Lars en Julia Lischke werden met 150 anderen dakloos na immense brand in Amsterdam: ‘Binnen een minuut vulde de woonkamer zich met rook’

De foto’s van vorig jaar zomer zijn huiveringwekkend. De vlammen slaan op 3 juni 2023 uit de spierwitte nieuwe, bovenste woonlagen van woongebouw De Enter op de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Gitzwarte rookwolken verspreiden zich aan het begin van de avond vanuit het dak door de hemelsblauwe zomerlucht. Julia Lischke (34) is een van de bewoners die buiten machteloos moet toezien hoe haar huurwoning verloren gaat.

Ze schaart zich volledig achter de oproep van het Nederlandse Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en de brandweer om de brandregelgeving voor snel gerealiseerde, lichtere nieuwbouw onder de loep te nemen – vooral in de wetenschap dat het nog veel slechter had kunnen aflopen. “Onze buurman zag dat de benedenbuurman een brandje op zijn balkon aan het bestrijden was,” zegt Lischke. “Hij ging helpen en klopte op onze deur.” Ze heeft zelf op dat moment nog niets door. Ze is net haar 6-jarige dochter en 3-jarige zoon op bed aan het leggen. “Ik hoorde de klop, ging naar de voordeur en onze woonkamer vulde zich binnen een minuut met rook.”

Geen centraal brandalarm

Julia en haar man Lars (35) handelen razendsnel. “We pakten onze kinderen en een paar jassen en verlieten meteen ons appartement,” zegt ze. “Onze zoon had niet eens schoenen aan toen we het gebouw verlieten. Er was letterlijk geen tijd om verder iets mee te nemen.” Onderweg trommelen ze zelf ook nog bij buren op de deur, die nog nietsvermoedend op hun balkonnetje zitten te eten. Een centraal brandalarm is er niet.

Uit het rapport van het NIPV blijkt dat er aanvankelijk een melding is van een brand ‘in de muren’ op de vijfde verdieping van het gebouw. Later volgt een melding over een brand achter de gevelbekleding op de zevende verdieping. De brand breidt zich via de achtste verdieping uit naar het dak en bereikt via de dakconstructie de binnenzijde van diverse andere, onderliggende woningen.

Buiten ziet het stel, met hun kinderen in pyjamaatjes aan de hand, hoe het lang duurt voor de brandweer het vuur onder controle krijgt. Mede door enkele tegenslagen, zoals het wegvallen van de waterdruk bij het blussen. De woningen zijn niet meer te redden, ruim honderdvijftig mensen moeten elders onderdak krijgen.

Veel schade aangericht

Gelukkig zouden ze al enkele weken later de sleutel krijgen van een koopwoning in Ouderkerk aan de Amstel. Toch is de emotionele impact groot. “Het is ongelofelijk intens als je niets meer hebt om mee te nemen,” zegt Julia. “De rook en de hitte hadden zoveel schade aangericht.”

Het blijft voor haar frustrerend dat het vuur zich zo snel kon verspreiden. “Branden komen voor. We hebben allemaal elektronische apparaten die een brand kunnen veroorzaken, maar het gebouw gaf niet de veiligheid die het moet geven. Hoe de brand zich door het hele gebouw verspreidde, is verontrustend; de hele constructie maakte het extreem gevaarlijk.”

Vesteda, die de woningen in De Enter verhuurde, benadrukt dat bij de transformatie van kantoor- naar woongebouw in 2018 aan alle brandveiligheidseisen werd voldaan. “Wij hebben zelfs gekozen om de strengere nieuwbouweisen aan te houden,” benadrukt hoofd communicatie Wim Bos. “Maar het is complexe materie. Ook wij vinden het goed als wordt onderzocht of die eisen aangepast moeten worden. Het kan ons niet veilig genoeg zijn.”

Weer bewoonbaar maken

Ondertussen wordt nog altijd hard gewerkt om het Amsterdamse appartementencomplex weer bewoonbaar te maken. Dat zal nog zeker tot juli duren. “We gaan met de herbouw weer uit van de nieuwbouweisen,” zegt Bos. “We zijn er druk mee bezig om alles voor elkaar te krijgen.” De helft van de huurders die na de brand moesten uitwijken, heeft laten weten graag in het complex terug te keren.

Dat geldt niet voor Julia en Lars Lischke. Los van het feit dat ze nu een woning in Ouderkerk aan de Amstel hebben, kijken ze toch anders naar het appartementencomplex, waar ze eerder met zoveel plezier woonden. “Met onze ervaring zou ik niet meer in zo’n gebouw kunnen wonen,” zegt Julia. “Ik zou me er niet veilig voelen.”

Ze begrijpt dat er op nieuwe manieren en met andere materialen wordt gebouwd. “Maar onder de huidige regelgeving werd geaccepteerd dat het huis in brand kon vliegen en dat het mis kon gaan,” constateert ze. “Dat vind ik onacceptabel. Het komt echt door het tijdstip en door buren die naar elkaar omkeken dat er geen slachtoffers zijn gevallen. Als je erover nadenkt wat er had kunnen gebeuren, dan is het duidelijk dat experts en politici nu echt een volgende stap moeten zetten om levens in de toekomst te redden.”

Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat weten in gesprek te gaan over de bouwregelgeving. “Boven alles moeten mensen veilig kunnen wonen, de brandveiligheid staat voorop,” aldus een woordvoerder.