Voedingsexperts verrast: vleesconsumptie voor het eerst in zes jaar niet gedaald

Deze ontwikkeling verrast de onderzoekers van de Wageningen Universiteit en opdrachtgever Wakker Dier. 'Gezien de maatschappelijke aandacht voor de nadelen van vlees eten, lag het meer in de lijn der verwachting dat de daling zou doorzetten', zegt Hans Dagevos, een van de vijf Wageningse onderzoekers.

Een sluitende verklaring voor de stagnatie hebben ze niet. Hetzelfde geldt voor het Voedingscentrum, dat voor minder vleeseten in crisistijd - wat de daling had kunnen verklaren - geen bewijs vond. Bovendien zien zij de groep 'flexitariërs', die minimaal drie dagen per week vleesloos eten, ieder jaar juist stijgen.

Ook trend om wél vlees te eten

Het is dan ook vooral de vraag of je op basis van een jaar kunt zeggen: het daalt niet meer, zegt Matthijs van den Berg, van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). 'Wij ondervragen mensen over hun eetgedrag en zien ook dat de trend dalende is', zegt hij. 'Mijn indruk is dat dit doorzet, omdat steeds meer mensen inzien dat veel vlees eten schadelijk is voor mens en milieu.'

Maar parallel aan de groeiende groep die minder of geen vlees eet, zijn ook vleesrestaurants en vleesmerken in opkomst die zich profileren met 'beter vlees', zoals Brandt & Levie en The Rough Kitchen. Deze groep met luxe producten heeft enige invloed, erkent voedingstrendwatcher Anneke Ammerlaan, maar niet genoeg om de vleesconsumptie enorm op te stuwen. 'Niemand zegt op dit moment: ik ga meer vlees eten', zegt Ammerlaan. 'Terwijl met name dit jaar het aanbod en de vraag naar plantaardige alternatieven enorm is gestegen.'

Nederlanders eten te veel vlees

Volgens Ammerlaan gaat het zoals bij iedere trend: na een daling vlakt het eerst af, om vervolgens weer verder te dalen. 'Consumenten zijn zoekende naar een manier om vlees te vervangen en dan grijpen ze soms terug naar oude gewoonten, zoals aardappelen, groente en vlees.' Onderzoeker Dagevos verwacht ook dat de beweging naar beneden doorzet. 'We hebben er lang over gedaan om op dit hoge niveau te komen, het zal ook decennia duren voor we weer op een acceptabel niveau zitten.'

Minder vlees is beter voor de gezondheid, maar ook voor het milieu, schreef het RIVM eerder dit jaar in een advies aan de overheid. In reactie op het rapport zei Martijn van Dam, staatssecretaris van economische zaken, niets te zien in een zwaardere belasting op vlees.

Nederlanders onder Europees gemiddelde

Nederlanders eten minder dan het Europese gemiddelde, maar veel meer dan het aanbevolen maximum van het Voedingscentrum. De Wageningse onderzoekers naar vleesconsumptie rekenen met 'karkasgewichten', inclusief botten. Ongeveer de helft van het gewicht krijgt de consument binnen; gemiddeld eten Nederlanders 38,4 kilo vlees per jaar, ruim 12 kilo meer dan het maximum dat het Voedingscentrum aanhoudt.

Wakker Dier, dat sinds 2012 onder meer actievoert tegen de plofkip, vindt niet dat het heeft gefaald nu de consumptie in 2016 niet is gedaald. 'Misschien was het zonder ons nog erger geweest', zegt Casper Schrijver van de actiegroep. Voor 2017 verwacht hij overigens weer een daling. Met dank aan de grote stalbranden, het fipronilschandaal en de misstanden in Belgische slachthuizen.