20 juli 2018 om 03:00
Luister naar

Theanne Boer: Mag een 'oudtestamentische' boer zijn land wel beregenen?

Rondom het land van echtgenoot, boer Honingh, die op oudtestamentische wijze zaait en verbouwt, wordt op dit moment bedrijvig geoogst. Combines en trekkercombinaties rijden af en aan in de Zak van Zuid-Beveland. Het is even gedaan met de rust hier. Vroeger dan normaal wordt hier nu het graan gedorst, want dankzij de droogte was dat eerder rijp. Op het land staan wat aardappels die het nog best goed doen, de pruimen en de appels hebben het nog prima en verder wordt er druk honing gemaakt dankzij de bloemenzee. De sloten en de poel staan droog.

‘Mag die man van jou eigenlijk z’n land wel beregenen? Is dat wel oudtestamentisch?’, vroeg een waakzame journalist mij onlangs. Nou nee, eigenlijk niet … En echtgenoot legt dat desgevraagd zelf ‘even’ uit, met de Bijbel in de hand. Pak Deuteronomium 11 er maar even bij, vers 10-17. En luister dan naar de botanische preek van eco-dominee Honingh.

afhankelijk van regen

‘In plaats van een gesloten landbouwsysteem, dat de Egyptenaren relatief zelf onder controle hadden, werden de Israëlieten afhankelijk van de zegen van boven. De landbouw in Egypte was afhankelijk van de Nijl, die zeer regelmatig water en vruchtbaar slib bracht. Akkerbouw in het land Kanaän was afhankelijk van twee seizoenen: de vroege en de late regen. Kwamen deze regens te vroeg of te laat, of erger: helemaal niet, dan mislukte de oogst.

In de periode tussen half april (Pesach/Pasen) en half juni (Shavuot/Pinksteren) gaan de bloemen van de olijf, de druif, granaatappel en dadel bloeien en de kleine vijgen (ook een bloem) groeien. Tegelijkertijd rijpen de graankorrels van tarwe en gerst. Deze zeven gewassen zijn behalve als voedsel, vooral van belang voor de offerdienst in de tempel.

In het land Kanaän regeren twee hoofdwinden het klimaat, zoals in Nederland de zuidwestenwind dat doet. De zuidenwind brengt hitte en droogte. Goed voor bloeiende bloemen, zodat ze bestoven kunnen worden. Slecht voor graan dat nog geen volle aren heeft; het verschroeit zonder vrucht te dragen. De noordenwind brengt koelte en regen. Goed voor het graan, dat zo de graankorrels kan laten groeien. Slecht voor de bloemen, die kapot waaien of verregenen, wat het voor insecten onmogelijk maakt de bevruchting tot stand te brengen.

De Kanaännieten zagen in dit ingewikkelde klimaat met soms desastreuze gevolgen een strijd tussen de verschillende goden, die elkaar betwistten en die gunstig gestemd moesten worden. Veelgodendom lag dus voor de Israëlieten voortdurend op de loer. Vandaar dat God erop hamert dat alleen Hij heerser is over de winden en de regens. Volgt het volk zijn geboden op, dan zal Hij op precies het juiste moment de goede winden laten waaien, zodat de bloemen vrucht kunnen zetten en het graan kan groeien en rijpen. Gaat het volk de afgoden achterna, dan kan God het volk uiteindelijk straffen met hongersnood.

Dat was natuurlijk niet in een jaar beslist. Er waren andere gewassen en producten die de Israëlieten konden eten of verhandelen voor graan, zoals pistachenoten, amandelen, carobe, wilde honing en gom. Jacob geeft een aantal van deze producten mee met zijn zonen als ze naar Egypte gaan om graan te kopen. Deze producten waren minder afhankelijk van het kwetsbare klimaat, maar mochten dan ook niet als offer in de tempel worden aangeboden.’

brood bij de bakker

En dus irrigeert boer Honingh niet. Maar afhankelijkheid voel ik eerlijk gezegd ook niet. Want wij hoeven niet te leven van dat oudtestamentische land; wij kopen brood bij de bakker en thuis begiet ik de boontjes in ons piepkleine moestuintje wel. En toch, toen we afgelopen meivakantie in Israël waren, viel het ons op dat het land vergeven is van de slangen. Irrigatieslangen. De slang kruipt daar op zijn buik, stof etend, vocht afscheidend. Letterlijk alles wordt beregend, bedruppeld en bevloeid. Niets wordt aan het ‘toeval’ overgelaten. ‘Ah ja’, zei de journalist toen ik dat vertelde, ‘aan de slang en van God los ...’

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
.

Ik had nooit eerder een man horen zeggen dat hij feminist is

'Ik was zélf in het stereotype getrapt van de brutale meid die haar neus ophaalt voor alles wat mannen in machtsposities zeggen', schrijft Lysanne van de Kamp. En dat terwijl ze zich altijd zo ergerde aan dat stereotype.

Feniks de la Fosse

'Zijn ex regeert ons huishouden, ik kan er niet meer tegen.' Hoe kan dit worden opgelost?

‘Ik heb het nodig dat je me geruststelt’, zegt een vrouw tegen haar partner in de praktijk van relatiecoach Feniks de la Fosse tegen. ‘Ik ben gewoon onzeker en heb het nodig om te horen dat ik nummer één ben.’

Wim Dekker is lector informele netwerken en laatmoderniteit aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Het gepest van Wilders mag niet gewoon zijn. Timmermans heeft hulp van andere Kamerleden nodig

Wim Dekker hoopt dat het fatsoenlijke deel van de Kamer niet in debat gaat over wat fatsoen is, maar soeverein afstand neemt van onfatsoen. En hij vraagt om gebed voor Frans Timmermans.

Zo sensationeel is dat boek van David de Vos niet, al suggereert hij het graag

Evangelisch prediker David de Vos prijst zijn verhaal aan als ‘het meest gedurfde en ongefilterde boek over de christelijke wereld dat je gaat lezen’. Verkooppraat, volgens Reina Wiskerke.

Kelly Keasberry is theoloog en pastoraal medewerker bij ziekenhuis AZ Monica in Deurne en Antwerpen.

Ambtenaren, managers, artsen of docenten: grijp eens wat vaker naar de gieter

Voor mij als ziekenhuispastor was het uitsterfbeleid niet om aan te zien, schrijft Kelly Keasberry. Na werktijd besloot ik tot een reddingsoperatie. Gewapend met een gietertje, een schaar en een emmer van de schoonmaker.

Anita Zeldenrust is ouder van een gezinshuis voor kinderen die (soms tijdelijk) niet thuis kunnen wonen.

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten verstommen, gaat je binnenwereld aan de gang

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten zijn verstomd, gaat je binnenwereld aan de gang. Het is mij lang gelukt dat uit de weg te gaan, schrijft Anita Zeldenrust. Drukte is een statussymbool.

nd

In Amsterdam zit een witte duif klem. Hoe kan ik de vogel nog redden? Klimmend, via de regenpijp?

Wat doe je als je ziet dat er een vogel verstrikt is geraakt in een net? Op één-hoog? Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Maar er is toch hoop.

George Harinck is rector magnificus aan de Theologische Universiteit Utrecht.

Laat kinderen weer sleutelteksten uit de Bijbel, de geschiedenis en de literatuur uit het hoofd leren

Het is ronduit zonde dat we tegenwoordig bijna niets meer uit ons hoofd leren. Want wat je niet bezit, kun je jezelf niet herinneren. Zorg daarom voor een goed gevulde binnenkamer, stelt George Harinck.

Hans Werkman

Bezwijkt in christelijke gedichten de poëzie 'onder de last van de boodschap'?

Lieddichter Ad de Besten was een meelevend christen, maar christelijke poëzie, moest dat zonodig? Hij las het werk van enkele christelijke dichters en constateerde dat dit wantrouwen geen nieuw voedsel heeft gevonden.