Waarom heeft Vitesse achttien punten in mindering gekregen?
De vijf leden van de licentiecommissie van de KNVB, die allemaal onafhankelijk van de voetbalbond opereren, draaien er niet omheen in hun bikkelharde oordeel: Vitesse voldoet al langer niet aan de regels die gelden voor clubs uit het betaalde voetbal.
De commissie kiest voor puntenaftrek "vanwege de uitzonderlijke ernst en omvang van de overtredingen van het licentiesysteem". Een lijst met overtredingen is niet gepubliceerd, maar toch is er al veel bekend.
De eigenaar van Vitesse, de Rus Valeri Oyf, heeft verzwegen dat hij in 2020 geld heeft geleend van zijn omstreden landgenoot Roman Abramovich, die een goede vriend van Vladimir Poetin is en sinds de oorlog in Oekraïne op de internationale sanctielijst staat. Dat moesten onderzoekers via Trouw en NRC vernemen.
Ook heeft Vitesse de halfjaarcijfers niet correct ingevuld en onjuist gehandeld in dossiers bij huisbankier ING Bank én het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Wat Vitesse in die dossiers precies verkeerd heeft gedaan, is niet bekendgemaakt. De Arnhemse club toonde zich schuldbewust. "Een dergelijke straf was onvermijdelijk", zei de pas aangetreden directeur Edwin Reijntjes.
Is deze puntenstraf uitzonderlijk in het voetbal?
Ja. Nooit eerder is een Nederlandse club zó zwaar gestraft door de licentiecommissie van de KNVB. AGOVV (2010/2011) en Fortuna Sittard (2016/2017) kregen ooit negen punten aftrek. Dat was tot vrijdag de hoogste puntenstraf ooit in Nederland. Vitesse staat door de straf nu op -1 punt.
Ook in het buitenland komt het zelden voor dat een club achttien punten in mindering krijgt. In Engeland kreeg Everton eerder dit seizoen tien punten aftrek vanwege het overtreden van de financiële regels. Na een beroepszaak werd dat teruggebracht tot zes punten. Inmiddels staat de teller op acht punten.
De historische puntenstraf voor Vitesse onderstreept de historische puinhoop in Arnhem. Het is veel buitenlandse media ook niet ontgaan. In Spanje, Engeland en België haalde Vitesse de krantenkolommen.
Vitesse kan door de puntenstraf ook de boeken ingaan als de slechtste Eredivisie-club aller tijden. Die twijfelachtige eer is nu nog aan RBC Roosendaal, dat in het seizoen 2005/2006 op negen punten eindigde. Daar kwam alleen geen puntenstraf bij kijken. Er zijn nog vier duels te spelen in de Eredivisie.
Zwaarste puntenstraffen in Nederland
-18 - Vitesse (2023/2024)
-9 - AGOVV (2010/2011)
-9 - Fortuna Sittard (2016/2017)
-8 - MVV Maastricht (2010/2011)
Waarom is de licentiecommissie van de KNVB zó streng?
Buitenlandse investeerders die een Nederlandse club wilden overnemen hebben in het verleden vaak over de KNVB-regels geklaagd. De regels zijn inderdaad een stuk strenger dan in het buitenland.
Daar heeft de KNVB goede redenen voor. De bond wil witwassing voorkomen en ook niet hebben dat clubs tijdens een seizoen wegvallen door financiële perikelen. Dat is in het verleden al eens gebeurd met HFC Haarlem (2010), AGOVV (2013) en Veendam (2013).
Een faillissement van een club kan veel invloed hebben op het verloop van een competitie. De uitslagen van de duels van de omgevallen club komen dan namelijk te vervallen. Dat kan voor clubs het verschil maken tussen wel of geen kampioenschap of degradatie.
Stand onder in Eredivisie na puntenstraf
15. Excelsior 30-25 (-20)
16. RKC Waalwijk 30-24 (-21)
17. FC Volendam 30-19 (-44)
18. Vitesse 30--1 (-46)
Blijf het hierbij voor Vitesse?
De puntenstraf kwam natuurlijk hard aan bij Vitesse. Maar de clubleiding haalde ook opgelucht adem. De licentiecommissie van de KNVB had Vitesse ook de proflicentie kunnen afnemen, waardoor de club na 132 jaar zou ophouden te bestaan. Dat is niet gebeurd.
Maar het kan nog wel zo ver komen. De Russische invloeden zou Vitesse weleens fataal kunnen worden. Een door de licentiecommissie ingeschakeld advocatenkantoor heeft namelijk geconcludeerd dat de omstreden Abramovich "zeggenschap heeft of heeft gehad over Vitesse en dat er risico's zijn op overtreding van de sancties en op witwassen".
Abramovich heeft Vitesse volgens documenten die in het bezit zijn van de Britse krant The Guardian sinds 2010 in het geheim gefinancierd. Daarnaast zou hij zetbazen in Arnhem hebben gepositioneerd om dat te verdoezelen. Daarmee zou de Rus, die tot 2022 eigenaar van Chelsea was, belangrijke regels van de KNVB en de UEFA hebben overtreden.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat doet momenteel onderzoek naar de banden tussen Vitesse en Abramovich. Centraal staat de vraag of Vitesse in de afgelopen jaren de sanctieregels heeft overtreden.
Vitesse is verplicht om tegoeden te bevriezen die ten goede kunnen komen aan Russen of Russische organisaties die op de sanctielijst staan. De club moet dat nu gaan aantonen. Als dat proces is afgerond, komt de licentiecommissie met een nieuw oordeel. Overigens staat Vitesse-eigenaar Oyf niet op een sanctielijst.
Wat doet Vitesse om te blijven bestaan?
Vitesse is momenteel met een grootschalige reddingsoperatie bezig. De club heeft begin deze maand de ervaren crisismanagers Paul van der Kraan (70) en Edwin Reijntjes (65) aangesteld om een ondergang te voorkomen.
Van der Kraan en Reijntjes hebben geen halve maatregelen getroffen. Ze hebben geplande inkomsten uit sponsoring en de verkoop van seizoenkaarten naar voren gehaald zodat de club het seizoen kan afmaken. Vitesse kampte door de geklapte overname door de Amerikaan Coley Parry met een acuut geldtekort van 4 miljoen euro.
Daar blijft het niet bij. Mocht Vitesse de komende weken de grootste storm uit de clubhistorie doorstaan, wordt de begroting gehalveerd, van 26 miljoen euro naar ongeveer 12 miljoen euro. Er zullen ontslagen vallen bij de club, waarbij meer dan honderd mensen werken.
En dan nog zit Vitesse volgend seizoen met een verwacht tekort van 5 miljoen euro. Een lening van Parry van 14 miljoen euro (inclusief rente van meer dan 10 procent) en de stadionhuur van 2,4 miljoen euro per jaar hangen als een molensteek om de nek van de Arnhemse club.
Omdat de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland in elk geval niet gaan helpen, heeft Vitesse geldschieters nodig om de eindjes aan elkaar te knopen. Woensdag waren die volgens Reijntjes nog niet gevonden.
De strijd om het voortbestaan van Vitesse belooft zodoende een race tegen de klok te worden. De club heeft tot 15 juni de tijd een sluitende begroting bij de licentiecommissie van de KNVB in te leveren.
Als dat niet is gelukt, gaat de club uit 1892 alsnog kopje-onder in het drijfzand aan problemen.