Commentaar: Dit is Iraanse sluwheid

Iraanse sluwheid en westerse kortzichtigheid hebben in de Straat van Hormuz geleid tot de kaping van een Brits schip door Iran. En het zijn de details rond die kaping die veel vertellen over de drieste Iraanse politiek en het tekortschietende Britse – en Europese – antwoord daarop. Het is belangrijk op die details te letten, want inmiddels vaart en vliegt er zo veel wapentuig in de Straat van Hormuz dat een klein incident tot een grote escalatie kan leiden. En de actie rond de Britse tanker mag een slimme zet zijn van Iran, het is wel een actie die op termijn voor Teheran nadelig kan uitpakken. Als de Europese landen tenminste wakker zijn geworden. De Iraanse actie was geen verrassing, of had dat in ieder geval niet mogen zijn. Wie ook maar een beetje de Iraanse staatsmedia had gevolgd, wist dat dit zou komen. Dinsdag kondigde ayatollah Khamenei namelijk aan dat de Britse ‘piraterij’ beslist door ‘de islamitische republiek en toegewijde dienaren van het systeem’ zou worden beantwoord. Die Britse piraterij was het aanhouden van een Iraanse tanker met olie erbij, op 4 juli bij Gibraltar. Die olie was bedoeld voor het Syrische regime van Assad. Iran schond daarmee Europese sancties. Maar Brussel hield zich vooral stil. De Britten stonden er alleen voor.

Toen was het een kwestie van aftellen, tot het geschikte moment. Dat was vrijdag. In Londen heerste vooral opwinding rond de aankondiging van een nieuwe Britse premier. De Britse versterking, met een van de modernste Britse oorlogsschepen, moest nog in de Perzische Golf aankomen. Het signaal tot actie klonk toen het enige Britse fregat ter plaatse net tien minuten varen te ver weg was om de Iraanse operatie te verhinderen. Er moeten nu wat lastige vragen worden beantwoord. Waarom voeren Britse schepen nog steeds één voor één door de Straat van Hormuz, in plaats van met een aantal tegelijk, onder begeleiding? Dat was niet anders dan kortzichtig. Waarom reageerde Londen zo laat, ook in het sturen van versterking? En waarom hielden, tot deze actie, de Europese landen zich zo stil?

De hoofdvraag is nu, of de Europese landen zich verder uiteen laten spelen, of nu samen een grens trekken tegenover Iran. Daar ligt namelijk de mogelijke Iraanse misrekening. Dit optreden wordt ook door Berlijn en Parijs niet geaccepteerd. Maar wat de gebeurtenissen ook hebben laten zien, is dat woorden alleen Iran dit niet duidelijk maken.

Dat betekent meer Europese marineschepen in en rond de Straat van Hormuz om de vrije doorvaart veilig te stellen. Het alternatief is nog meer Iraanse acties, met alle risico’s van een ongewilde escalatie.