Direct naar artikelinhoud
SportWK Voetbal in Qatar

Een stadion als een bedoeïenentent – de wereld gaat het zien bij het WK voetbal van 2022 in Qatar

De voetballers komen in 2022 bij het WK in Qatar klimatologisch niks tekort in gekoelde stadions. Een ander voordeel zal de compactheid van het evenement zijn, alle wedstrijden worden binnen een straal van 55 kilometer afgewerkt. Een bezoek aan Doha, waar ondanks alle kritiek stoïcijns wordt doorgewerkt aan het welslagen van het evenement.

Werkers in het Khalifa-stadion in Qatar.Beeld AFP

Het weerbericht voor deze 21ste november, over vier jaar de openingsdag van het WK voetbal, is in Qatar van voorspelbaar gehalte: zonnig, 26 graden maximaal. Een pittig nazomertje zouden wij zeggen. Een koele dag zouden Qatari oordelen. De gemiddelde temperatuur is in november 29 graden. Er valt in die maand officieel geen neerslag, maar dinsdag waren er zowaar enkele buitjes.

Het woestijnklimaat van Qatar, oliestaatje aan de Arabische Golf, is er de oorzaak van dat de volgende editie van het WK voetbal, dat van 2022, in de herfst wordt gehouden. In 2010 werd het toernooi nog gegund onder de originele voorwaarde: een zomertoernooi. Maar gemiddelde temperaturen van juni en juli, 40 om 42 graden, zouden gezondheidsgevaren inhouden, voor voetballer en toeschouwer.

Na tal van protesten en onderzoeken werd in maart 2015 door de wereldvoetbalbond Fifa besloten het toernooi te verplaatsen. Beginnen op 21 november 2022, afsluiten met een finale op 18 december, 28 speeldagen, 32 deelnemende landen, niet de Olympische Winterspelen van begin 2022 in de weg zitten. Het was de oplossing, nog van het later grotendeels geloosde kabinet-Sepp Blatter, in een tijd dat de kritiek op de keuze voor Qatar (boven de Verenigde Staten) met de dag aanzwol.

Tijdens een persconferentie in 2011 zei Blatter nog dat er geen plannen waren om het WK in Qatar te verplaatsen naar de winter.Beeld EPA

Het klimaat was één ding. De mogelijke corruptie, er zou voor tientallen miljoenen aan smeergelden zijn uitgegeven, hing zwaar boven het evenement. En de werkomstandigheden van de bouwvakkers werden serieus onder de loep genomen. Naar westerse maatstaven werken de gastarbeiders in Qatar, afkomstig uit landen als Filipijnen, India, Pakistan, Bangladesh, Noord-Korea en Vietnam, onder onmenselijke omstandigheden.

Het zijn er dertigduizend die aan de zeven WK-stadions in aanbouw werken. Het is een klein deel van het enorme leger dat werkzaam is in het land dat elke oliedollar bij voorkeur omzet in onroerend goed. Qatar bouwt torenflats als opschietend onkruid. Braakliggend terrein, gepikt van de woestijn, verandert in stedelijke bouw.

Er wordt overdag gebouwd, maar veel van de arbeid wordt in de nacht verricht. Wie om tien uur ’s avonds in de grandioos uitgelichte West Bay de straat oploopt, ziet de witte bussen klaar staan. Groot en klein, vies vooral, met de ramen open om rijdende wat koeling op te doen. Bouwvakkers stappen in. Het werk in de nacht heeft in zoverre iets aantrekkelijks dat het dan koeler is.

Koelende outfit

Sinds het grote rumoer van 2016 zijn er door de bekritiseerde Qatari aanpassingen gedaan. Op de website van de stadionbouwers, de Supreme Committee, wordt kond gedaan van de speciale kleding die het werkvolk voortaan kan dragen. Een koelvest (afgekeken van de topsport), een koelende helm, koel­elementen in pols- en nekbedekking. Op de testdag liep het kwik op naar 40 graden. De werkers ervoeren het als 26.

Voor de voetballers zijn ook de beloofde koele omstandigheden in de maak. De stadions in Qatar, zeven nieuwe en een bestaand, worden machinaal gekoeld. Wie het Khalifa-stadion aan de buitenkant van hoofdstad Doha betreedt, ziet de grote uitlaten van de koelmachines die koude lucht de arena inblazen. Het Khalifa, volgend jaar ook het toneel van de WK atletiek, is mei vorig jaar heropend.

Een Chinese topspeler, Wu Lei, vertelde op de website van de bouwers van de ervaring om in Khalifa te voetballen. Buiten was het 38 graden, binnen slechts 24. China won de WK-kwalificatie tegen Qatar, omdat het in de tweede helft een tweede adem vond. ‘Een zegen voor de voetballer’, aldus Wu.

Nog zeven stadions te gaan

Na Khalifa moeten vóór 2021 nog zeven stadions worden opgeleverd. Die hebben bijzondere ontwerpen gekregen. Een befaamd architect als Norman Foster is erop losgegaan. Hij ontwierp het hoofdstadion in Losail, een arena voor 86.250 toeschouwers. Er zijn verder een stadion als een bedoeïenentent, een als een moslimhoofddeksel en een als een groot schip. Een baanbrekend concept is dat van het Ras Abu Aboud-stadion, aan het voor investeerders zo gewenste strand van Doha.

Dat stadion wordt gebouwd van gemodificeerde zeecontainers. Na het WK wordt de boel afgebroken en in kleine delen verscheept naar ontwikkelingslanden. Zo gaan er meer stadions gehalveerd worden. De totale investering voor het WK is enorm. Er wordt een metro aangelegd, een brug van 40 kilometer, een nieuwe luchthaven. Er zijn schattingen van 50 tot 70 miljard voor de totale financiële inspanning.

Het Khalifa-stadion naast de het Hotel Torch Doha in 2014.Beeld Reuters

De grote winst van het WK in de woestijn is de compactheid van het evenement. Alle wedstrijden zijn in een straal van 55 kilometer. De slopende verplaatsingen, als in Brazilië en Rusland, zijn daarmee van de baan. De organisatie in Qatar heeft bij voortduring oud-topspelers op bezoek die zich laaiend enthousiast uitlaten over het toneel dat de voetbalwereld in 2022 gaat aantreffen.

Van de Nederlanders blazen Ruud Gullit, Nigel de Jong, Wesley Sneijder, Clarence Seedorf, Frank de Boer en Patrick Kluivert hun partijtje mee. Het kan niet beter, melden zij. Hun loftuiting werd van uitroeptekens voorzien door de Fifa-baas Infantino die eind oktober naar Qatar kwam om te zeggen dat Rusland het beste WK ooit had gehuisvest, maar dat hij zeker wist dat het eerste WK in het Midden-Oosten een nog hoger cijfer zou gaan krijgen.