder effect in de polders. Zoutindringing in de rivieren kan je niet voorkomen. Althans, niet op deze manier. Er bestaan wel andere maatregelen, maar die vergen op dit moment een te grote investering.’

De oprukkende zouttong bedreigt vooral de gewassen in de polder. En mogelijk, later, de drinkwatervoorziening, vertelt Kok. ‘Mocht het zoute water bij drinkwaterputten komen, dan moeten ze worden gesloten. Maar zo ver is het nog lang niet.’

Luchtopname van de Haringvlietdam, waar zout en zoet water elkaar tegenkomen.Beeld ANP