Het gedenken van 4 en 5 mei vraagt om rituelen. Zoals het Wilhelmus zingen, tot de laatste verzen

Het ervaren van doodsdreiging en bevrijding is nooit té lang verleden om te worden herdacht. De exodus uit Egypte, de woestijnjaren, het door Ester verijdelde genocideplan van Haman: het Joodse volk is ze door alles heen blijven gedenken en vieren. 

Wat daarbij helpt, zijn rituelen. Die voegen handelingen, beelden, smaken, geuren en gevoelens toe aan het verhaal. Het eten van de pesachmaaltijd, het bouwen van een loofhut, harde poerimgrappen maken.  

Nederland heeft tot nu toe nauwelijks rituelen voor 4, en nog minder voor 5 mei. Dat heeft een oorzaak: de belevenissen van de oorlog en bezetting waren veel te divers om in een enkel ritueel te worden gevangen. 

De generatie die de jaren ‘40-’45 bewust heeft beleefd, kende te veel morele schakeringen (verzetsheld, landverrader, opportunist, overlever en veel daartussenin) om samen te vatten in één verhaal en ritueel. Ook liep de mate van geweld en verwoesting, hongersnood en verdrukking sterk uiteen tussen de diverse regio’s.