Voorvrouw reders: ‘Zeeschepen mogen geen pionnen worden in geopolitieke verhoudingen’

Was u verrast dat de Stena Impero door Iran werd aangehouden?

‘Op het moment dat zo’n incident plaatsvindt natuurlijk wel. Maar we maken ons al langer enorme zorgen over de ontwikkelingen daar. Dit schip is nu een speelbal in het machten- en krachtenspel tussen Iran en Amerika. Het lijkt echt een wraakactie te zijn, omdat onlangs een Iraanse tanker in Gibraltar aan de ketting werd gelegd.’

Waar maakt u zich de meeste zorgen om?

‘Denk eens aan het welzijn van de zeevarenden. Ik begrijp dat er nog geen contact is geweest met de mensen aan boord. Dat is heftig, hoor. Moet je je voorstellen dat het om je eigen man of je vrouw gaat. Of om je vader of moeder.’

De Stena Impero voer in internationale wateren en werd door het Iraanse leger gedwongen naar de haven van Bandar Abbas te varen. Kan dat zomaar?

‘Zeeschepen moeten voldoen aan regelgeving over bijvoorbeeld veiligheid en milieu. In de territoriale wateren kunnen inspecteurs van een staat aan boord komen voor een inspectie. Voldoe je niet aan de eisen, dan kunnen ze een schip aan de ketting leggen. In de internationale wateren kan dat niet.

‘Volgens Iran zou de Stena Impero een noodsignaal van een ander schip genegeerd hebben en daarom zijn aangehouden. Stena Bulk, de eigenaar van het schip, ontkent dat. Het is ook raar dat de rederij geen contact kan krijgen met de bemanning van het schip. Dat moet altijd mogelijk zijn bij een aanhouding.’

Wat zegt dat?

‘Wij hechten meer waarde aan verklaringen van Stena dan aan die van Iran. Ik kan moeilijk zeggen dat dit smoesjes zijn van Iran, maar de situatie zet je wel aan het denken.’

Welke consequenties heeft dit voor de Nederlandse scheepvaart?

‘Daar doen wij geen uitspraak over. Het is aan de Nederlandse kustwacht om schepen die onder Nederlandse vlag varen te adviseren. En het ministerie van Buitenlandse Zaken vervult een diplomatieke rol. Wij uiten alleen onze zorgen en doen een oproep aan de betrokken partijen om deze crisis te beëindigen.’

Heeft de kustwacht al een advies gegeven?

‘Dat weet ik niet. Zo’n advies gaat direct naar de Company Security Officer van de rederijen.’

Zijn er veel schepen van Nederlandse rederijen en schepen die onder Nederlandse vlag varen in de Straat van Hormuz?

‘Vanzelfsprekend. Het een van de belangrijkste zeescheepvaartroutes ter wereld. Een vijfde van de totale olieproductie komt door die straat van nog geen veertig kilometer breed. Nederlandse reders varen weinig ruwe olie, maar wel veel vloeibaar aardgas. Er varen chemische tankers van ons. En er zitten dienstverleners in de offshore, zoals Boskalis. Dat bedrijf was onlangs nog betrokken bij de berging van twee beschadigde tankers in de Golf van Oman, even verderop.’

Nemen de reders nog extra maatregelen?

‘Ze zijn allemaal alert natuurlijk. Maar ik heb geen signalen dat ze er niet meer naartoe varen. Een individuele reder kan ook niet veel doen. Dit moet diplomatiek opgelost worden. Buitenlandse Zaken moet dit oppakken.’

En dan hoopt u dat het met een sisser afloopt?

‘Laten we vooral hopen dat het niet verder escaleert. Dit gaat over Mare liberum, de vrije zee die door iedereen bevaren mag worden. Dat is een basisregel van het internationale zeerecht. Juist in deze tijd mag het absoluut niet zo zijn dat zeevarenden en schepen een soort pionnen worden in geopolitieke verhoudingen.’