Afgelopen woensdag verdween een Argentijnse duikboot van de radar. Volgens het laatste radiosignaal bevond de ARA San Juan zich zo’n 430 kilometer voor de kust van Patagonië, in de golf van San Jorge. Sindsdien werd niets meer vernomen van de onderzeeër.

Of toch? De Argentijnse marine liet zonet weten dat sonarsystemen van twee verschillende schepen mogelijk nieuwe geluiden opgevangen hebben die van de duikboot kunnen komen. “Het klonk alsof er met gereedschap tegen de wand van een onderzeeër getikt werd,” klinkt het bij een marinier die betrokken is bij de zoektocht.

Afgelopen zaterdag rees ook al hoop toen een satellietbedrijf maar liefst zeven oproepen binnenkreeg via een satelliettelefoon. Die bleek later tevergeefs. De oproepen konden niet beantwoord worden omdat het signaal te zwak was en door het stormachtige weer, met golven die tot zeven meter hoog komen, was het zo goed als onmogelijk om een stabiele verbinding te maken. De Argentijnse zeemacht liet de oproepen door een gespecialiseerd bedrijf traceren maar liet weten dat die eerste signalen niet van de onderzeeër zouden komen. “We hebben de analyse van de signalen gekregen en daaruit blijkt dat de oproepen niet overeenkomen met de satelliettelefoon van de onderzeeër”, zo liet de woordvoerder van de Marine weten. “We hebben dus nog altijd geen enkel contact gelegd.”

Lot van de bemanning

Sinds het nieuws van de verdwijning is Argentinië in de ban van het mysterie. Waar is de duikboot naar toe, maar vooral: wat is het lot van de 44 bemanningsleden aan boord van de in Duitsland gebouwde onderzeeër?

In het beste geval is het schip helemaal niet verdwenen, maar zijn er enkel technische problemen waardoor communicatie onmogelijk is geworden. Een defect toestel dat het onmogelijk maakt om een goede satellietverbinding te maken, bijvoorbeeld. Misschien als gevolg van een brand of overstroming. In deze situatie kan de onderzeeër nog altijd navigeren en is het wel degelijk onderweg naar de eindbestemming, de duikbootbasis in Mar del Plata, 400 kilometer ten zuiden van Buenos Aires.

Maar er kan natuurlijk ook meer aan de hand zijn. Als er een explosie aan boord is geweest en er is brand ontstaan, kan dat catastrofale gevolgen hebben voor de bemanning. Misschien drijft het schip dan ergens aan de oppervlakte, en is het enkel de ruwe zee die het voorlopig onmogelijk maakt een teken van leven op te vangen. “Als ARA San Juan ergens aan de oppervlakte zweeft en de bemanning erin slaagt de storm te doorstaan, hebben ze genoeg drinkbaar water en voedsel voor ongeveer 25 dagen”, zegt een Argentijnse marinier.

In het slechtste geval is het schip gezonken. Als de bemanning zo’n ramp in eerste instantie overleeft en de onderzeeër intact op de bodem van de Atlantische Oceaan ligt, is er volgens Australische experten genoeg zuurstof om 7 tot 10 dagen te overleven.

Race tegen de klok

Nu de onderzeeër al vijf volle dagen is vermist, is de race tegen de klok dus echt gestart. “Elk uur dat voorbijgaat, vermindert de kans op het terugvinden van overlevenden”, zegt James Goldrick, maritiem analist en voormalig commandant van de Australische defensievloot. “Een communicatieprobleem kan altijd, maar na zoveel tijd lijkt dat onwaarschijnlijk.”

Onderzeeërs hebben zo goed als altijd boeien die vanzelf opstijgen en aan de oppervlakte verschijnen als er een onderdeel van het schip zinkt, hier is dat nog niet gebeurd. Of ze zijn nog niet gespot in de ruwe zee.

Aan de internationale reddingsactie in de Zuid-Atlantische Oceaan nemen tien Argentijnse marineschepen, een Brits poolschip en drie VS-vliegtuigen deel. Ook uit Brazilië, Chili, Uruguay en Zuid-Afrika is hulp aangeboden. Maar ook dat baart zorgen. Hoe kan het dat er nog steeds geen enkel spoor gevonden is, ondanks de grootschalige zoektocht?

Zeebodem uitkammen mislukt

De slechte weeromstandigheden bemoeilijken de zoektocht. Golven tot 7 meter hoog verstoren het zicht vanop de schepen en maken de zee ruw. Helikopters blijven heel de dag door zoeken naar een teken van leven op zee. De reddingsoperatie houdt ondertussen Argentinië in de greep. Het was de bedoeling om afgelopen zaterdag de zeebodem uit te kammen op de plaats waar de onderzeeboot het laatst is gesignaleerd, maar door het slechte weer is daar nauwelijks iets van terechtgekomen.

Zo’n 200 familieleden verzamelen sinds zondag in Mar del Plata, de voorziene eindbestemming van de onderzeeër. Carlos Zavalla, een commandant van de Argentijnse marine, riep familie en geliefden van de opvarenden op om te blijven hopen. Ook paus Franciscus sprak Argentinië zaterdag moed in en zei te bidden voor het lot van de vermisten.