Maat Saxophone Quartet boog zich over de klimaatcrisis: ‘We willen iets toevoegen aan de wereld’

De vier Portugese Amsterdammers van het Maat Saxophone Quartet brachten onlangs hun derde album uit, No One is Too Small. Het kwartet denkt na over de wereld waarin we leven, is geëngageerd en wil contact maken met de medemens. Op No One is Too Small klinkt nieuw werk van Nederlandse en Portugese componisten die zich hebben gebogen over de klimaatcrisis.

Maar hoe klinkt de klimaatcrisis? “Muziek is abstract, maar wekt altijd emoties op,” zegt Catarina Gomes (26), altsaxofonist van het kwartet. “Het laatste stuk op het album is Luís Tinoco’s Dreaming of the Unseen, dat eindigt in majeur. Er gaat een zucht van verlichting door je heen als je dit hoort. Het komt goed, dat gevoel.”

Tenorspeler Pedro Silva (29): “Dit is niet per se een soundtrack bij de klimaatverandering. We willen goede muziek spelen en vragen componisten geregeld om nieuwe stukken. Maat staat voor nieuwe muziek. Bijzonder is dat de componisten van wie we muziek spelen op No One is Too Small in leeftijd verschillen en allemaal een heel eigen kijk hebben op gevoelens als hoop, melancholie en machteloosheid. Hun toontaal is zeer gevarieerd.”

De missie van Maat is geslaagd als je als luisteraar ook maar even uit je eigen bubbel stapt en kort stilstaat bij je omgeving. Gomes: “We zijn een saxofoonkwartet dat iets wil toevoegen aan de wereld. Grote woorden, ja, maar toch is het zo. We zoeken via fado, klassiek en de nieuwste noten én via samenwerking met andere disciplines contact met de luisteraar. Even iets zeggen tijdens een concert vinden we ook belangrijk, om de barrière tussen podium en publiek weg te nemen.”

Rijzende sterren

Nederland grossiert in saxofoonkwartetten, Maat behoort tot de jongste generatie daarvan. Het ging hard. In januari 2018 speelden de musici voor het eerst samen, een halfjaar later wonnen ze een belangrijke prijs in hun thuisland Portugal; in Nederland konden ze de Dutch Classical Talent Award bijschrijven op hun cv. Onlangs zijn ze geselecteerd voor de prestigieuze serie Echo Rising Stars, ze zijn nu officieel rijzende sterren volgens de European Concert Hall Organisation. In het seizoen 2025/26 reist Maat Saxophone langs alle belangrijke zalen in Europa.

Gomes: “We hebben enorm veel geleerd van Arno Bornkamp en van de kracht die uitgaat van zijn voormalige Aurelia Saxofoon Kwartet. We hebben alle vier bij hem gestudeerd aan het Conservatorium van Amsterdam. Je hoeft maar vijf maten Aurelia te horen en je weet dat zij het zijn. De spelers kenden geen limiet, de drive in hun spel is buitengewoon. Maat Saxophone heeft die mentaliteit ook. Je hebt een plan, dat kost geld en het zal lang gaan duren eer de uitvoering een feit is, maar we gaan ervoor.”

Wat maakt ze zo goed? Silva lacht bescheiden. “Ik denk dat het belangrijk is dat we geen stel ego’s bij elkaar zijn. We respecteren elkaar en maken samen een klank.” Gomes: “We voeren alleen muziek uit waarvan we houden. Als we een opdracht verstrekken, willen we zeker zijn dat het esthetische gevoel van de componist bij ons past. Hedendaagse muziek vind ik veel moeilijker om te spelen dan bestaand, ouder repertoire. Het lastigste is: hoe maak je nieuwe muziek aantrekkelijk voor de luisteraar? Vaak ontbreekt een referentiekader. Zodra wij in verbinding staan met de muziek, kunnen we haar proberen over te brengen.”

John Coltrane

De kwartetleden wonen allemaal aan de oostelijke kant van Amsterdam. En passant komen restauranttips ter tafel, van het leven in de hoofdstad wordt genoten, door de hele groep. Zelfs van de drukte en het drammerige bellen van haastige fietsers. Repeteren doen ze in Noord, ze zoeken naar een vol geluid, vrij en zangerig.

Naast Bornkamp vormen jazzmusici inspiratiebronnen: John Coltrane en Cannonball Adderley. “Hun klank vibreert, ze zingen op hun instrument,” zegt Silva. Gomes: “In de saxofoon vind je een combinatie van koper- en houtinstrumenten: het pittige geluid van een trompet gaat samen met het mooie ronde van een klarinet. Op een sax kun je beide klankkleuren bereiken. Ik vind het fantastisch dat de saxofoon in directe verbinding staat met mijn lichaam. Ik blaas er mijn adem doorheen, de muziek komt vanbinnen.”