Direct naar artikelinhoud

Geef bezorgers ruim fooi en klik niet meer op Deliveroo de rest van dit jaar

Het spel en de knikkers
Beeld .

Waar zijn toch al die lieve verhaaltjes gebleven over de platform-economie? Dat delen het nieuwe bezitten is? Dat zowel het milieu als de sociale cohesie ervan op zou knappen als we maar meer gebruikmaakten van de prachtige mogelijkheden van de nieuwe economie?

Verrek, het lijkt wel alsof die ook nog steeds in onze eigen Volkskrant staan. Deze week over 'hondendeelsites'. Drie regels verderop in het artikel werd gelukkig snel duidelijk gemaakt dat X en Y domweg commissie opeisen om te makelen tussen betalende hondenbezitters en betaalde hondenuitlaters. Maar waarom staat dat in de krant?

De minder naïeve kant van de platformeconomie stond gelukkig óók in de krant. Dat bezorgdienst Deliveroo al zijn bezorgers in loondienst ontslaat, en dat ze weer terug kunnen komen als zzp'er, deed menig wenkbrauw fronsen. De Kamer organiseerde er een hoorzitting over.

Hoe werkt de economie van zo'n platform? Stap 1 is het verwerven van marktaandeel, wat serieuze investeringen vraagt, zowel in de techniek van zo'n platform als in de marketing. In deze fase van het platform hebben de eigenaren diepe zakken nodig om te investeren. Als het lukt met dat marktaandeel stapt het platform over naar stap 2.

In stap 2 heeft het platform marktmacht en die wordt aan twee kanten gebruikt. Van de bedrijven die het voedsel bereiden vraagt het platform een steeds hogere commissie - ook daarover berichtten de media deze week. En de bezorgers krijgen dus een slechtere deal. Dat kan in de vorm van lagere lonen, hogere eisen aan de productie, of, zoals in het geval van Deliveroo, door de werknemers te dwingen tot zzp-schap.

Tijdens stap 2 wordt de positie van de eigenaren van het platform comfortabel. Stijgende inkomsten door toenemende commissie; dalende kosten door zowel het schaalvoordeel als door het uitknijpen van de bezorgers; stijgende winst is hun deel.

Zo werkt het. Maar wat vindt u ervan? Ik hoop een mix van twee dingen. Eén: knap werk om zo'n bedrijf van de grond te tillen, en risico mag worden beloond. Twee: het voelt op z'n minst ongemakkelijk dat koks en fietskoeriers, de werkenden in het primaire productieproces, worden afgescheept met een hondenfooi en slechte voorwaarden.

Er zijn drie manieren om tegenmacht te organiseren en dat ongemakkelijke gevoel te dempen. Eén: wetten, regels en handhaving. Ik mag hopen dat Menno Snel, staatssecretaris van Financiën, zijn Belastingdienst al op pad heeft gestuurd. Want juridisch lijkt me de actie van Deliveroo op het randje (of eroverheen).

Twee: via het organiseren van tegenmacht. Restaurateurs kruipen al bij elkaar om collectief actie te ondernemen tegen machtige bezorgdiensten; dat zouden bezorgers ook kunnen doen.

Drie: via ons, de consumenten. Naast de eigenaren van een succesvol platform zijn wij consumenten de lachende derde in dat hele platform-verhaal. We reserveren het ongemakkelijke gevoel voor onze hoedanigheid als burger en krantenlezer; als consument klikken we onbekommerd op de goedkoopste. We kunnen er ook voor kiezen niet zo gespleten te handelen.

Geef bezorgers sowieso ruim fooi - dat scheelt al. Maar nog liever: klik niet meer op Deliveroo de rest van dit jaar. Ook in de platformeconomie is de consument de eindbaas.

Reageren? frank@argumentenfabriek.nl