Commentaar: Waarom de aanslagen op Sri Lanka het gevolg waren van een schuldige chaos

Een overheid die op spectaculaire manier verzuimde haar verantwoordelijkheid te nemen voor de veiligheid van de kwetsbare christelijke minderheid in Sri Lanka. Dat lijkt een van de belangrijkste oorzaken waarom de tot nu vrij onbekende terreurbeweging National Thowheeth Jama’ath op paaszondag een serie gruwelijke aanslagen kon plegen. Ruim 320 mensen werden daarbij de dood in gesleurd, een hele gemeenschap in rouw en angst gedompeld.

Het waren zorgvuldig voorbereide terreurdaden, gericht op groepen in Sri Lanka die niet eerder doelwit waren: christenen en buitenlanders. De pijn wordt verder vergroot door de berichten dat de overheid duidelijk was gewaarschuwd – maar die informatie niet gebruikte om de bij naam genoemde doelwitten, de kerken, te beschermen.

Al direct rees de vraag of een onervaren beweging in één keer zo omvangrijk kon toeslaan. Veel kernmerken van de aanslagen leken op die door ISIS op kerken in Egypte, Irak en de Filipijnen.

Het was geen willekeurige terreur, blijkt uit de waarschuwing die het hoofd bijzondere beveiliging van de Sri Lankaanse politie eerder aan de regering had gestuurd. Die informatie kwam uit India, waar een opgepakt lid van ISIS een half jaar geleden het hele door ISIS uitgewerkte aanvalsplan prijsgaf. Het was onderdeel van de ISIS-strategie om via verwante organisaties de terreur te verbreiden. Dit ontkracht ook meteen de claim van ISIS dat de aanslagen in Sri Lanka een ‘vergelding’ zouden zijn voor de aanslagen op moskeeën in Christchurch, want de plannen dateren van ver daarvoor.

Maar de informatie die India doorgaf, kwam binnen tijdens een machtsstrijd in Sri Lanka tussen de president en de premier. De president had daarvoor meer oog dan voor de burgers en de levensbelangrijke waarschuwing werd, kennelijk uit politiek eigenbelang, achtergehouden.

Terreur zoekt zulke broedplaatsen, waar in politieke en sociale chaos kwetsbare bevolkingsgroepen aan hun lot worden overgelaten. Het is een terugkerend thema in de geschiedenis van al-Qaeda en ISIS, evenals de voorkeur voor christenen als doelwit.

Regeringen in moslimlanden weten dit. Regeringen in Azië ook. Maar kennelijk landt het besef nog steeds niet. Daarom roepen sommige islamitische denkers, als al-Jazeerapresentator Mehdi Hasan, moslims als gemeenschap op juist de christenen te beschermen. Te lang is dat genegeerd, zegt hij, ook door de politiek. In die leegte kan de terreur broeden. Met voor Sri Lanka een van de zwaarste aanslagen sinds 9/11 als gevolg.