Vergoed schade Groningen royaal
Minister van Economische Zaken Eric Wiebes noemde de situatie bij zijn bezoek aan Groningen ‘Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’ (ND 23 november). In het regeerakkoord staat dat er een schadefonds onder publieke regie komt voor het herstel aan de woningen. Het kabinet heeft echter geen geld beschikbaar gesteld voor dat doel. Waarom zou de minister erop moeten staan dat de staat dat nu tóch doet? Vijf recente ontwikkelingen pleiten daarvoor.
? 1. Sint-Maarten
De eerste is de orkaan Irma, die grote verwoestingen aanrichtte op het eiland Sint-Maarten. Het kabinet trok voor de wederopbouw van het eiland zonder blikken of blozen 550 miljoen euro uit. Op Sint-Maarten, dat bij ons koninkrijk hoort, wonen 40.000 mensen. Met eenzelfde bedrag zou de staat de schadeafwikkeling in Groningen voorgoed vlot kunnen trekken. In onze provincie Groningen, waar zich een langzame ramp voltrekt, wonen maar liefst 376.000 mensen in 245.000 woningen. Het gebied dat getroffen wordt door aardbevingen, wordt langzaam maar zeker onbewoonbaar. Het is niet uit te leggen dat we voor Sint-Maarten een half miljard euro uittrekken en dat Groningen niets krijgt.
? 2. NAM buiten beeld
De tweede ontwikkeling is het terugtrekken uit het proces van schadeafwikkeling per 31 maart van dit jaar van de Nederlandse Aardoliemaatschappij. De NAM is op grond van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk voor de schade als gevolg van de gaswinning. Eigenaren wachten dus al acht maanden tot de schade aan hun huizen wordt afgewikkeld. Hoewel over een nieuw schadeprotocol wordt gesproken onder leiding van de Nationaal Coördinator Groningen met de betrokken partijen, heeft dit niet tot overeenstemming geleid.
? 3. adviesrapport
De derde ontwikkeling is het verschijnen van het rapport van de commissie-Hammerstein in oktober. Die commissie adviseerde dat de staat een rol zou nemen bij de schadeafwikkeling. Enerzijds door de schadeafwikkeling te faciliteren, anderzijds door een deel van de schade te dragen voor een ruimhartige wijze van schade afwikkelen. De belangrijkste redenen daarvoor zijn het profijt van honderden miljarden dat de staat heeft gehad, en de zorgplicht die de staat heeft voor de bewoonbaarheid van het land.
? 4. uitspraak rechtbank
Als vierde ontwikkeling kan het vonnis van de rechtbank Noord-Nederland van 15 november worden genoemd. De rechtbank oordeelde dat de staat, naast de NAM, onrechtmatig handelde tegenover een huiseigenaar met schade aan zijn woning, door in de periode na de aardbeving in Huizinge – van januari 2013 tot 18 november 2015 – de gasproductie niet terug te draaien, maar juist op te schroeven. De rechtbank oordeelde dat de staat nog niet aansprakelijk is, omdat er geen nadere feiten zijn gesteld over het causaal verband tussen het ontstaan van de schade en het niet terugschroeven. Als een advocaat zich gaat richten op dit bewijs, zal de staat gedwongen worden een deel van de schade te betalen.
? 5. draagvlak creëren
Ten vijfde zou een publiek gefinancierd fonds draagvlak creëren ook voor ingrepen in de ondergrond in de toekomst. Het verbaast niet dat nu in heel Nederland wordt geprotesteerd als er plannen zijn om onder de grond in te grijpen. Of het nu gasboringen zijn, het delven van zout of CO2-opslag – huiseigenaren vrezen telkens voor Groningse toestanden.
Deze vijf ontwikkelingen laten onomstotelijk zien dat het de hoogste tijd is de schade aan de woningen in Groningen ruimhartig, efficiënt en snel uit te keren – uit een publiek schadefonds, mede uit de publieke middelen gefinancierd. Het is de minister van Economische Zaken en Klimaat die het kabinet daarvan zou moeten overtuigen, om een eind te maken aan dit ‘Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’.
