Gebiedsverbod sjeik Fawaz lost niets op

Deze week legde minister Blok op aandringen van de gemeente Den Haag een gebiedsverbod op aan de salafistische sjeik Fawaz Jneid. De geestelijke zou een intolerante boodschap verkondigen en mag daarom niet meer in de Haagse Schilderswijk en het Transvaalkwartier komen.

Sjeik Fawaz kreeg bekendheid als imam van de As-Soennah moskee om zijn controversiële uitspraken. Zo sprak hij onder meer een vloek uit over Ayaan Hirsi Ali en Theo van Gogh en sloot hij ondanks een uitdrukkelijk verbod islamitische huwelijken in zijn moskee. Daarmee wekte hij ergernis bij de gemeente Den Haag. In 2002 werd hij onder druk van de Nederlandse overheid (en mogelijk ook de Marokkaanse geheime dienst) door het bestuur van de moskee ontslagen.

Daarmee was de rol van de imam niet uitgespeeld. Sjeik Fawaz beschouwt zijn imamschap haast als een profetische roeping en wil zijn boodschap koste wat kost verkondigen aan het publiek. In de jaren na zijn ontslag dook hij veelvuldig op als 'gastimam' in moskeeën binnen en buiten Den Haag. Tijdens de ramadan huurde hij een zaal af in een partycentrum op een industrieterrein in Transvaal. Op bijeenkomsten tijdens het Suiker- en Offerfeest kwamen meer dan duizend gelovigen af.

Ondertussen probeerde Fawaz via zijn stichting Qanitoen geld in te zamelen voor de aankoop van een eigen moskee. De gemeente wist daar met bestuurlijke maatregelen steeds een stokje voor te steken. Dan weer werd druk gezet op de verkopende partij om af te zien van de verkoop. Dan weer werd een bouwvergunning op het laatste moment ingetrokken. Alles werd op alles gezet om Fawaz als imam te weren.

Vrijdagpreken

Dit jaar wist Fawaz middels zijn stichting de hand te leggen op een pand aan in de Cilliersstraat, honderd meter van mijn voormalige woning. Hoewel het officieel ging om een boekhandel, dubbelde het ondertussen als plek voor vrijdagpreken van Fawaz. De geestelijke leek de gemeente ditmaal te snel af, maar omwonenden belden de krant.

Om Fawaz tegen te houden stelde de gemeente aanvankelijk dat het pand alleen gebruikt mocht worden voor commerciële activiteiten. Ironisch genoeg deed het pand, voordat het in handen kwam van Fawaz, ook al dienst als moskee. Bovendien wemelt het in Transvaal van islamitische gebedsruimtes zonder dat deze als zodanig geregistreerd staan. In een ultieme poging om Fawaz te elimineren besloot de gemeente daarop met de antiterreurwet in de hand een gebiedsverbod af te dwingen.

De rechter zal waarschijnlijk gehakt maken van dit gebiedsverbod. Dergelijke maatregelen uit de terreurwet zijn bedoeld om potentieel gevaarlijke individuen uit gebieden te weren om een aanslag te voorkomen, niet om iemand de mond te snoeren. Het is zonder meer waar dat de ideologie van Fawaz op veel punten botst met westerse waarden en normen. Ze is antidemocratisch, anti-integratief en dubbelzinnig op het gebied van de militaire jihad in Syrië en Irak. Dat alles is niet wenselijk, maar toch zeker ook niet strafbaar. Draconische maatregelen als een gebiedsverbod of spreekverbod gaan veel te ver om onwelgevallige meningen tegen te gaan.

En waar ligt de grens? Fawaz staat in zijn opvattingen heus niet alleen. Ik kan zo een lijst geven van tientallen imams die vrijwel exact dezelfde ideologie uitdragen. Moeten die dan ook een spreekverbod krijgen? En hoe zit het dan met andere groepen die botsen met de democratische rechtsorde zoals extreem-rechts of Antifa? Hoe ver moeten we gaan met totalitaire maatregelen om onze liberale maatschappij te beschermen?

De poging om Fawaz te elimineren middels een gebiedsverbod is daarnaast niet effectief. Niets belet hem om een moskee te beginnen net buiten de grenzen van het Transvaalkwartier of zijn preken uit te zenden in hetzelfde pand via een livestreamverbinding of sociale media. Of wil de gemeente hem misschien ook een Twitterverbod opleggen?

Populariteit

Dit soort maatregelen werken dan ook eerder averechts, omdat de populariteit van Fawaz erdoor alleen maar toeneemt. Op Twitter doet de hashtag 'Wij zijn allemaal sjeik Fawaz' inmiddels de ronde. Daarnaast geeft het voer aan het discours van islamisten dat moslims door de Nederlandse overheid worden onderdrukt. Enkele salafistische organisaties en geestelijken spraken in een verklaring van een heksenjacht die alle moslims in hun vrijheden treft.

Het uitgevaardigde gebiedsverbod is dan ook niet zozeer een weldoordachte beleidsmaatregel, als wel de laatste aflevering in een persoonlijke vete tussen Fawaz en de gemeente Den Haag. Beide partijen lijken in deze soap geen centimeter te willen toegeven. Het is nu aan de rechter om te bepalen wie moet buigen en wie kan barsten.

_{Maarten Zeegers is arabist.Hij woonde in het Transvaalkwartier preken van Fawaz Jneid bij.}