Hoe een Marktplaats-advertentie ertoe leidde dat het doe-dagboek van Lavinia Bakker wereldwijd wordt uitgegeven door het iconische Penguin

De opa die ze nooit leerde kennen, inspireerde Lavinia Bakker om het invulboek Once Upon a Time I Was... uit te brengen. “Ik was elf jaar toen ik me bedacht hoe jammer ik het vond dat ik niets wist over mijn opa, die volgens de overlevering een bijzondere man moest zijn geweest. Het had me heel mooi geleken als ik als kind een boek van hem had gekregen, waarin hij allerlei vragen over zijn leven beantwoordde. Ik was benieuwd naar zijn manier van denken en wie hij was.”

Jaren later, in 2014, komt dat boek er, met daarin allerlei levensvragen zoals ‘Als je drie mensen kon uitnodigen voor een diner, dood of levend, wie zouden dat dan zijn?’ en ‘Welke superkracht zou je willen bezitten?’ Het wordt opgepikt door een uitgever en meteen in het Engels uitgegeven en verkocht in conceptstores door heel Nederland, maar ook via museumwinkels – van het Stedelijk Museum tot aan het MoMA in New York. In totaal worden er 30.000 exemplaren van verkocht en Bakker maakt nog twee versies: Once Upon a Time I Went to..., voor reizigers, en Once Upon a Time I Wanted to Be..., over persoonlijke ontwikkeling.

Allesbepalende ontmoeting

Als Bakker tijdens corona thuis komt te zitten – de twee duurzame kledingwinkels die ze met tweelingzus Abigail runt in Amsterdam, Goat Organic Apparel en Geitenwollenwinkel, moeten sluiten – besluit ze om het invulboek nog een keer uit te brengen, dit keer in eigen beheer. “Voor het eerst in jaren had ik weer eens vrij in de weekenden. Ik stak veel aandacht en tijd in het ontwerpen van het boek, met veel vragen en ruimte om te schrijven. Ik had ook tijd om een ronde langs winkels in Amsterdam en de rest van Nederland te maken, om te inventariseren wie het boek graag zou willen hebben en ik regelde een paar grote afnemers.”

Een Pantone-waaier, die ze aanschaft om de kleur voor de omslag van het boek te kunnen kiezen, levert uiteindelijk een bijzondere en allesbepalende ontmoeting op. “Ik koos voor een opvallende kleur geel voor de cover, een kleur die niet op de waaier stond. Omdat ik de waaier dus niet nodig bleek te hebben, bood ik deze te koop aan op Marktplaats. Ene Willemijn wilde ’m graag van me overnemen, we spraken af op een terras op het Marie Heinekenplein en raakten aan de praat; Goat bleek een van haar favoriete kledingmerken. Ze was benieuwd waar ik de waaier voor had gebruikt en ik vertelde haar over het boek. Zelf bleek ze, heel toevallig, uitgever te zijn, bij Overamstel Uitgevers. Het boek paste niet in hun fonds, maar omdat ze er zo enthousiast over was, bood ze aan mij te helpen bij het verkopen van de wereldwijde rechten.”

Bakker vertelt uitgever Willemijn Peene over haar grote droom: het boek laten uitgeven door de iconische uitgever Penguin, bekend van de oranje-witte paperbacks met het logo van een pinguïn. “Ga daar maar niet vanuit, zei Willemijn. We dronken na die eerste ontmoeting koffie en stelden een pitch op die ze uitstuurde naar alle grote internationale uitgeverijen, waaronder Penguin Books. Een halve dag later werd ik gebeld door iemand van Overamstel: ‘Ga maar even zitten,’ zei hij. Ze hadden een liefdesbrief in de mail ontvangen, van Penguin. Ze vonden de vormgeving mooi en waren ontroerd door de inhoud van de vragen. Twee dagen later stond er een voorstel op de mail voor de wereldwijde uitgave. Ik moest mezelf een paar keer knijpen om te realiseren dat dit echt gebeurde.”

Invullen met haar eigen vader

Dat is inmiddels anderhalf jaar geleden, het boek is net in de Nederlandse versie verschenen bij Mus Uitgevers en verkrijgbaar bij zestig winkels en online. Op 8 mei komt het ook in Amerika en Canada uit bij Tarcher Perigee, een onderdeel van Penguin Random House. Daarna moet de rest van de wereld volgen. De kracht van het boek is de persoonlijke boodschap erachter, zegt Bakker. “Er zijn genoeg invulboeken, gericht op ouders en grootouders, maar dit boek is net even anders, het is echt bedoeld om een leven vast te leggen. Over de vragen, een mix van serieus en luchtig, heb ik heel goed nagedacht. Vrienden die een ouder verloren hebben, hielpen me bij de meer diepgaande levensvragen, zoals ‘Als ik iets in de wereld zou kunnen veranderen, zou het zijn...’ of ‘Als ik iets anders had kunnen doen, zou dit het zijn...” Maar wat ik zelf eigenlijk vooral diepgaand vind, is dat je aan de hand van de antwoorden die iemand heeft ingevuld, iets kunt doen, zien of eten waar jouw dierbare persoon altijd zo van heeft genoten. Op die manier heb je het gevoel dat je echt even bij iemand kunt zijn. Sowieso zorgen alle vragen ervoor dat je na gaat denken over je eigen leven en hoe je het wil vormgeven.”

Zelf is ze het boek nu met haar vader aan het invullen: “Hij wordt ouder en zijn gezondheid gaat achteruit. Daarom gaan we elke week wandelen en lunchen, en dan nemen we telkens een paar vragen door. Het samen invullen van de vragen levert mooie gesprekken op. Door de verhalen die hij vertelt, heb ik nu al zoveel meer dingen over hem geleerd waar we eerder eigenlijk niet over praatten. Die verhalen waren anders misschien verloren gegaan, hoe zonde is dat?” Samen de vragen invullen is het mooiste, stelt Bakker: “Dat kan ook als gezin aan de keukentafel. Een boek vol herinneringen is sowieso onbetaalbaar, een document dat je nalaat aan alle mensen van wie je houdt.”

“De internationale versie is nu naar mij op weg. Dat ik straks het boek oppak met dat beroemde Penguinlogo erop, dat vind ik echt next level. Het persbericht is aan alle media in Amerika gestuurd; van de New York Times tot Oprah’s Book Club, en naar een hele lijst influencers van wie ik nog nooit heb gehoord. Ik vind het superspannend, maar ik heb er veel vertrouwen in. Van het vorige boek werden wereldwijd rond de 30.000 exemplaren verkocht, nu wil ik niet gaan voor minder dan een miljoen!”

Once Upon A Time I Was..., Lavinia Bakker, €15,99, Mus Uitgevers/ TarcherPerigee. Penguin Random House.