Een ongekende stilte uit Rusland over het onderzoek naar MH17
Moskou
In de aanloop naar de presentatie van het JIT van 19 juni, is het in de Russische media opmerkelijk stil gebleven rond de MH17. Bij voorgaande presentaties was er steeds sprake van ‘onthullingen van onderzoeksresultaten’ in Rusland, die het tegendeel zouden bewijzen van wat het JIT naar voren bracht. Zo hield de Russische producent van de Buk-raket, Almaz Anty, in oktober 2015 een grote persconferentie met eigen onderzoek, pal voordat de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid met zijn eerste grote rapport kwam. In totaal hebben de Russische regering en aan de regering verbonden organisaties en media, ruim zeventig verschillende verklaringen voor het neerhalen van de MH17 en andere beweringen de wereld in geholpen. Sommige daarvan werden gelijktijdig door staatsmedia als Sputnik News en RT.com uitgedragen.
Tot in 2018 werd het verhaal herhaald dat een Oekraïense SU-25 grondaanvalsvliegtuig de MH17 zou hebben neergehaald, terwijl tegelijkertijd door Rusland erop werd gehamerd dat het toch echt een Oekraïense Buk-raket was geweest. Dat de twee theorieën elkaar totaal uitsloten, was een bijkomstigheid.
varianten
Zelfs president Putin was dit opgevallen, maar in een verklaring op het Economische Forum in Sint Petersburg in mei vorig jaar legde hij de schuld toch bij het JIT. Er bestaan ‘verschillende versies van deze tragedie’, aldus Putin, ‘maar deze worden niet serieus genomen’. Dus konden de verschillende Russische varianten ook naast elkaar blijven bestaan.
Maar deze keer is er geen alternatief verhaal dat al vooraf werd benadrukt. De enige serieuze poging was een persconferentie met een Oekraïense ‘overloper’, Vasily Prozorov. Die stelde dat de oorlog in het oosten van Oekraïne van tevoren was bedacht en opgezet door de regering in Kiev. Verder zei hij dat ‘president Porosjenko en zijn team vooraf kennis hadden van de gebeurtenis’ met de MH17. Prozorov ging er naar eigen zeggen van uit dat Valery Kondratyuk, het plaatsvervangend hoofd van de staf van president Porosjenko, en het hoofd van de militaire inlichtingendienst Vasily Burba bij het neerhalen van het passagierstoestel betrokken zouden zijn. Maar het verhaal werd door niets ondersteund en het is behalve door het staatspersbureau Tass en het Russischtalige Ria Novosti niet naar buiten gebracht.
Ook opmerkelijk is dat Sputnik News de persconferentie van het JIT live versloeg, met een accurate vertaling, terwijl RT (Russia Today) juist helemaal zweeg over de MH17.
‘Rusland is door de verhalen heen’, zegt Hella Rottenberg van het kennisplatform Raam op Rusland. ‘Alle theorieën zijn een voor een doorgeprikt en er is nu even niets meer.’ Dat ook het staatspersbureau TASS zonder echt commentaar de bevindingen van het JIT en de aanklachten tegen drie Russen heeft gemeld, is volgens haar ‘totaal nieuw’.
Het Kremlin liet voor de persconferentie van het JIT bij monde van Putins woordvoerder Dmitry Peskov weten, voorlopig ‘geen commentaar te geven op de conclusies van het JIT’. Wel herhaalde Peskov dat Rusland ‘niet de kans heeft gekregen, deel te nemen aan het onderzoek’ terwijl het dat volgens hem wel erg graag wilde doen.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei in een verklaring dat er ‘opnieuw totaal ongegronde beschuldigingen tegen Rusland zijn geuit, bedoeld om de Russische Federatie in de ogen van de internationale gemeenschap in diskrediet te brengen’. <
Het eerste bericht in de Russische media over de ramp met de MH17 is overigens een korte melding van het staatspersbureau TASS, op 17 juli 2014, dat ‘militieleden van de Donetsk Volksrepubliek een militair transporttoestel van het type Antonov-26 hebben neergeschoten. Een raket trof de AN-26, die op de grond stortte en in brand vloog’, aldus het bericht. Pas later zouden de militieleden ontdekken dat ze een passagierstoestel hadden neergehaald.
