Protest met picknicktafel mocht niet baten: bouw van elektriciteitshuisje op Apollolaan begonnen

Met koffie en een croissantje aan een picknicktafel bezetten bewoners van de Apollolaan maandagmorgen de plek waar netbeheerder Liander deze week wilde beginnen aan de bouw van een elektriciteitshuisje. Vanaf 7 uur ’s ochtends stonden de bewoners paraat uit protest tegen de locatie die de gemeente en Liander hadden uitgekozen.

Toen ze naar hun werk gingen, sloten ze de bouwhekken af met een kettingslot. “Het leek alsof het die dag niet meer ging gebeuren,” zegt bewoner Jos Besseler. Even later kwam toen toch de aannemer. Nieuw protest is niet uitgesloten, maar de buurt lijkt een illusie armer. “Nu kunnen we er niet meer zoveel aan doen.”

Het elektriciteitshuisje, een peperbus van 5 meter hoog en 2 meter breed, komt voor hotel The Delphi, maar daarmee ook schuin voor de deur van bewoners en dus in hun zicht. “Kan het niet ergens anders?” vraagt Besseler zich hardop af. Even verderop in de Apollolaan bleek het immers ook mogelijk om een elektriciteitshuisje in het open en groene midden van de laan te plaatsen.

‘Bezwaar behandelen, dan bouwen’

Tegen het zere been was vooral de manier waarop stadsdeel Zuid omging met het bezwaar dat de bewoners hadden aangetekend tegen de bouwvergunning. Een bezwaarcommissie zou zich daarover buigen, maar dat moment is niet afgewacht. Dat was ook de tekst op het spandoek dat aan het bouwhek werd gehangen: ‘Bezwaar behandelen, dan bouwen’. “Ze geven je de indruk dat je totaal geen invloed hebt.”

Met het protest namen de bewoners van de Apollolaan het stokje over van een straat verderop waar het elektriciteitshuisje aanvankelijk gepland was. Om de hoek in de Breughelstraat wisten thuiswerkende bewoners tijdens de coronapandemie met een urenlange picknick op de bouwplaats in 2021 het huisje tegen te houden. In de Apollolaan gebruikten ze zelfs dezelfde picknicktafel. “Gedoneerd door de Breughelstraat.”

Liander staat voor een grote klus: om het Amsterdamse elektriciteitsnet berekend te laten zijn op eindeloos veel warmtepompen en elektrische auto’s zijn 2600 nieuwe elektriciteitshuisjes nodig, waarvan de helft al in 2030. Liander heeft geleerd van het protest in de Breughelstraat, zegt een woordvoerder. Zo is er volgens Liander meer samenwerking met de gemeente en meer aandacht voor de manier waarop de huisjes worden ingepast in buurten.

Meedenken over het uiterlijk

In een brief aan de gemeenteraad onderstreepte het stadsbestuur begin dit jaar al dat inspraak over de locaties van de MSR’s (middenspanningsruimtes) niet mogelijk is. Bewoners worden daarover alleen geïnformeerd, zo was te lezen in de brief waarin al meer protest werd voorzien. ‘Natuurlijk willen bewoners geen MSR voor hun huis, maar als je hem opschuift staat hij voor het huis van iemand anders.’ Omwonenden kunnen alleen meedenken over het uiterlijk van de huisjes.

Liander denkt niet dat het dit nieuwe protest over zichzelf heeft afgeroepen door destijds in de Breughelstraat toe te geven. De Apollolaan is bij nader inzien een betere locatie, volgens de netbeheerder. “Tegelijk is de opgave zo groot en de ruimte in Amsterdam zo beperkt dat het onmogelijk is dit soort protest helemaal te voorkomen.”

Liander wilde de buurt nog tegemoetkomen met een speciaal voor oude buurten ontworpen peperbus, een van de laatsten die beschikbaar zijn. Een peperbus had de voorkeur van de buurt, zegt ook stadsdeel Zuid. Toch is het juist de hoogte van de peperbus waar de bewoners op afgeven: dan liever het standaardontwerp van 3 bij 3 meter. Plaatsing in het groen van de Apollolaan zou volgens het stadsdeel botsen met het beschermde stadsgezicht en de verkeersveiligheid.

Olie op het vuur

Over de bezwaarprocedure die mogelijk werd vanwege de extra hoge peperbus zegt het stadsdeel dat het indienen van een bezwaar een bouwvergunning niet opschort. De ingediende bezwaren worden wel degelijk in behandeling genomen. In theorie zou de uitkomst kunnen zijn dat de peperbus alsnog afgebroken moet worden, maar dat verwacht het stadsdeel niet.

Deze opstelling was voor de buurtbewoners olie op het vuur, zegt Besseler. Bezwaar aantekenen kon pas nadat de vergunning was afgegeven. Nog voordat de bezwaarcommissie zich daarover kon buigen, begon de bouw van het elektriciteitshuisje. “Iedereen begrijpt dat we moeten verduurzamen, maar vooral deze procedure maakt mensen heel erg boos.”