Direct naar artikelinhoud
InterviewPetra de Jong

Coöperatie Laatste Wil gaat actie voeren na einde strafrechtelijk onderzoek

De coöperatie Laatste Wil hoopt dat er alsnog een legale weg kan komen om aan een laatstewilmiddel te komen. Dat zegt bestuurslid Petra de Jong vrijdag in een reactie op het nieuws dat het Openbaar Ministerie het strafrechtelijk onderzoek naar de coöperatie heeft afgesloten. ‘De actiebereidheid is hoog.’

Petra de Jong, bestuurslid van de coöperatie Laatste Wil.Beeld Marcel Wogram

De Jong zegt ‘blij verrast’ te zijn dat het Openbaar Ministerie het strafrechtelijk onderzoek staakt. ‘Al vinden we het op zich geen verrassing dat het OM heeft geconstateerd dat we geen strafbare feiten hebben gepleegd. We hebben nooit iets strafbaars gedaan.’

Het Openbaar Ministerie volgde de coöperatie vanaf september 2017, omdat de organisatie toen aankondigde na 4,5 jaar zoeken een geschikt middel te hebben gevonden waarmee mensen een einde aan hun eigen leven zouden kunnen maken. Het strafrechtelijk onderzoek werd in maart 2018 ingesteld omdat volgens het OM daadwerkelijk een ‘zelfmoordpoeder’ zou kunnen worden besteld.

Hulp bij zelfdoding is strafbaar, inclusief het verschaffen van middelen daartoe. Het OM liet de coöperatie weten dat alleen een arts mag helpen bij een euthanasiewens, rekening houdend met de wettelijke zorgvuldigheidsnormen.

Het OM kreeg vervolgens van het bestuur te horen dat er nog geen zelfmoordpoeder was besteld. De activiteiten zouden worden gestaakt. 

‘Hierop heeft het OM besloten een periode de ontwikkelingen te monitoren’, aldus het OM vrijdag in een persverklaring. ‘In deze periode is niet gebleken dat de coöperatie nog actief was met de voorbereidingshandelingen voor hulp bij zelfdoding.’ Inmiddels heeft de officier van justitie van het parket Midden-Nederland besloten het onderzoek te sluiten.

De coöperatie hoopt nu een volgende stap te kunnen zetten. Bestuurslid Petra de Jong: ‘Het is wel duidelijk geworden dat ontzettend veel mensen behoefte hebben aan een laatstewilmiddel. Die mensen waren door het strafrechtelijk onderzoek van het OM in feite gedwongen om ondergronds te gaan. Nu hopen we dat er weer een legale weg kan komen.’

Dus u wilt mensen wel weer gaan helpen?

De Jong: ‘Niet zozeer helpen. Er zijn 23.000 mensen lid geworden van onze coöperatie. Dat waren er in september 2017 nog maar 3.300. Die mensen willen over een middel beschikken. Dat betekent dus dat de geest uit de fles is. Er is een enorme behoefte aan de rust die het geeft als je over een laatstewilmiddel kunt beschikken. Dat doen mensen graag op een legale manier.

‘Het wegnemen van de belemmeringen zit aan de kant van de overheid. Toenmalig minister Edith Schippers van Volksgezondheid heeft daar vorig jaar een prachtige Kamerbrief over geschreven. Ze zei dat de overheid barmhartig moet zijn. Wij onderschrijven het dat de overheid de belemmeringen moet wegnemen.’

Maar dat heeft niet tot een praktische handreiking of tot hulp geleid?

‘Nee, hulp in ieder geval niet. Praktische handreikingen zijn er in principe voldoende beschikbaar. We hebben vanmiddag een bijeenkomst gehad met vrijwilligers. We gaan de politiek en de publieke opinie beïnvloeden. Er is een grote actiebereidheid onder onze leden. Dat gaat gewoon verder. Over tien jaar is het common practise en daar zijn we nu naar op weg.’

In september 2017 zei de coöperatie: we hebben na 4,5 jaar een geschikt middel gevonden en dat gaan we voor onze leden beschikbaar stellen. En nu?

‘Nee, dat hebben we zo nooit willen doen. We hebben alleen gezegd: de leden kunnen dat met elkaar aanschaffen. Dat zou best gewoon verder kunnen gaan. Door de actie van het OM zijn leden ook wel ondergronds gegaan. Want er is dus blijkbaar een grote behoefte aan een laatstewilmiddel. Lang niet voor iedereen om het daadwerkelijk te nemen, maar wel om te zorgen dat ze zelf de regie over hun leven in eigen hand kunnen houden.’

Heeft het justitie-onderzoek geleid tot opzeggingen?

‘Ja, 750 mensen opgezegd, onder wie toch wel wanhopige mensen ook, omdat ze dachten: dit is niet realiseerbaar via deze weg. Inmiddels zitten we weer ruim boven de 23.000 leden, terwijl we kwamen van 3.300.’

Praten over zelfdoding kan bij hulp- en preventielijn 0900-0113 (113.nl).

Meer over Laatste Wil

In maart stopte Laatste Wil met de inkoopgroepen die een zelfdodingsmiddel zouden inslaan, maar gaat door met het zoeken naar een route waarop mensen hun leven in eigen regie kunnen beëindigen. ‘Wij willen de leden niet blootstellen aan een strafrechtelijk onderzoek.’

De 19-jarige Ximena Knol beëindigde haar eigen leven met een ' zelfmoordpoeder'. Volgens haar ouders heeft de Coöperatie Laatste Wil haar tot suïcide aangezet.