Wim Dekker: Bij onze zoon op school eten de kinderen tegenwoordig in stilte
Op de basisschool van onze zoon is dit jaar een continurooster ingevoerd. Je levert nu je kind ‘s ochtends af en kunt het pas om half drie weer afhalen. Tussen de middag eten de kinderen op school. En daar wil ik het nu even over hebben. Dat eten wordt op school in stilte gedaan. Om twaalf uur spreekt de leerkracht een gebedje uit en vervolgens pakken de kinderen in stilte hun boterhammetjes uit hun trommeltje en eten die in volstrekt stilzwijgen op. De focus moet volledig op het eten liggen, dus lezen mag ook niet. Er mag alleen gegeten worden. Dan volgt weer een gebedje en mogen de kinderen naar het speelplein en de leerkracht naar zijn pauze.Toen ik dit in de nieuwsbrief van groep acht las – tegenwoordig weet je als ouder van dag tot dag wat je kind overkomt op school – fronste ik wel even. Zou het niet handiger zijn als er voor stilte werd gezorgd tijdens het rekenen?, kon ik niet nalaten op te merken tegen mijn vrouw. En ik foeterde nog even lekker door op chaos- en onrustversterkende onderwijsmethoden in het hedendaagse basisonderwijs. Vervolgens vroeg ik aan mijn zoon hoe hij tegen die stilte tijdens de lunch aankeek. Het leek hem niet veel, zei hij, maar of ik verder mijn mond wilde houden, want hij was aan het gamen. Maar goed, sinds die nieuwsbrief eet groep acht haar lunch dus in stilte. Volledig gefocust op het eten.
‘Het went,’ zei mijn zoon na enige weken geruststellend, ‘soms zet de meester er een muziekje bij op.’
voorlezen
Kijk, bij ons aan tafel hoef je niet stil te zijn. Het idee alleen al. Een gezin is geen klooster. Maar eerlijk gezegd, met onze communicatie tijdens de maaltijd vlot het ook niet altijd. Bij aanvang meestal nog wel. Maar als de maaltijd vooral gezond en niet lekker wordt bevonden, slaat de stemming op enig moment om. En toen ik mij voor de zoveelste keer hoorde mopperen over de eetstijl van de kinderen, besloot ik daarmee te stoppen. Misschien had ik stilte en focussen op eten moeten invoeren. Maar dat fenomeen kenden wij toen nog niet. Wij besloten te gaan voorlezen. In overleg met de kinderen kiezen wij een boek dat ons allen iets te bieden heeft. Na elk boek is de stem van de volgende tafelgenoot doorslaggevend. De oudste koos, onder invloed van de boeken van Percy Jackson, voor Griekse godenverhalen. Het leverde bijzondere taferelen op. Die godenverhalen zitten vol afgunst, machtsstrijd en vooral veel verleiding, seks en bedrog. Het contrast met de brieven van Paulus, die aansluitend werden gelezen, was groot. Ook vermakelijk. Maar in de tijd dat het nieuwe, ‘stille’ eetregime op de basisschool werd ingevoerd, lazen wij tijdens de maaltijd de roman Uitverkoren van Chaim Potok. Dat was geen onverdeeld genoegen. Ik had het voorgedragen, want het was mijn beurt. En of het nu aan het boek lag of aan het feit dat ik het had voorgedragen, de jongens vonden het niet veel. Beetje mopperen, beetje klagen. Maar ze gingen er niet sneller van eten, dus wij hebben het in betrekkelijk korte tijd uitgekregen.
de stem van zijn vader
Centraal thema in het boek van Potok is het opgroeien in stilte. Wanneer een rebbe tot de ontdekking komt dat zijn zoontje te zelfvoldaan dreigt te worden en geen echt oog heeft voor zijn medemens, besluit hij hem in stilte op te voeden. Buiten de reguliere contactmomenten – veelal rond religieuze handelingen als talmoedstudie – praat hij niet met zijn zoon. Op een prachtige manier laat Potok zien hoe in stilte juist de relatie groeit: de zoon hoort in de stilte de stem van zijn vader. Hoe die zoekt naar naastenliefde bij zijn zoon, naar erbarmen, naar liefde voor de mens. En in de loop van het boek zie je de jongen – eerst zelfvoldaan en arrogant – oog krijgen voor de wereld. Hij begint het lijden te zien. En het onrecht. Door de stilte. Want wanneer het stil is, ga je pas echt zien, denken, voelen. Juist wanneer je niet mag spreken, merk je het gelaat van de ander op. Lees je het. Hoor je in de ademhaling het gevoel. Peil je de diepte in een blik. Stilte maakt opmerkzaam. Op de ander en op jezelf. En als vanzelf groeit dan het verlangen naar God.
Het is wel duidelijk dat mijn zoon op een christelijke basisschool zit.
