Het runnen van de economie laat Poetin steeds meer over aan specialisten, en dat is slecht nieuws voor Oekraïne
De naam Misjoestin zegt je waarschijnlijk niks. Maar Michail Misjoestin (58) was de afgelopen vier jaar premier van Rusland. Hij werd deze week door Poetin benoemd voor een nieuwe termijn. Je ziet hem zelden in het nieuws. En met de oorlog in Oekraïne bemoeit hij zich al helemaal niet. De premier heeft nog nooit het front bezocht en verder dan de uitspraak dat ‘wij onze jongens in het leger moeten steunen’ is hij nooit gekomen.
Toch is Misjoestin bepaald geen kleurloze of onbetekenende vent. Als econoom en dataspecialist was hij tien jaar lang het hoofd van de Russische belastingdienst. Van een inefficiënte, corrupte papiermachine transformeerde hij de belastingdienst in een ultramoderne digitale organisatie. Uit eigen ervaring weet ik hoeveel simpeler het digitaal aangifte doen van belastingen in Rusland is dan aan de slag gaan met de blauwe envelop in Nederland. Misjoestin wist fraude met btw tot vrijwel nul te reduceren door elk kassabonnetje in een database te registreren. Als computerfreak onderhield hij veel contacten met westerse IT’ers en in zijn vrije tijd speelde hij in een rockband.
Misjoestin staat aan de top van de klasse der technocraten. Poetin heeft dat handig georganiseerd. Zelf interesseert Poetin het runnen van het onmetelijke Rusland met al zijn problemen niet veel. Poetin is gefocust op Ruslands plek in de wereld en de historische missie om het Russische Rijk in oude glorie te herstellen. Hij heeft zich hierbij omgeven door een groepje ultranationalistische hardliners – ‘siloviki’ –, hoofdzakelijk afkomstig uit de wereld van de geheime diensten. Daaronder bijvoorbeeld zijn voormalige FSB-mentor Nikolaj Patroesjev. Dat clubje zet de lijnen uit voor de agressieve buitenlandse politiek van Rusland en vormt het oorlogskabinet voor Oekraïne. Premier Misjoestin zit daar nadrukkelijk niet bij. Hij hoorde naar verluidt over de inval in Oekraïne op de tv.
Het runnen van de economie laat Poetin over aan specialisten. Elvira Nabioellina (60) is een ander voorbeeld van een technocraat. Zij is het gerespecteerde hoofd van de Russische Centrale Bank – in 2017 nog uitgeroepen tot ‘bankier van het jaar' door het Londense tijdschrift The Banker. Nabioellina loodste de Russische economie door menige crisis en is erin geslaagd om de transitie naar een oorlogseconomie vrijwel vlekkeloos te laten verlopen.
De werelden van de siloviki en de technocraten hield Poetin altijd gescheiden, maar deze week benoemde hij übertechnocraat, de econoom Andrej Beloesov tot minister van Defensie. Beloesov heeft nog nooit een geweer van dichtbij gezien en toch is zijn benoeming slecht nieuws voor Oekraïne. De nieuwe minister is een workaholic en staat bekend als volstrekt kreukvrij. Dat kan van de generaals niet worden gezegd. Beloesov moet, nu het meeste geld uit de staatskas naar de oorlog gaat, de corruptie bestrijden en het Russische leger efficiënter maken.
Dat technocraten als Misjoestin, Nabioellina en Beloesov – slimme Russen met een liberale signatuur in het verleden – zich lenen voor het uitvoeren van Poetins misdadige beleid is misschien nog wel het grootste raadsel. Zij zijn de Adolf Eichmanns en Hjalmar Schachts (de Duitse Centrale Bankier onder Hitler) van deze tijd. Lárisa, de vrouw van Beloesov, was nota bene nog journalist bij Vedomosti, de zakenkrant die ik met The Wall Street Journal en Financial Times oprichtte. En nu is het aan Beloesov om het vernietigen van Oekraïne efficiënter te laten verlopen.
Derk Sauer is uitgever van The Moscow Times en columnist bij Het Parool. Hij is ook oprichter van de Russische krant Vedomosti en oud-uitgever van RBK Gazeta.