Je bevindt je vermoedelijk op zandgrond al je de brem tegenkomt. Deze opvallende geel bloeiende struik voelt zich daar prima thuis en zijn groeiwijze is er dan ook helemaal op aangepast. Wie wat dichterbij gaat kijken, zal zien dat er wel blaadjes op de takken zitten, als je ze zo al wil noemen. Het zijn piepkleine kransjes, eigenlijk de naam ‘blad’ niet waardig. Maar de reden hiervoor is cruciaal voor de overleving van deze struik. Kleine blaadjes en dunne takken die dan ook nog eens groen blijven, zorgen voor een minimale verdamping van vocht, wat in tijden van grote droogte zeer handig is. Daarnaast is er heel weinig volume, wat bij stevige wind dan weer een voordeel is. Met wat op en neer zwiepen van zijn buigzame takken is de storm zo voorbij met weinig schade.

Toch zijn we dan nog niet uitgepraat over onze brem. We moeten het nog even hebben over zijn ontploffende bloemen. Jawel. Niet alleen knallen ze eruit vanwege hun prachtig gele kleur, maar ook om voor nageslacht te zorgen zijn het explosieve minnaars. Ze lokken tijdens de bloei heel wat insecten aan, mede dankzij hun kleur. Tijdens de warmste middaguren verspreiden ze ook nog een lekker geurtje, maar niet de hele dag door. Efficiënt ruiken is hun motto. Alleen op het moment dat de kans groot is dat er een bijtje langskomt, doen ze hun stinkende best – al is dat een verkeerde woordkeuze, want ze ruiken best lekker.

En dan is het tijd om het spektakel te laten beginnen. De bloemen zijn zo gebouwd dat als er een insect op de onderste kelkbladeren landt, er een mechanisme in actie schiet. Via een aantal opgespannen blaadjes knalt de bloem een lading stuifmeel naar buiten. De bloem ontploft als het ware. De bezoeker krijgt alles over zich heen en vliegt netjes naar de volgende bloem, waar hetzelfde proces plaatsvindt en de stamper bevrucht wordt. Het begin van weer een nieuwe generatie bremmetjes.

Die bijen komen trouwens bedrogen uit. De bloemen van de brem bevatten nauwelijks nectar. Om dit gebrek aan lekkers te verdoezelen, liegen ze alle bestuivers een beetje voor. Aan de basis van de vlag – dat zijn de opstaande kelkbladeren – zie je een aantal streepjes die als het ware de weg wijzen naar het buffet. Een signaal dat veel bloemen afgeven zodat de insecten weten waar ze moeten zijn. Bij onze brem is er wel een wegwijzertje, maar eentje naar een lege snoepdoos. Een leugentje om bestwil, dat dan ook nog eens in het gezicht van de insecten ontploft.

Soms vraag ik mij dan ook af hoe de brem er toch in blijft slagen om al liegend en knallend te overleven. Totdat ik tijdens een wandeling over de heide ze weer tegenkom, die prachtige gele bloemen. Dan weet ik het weer. Welk insect kan er aan weerstaan om hier nu voorbij te vliegen? Ik alvast niet.

(Foto: KVH - Marie-Ange Meelberghs)

https://limburgs-landschap.be/