Particuliere speurneuzen

Almere

De voorwerpen op de technische afdeling van Hoffmann Bedrijfsrecherche lijken een willekeurige verzameling spullen. In de stellingkasten staan boeken van John Steinbeck, een vogelhuisje en twee ouderwetse nachtkastjes. ‘Die kastjes zijn een klassieker’, zegt Pedro (50), de technische man van Hoffmann. ‘We hebben ze deze week nog gebruikt om te filmen.’

Wie goed kijkt, ziet gaatjes ter grote van een speldenknop zitten met daarachter een verborgen camera. ‘Beeldmateriaal opnemen is een van de middelen die we mogen inzetten. Net als interviewen, observeren en gericht zoeken in de e-mailbestanden van een bedrijf’, vertelt Martijn van de Beek (42).

Van de Beek is sinds 2016 directeur van het grootste particuliere recherchebureau van Nederland. Grootschalige fraude bij Schiphol? Een ambtenaar die geld aftroggelt van vluchtelingen? Een kasbeheerder van een zorginstelling die geld van bewoners achteroverdrukt? De zaken kwamen de afgelopen maanden allemaal aan het licht dankzij Hoffmann.

‘Bedrijven vangen vaak bot bij de politie. Vanwege het tekort aan handhavers richt de overheid zich meer op geweldsdelicten of delicten met grote impact op personen. Als een lading iPhones is gestolen, vindt een bedrijf vaak nauwelijks gehoor bij de politie’, zegt Van de Beek. ‘Dus komt zo’n bedrijf bij ons.’

imagoschade

In andere gevallen mijden bedrijven liever de politie uit angst voor imagoschade. Een aangifte levert openbare zittingen in de rechtbank op en de uitspraak van de rechter is voor iedereen online te lezen. Van de Beek: ‘Veel bedrijven willen liever niet in verband worden gebracht met fraude, zelfs niet als ze het slachtoffer zijn. De directie houdt de regie liever in eigen hand door een detectivebureau in te schakelen. Als wij ons onderzoek hebben afgerond, kan een bedrijf altijd nog besluiten aangifte te doen.’

De kantoren van Hoffmann zijn vrijwel leeg. Af en toe groet Van de Beek een rechercheur die in zijn eentje aan een bureaublok met computers zit. ‘Als het hier vol zit, gaat het slecht met het bedrijf. De rechercheurs moeten lekker buiten zijn, bij bedrijven of op straat.’

Maandelijks werken de rechercheurs aan ongeveer honderd zaken door het hele land. Vaak onderzoeken ze fraude of diefstal. Het kan gaan om een apotheker met een kasverschil tot een multinational met miljoenenschade, veroorzaakt door een leidinggevende die bedrijfsgevoelige informatie gebruikt om zelf een concurrerend bedrijf op te richten. ‘Het gaat niet altijd om financiële schade. We hebben ook weleens onderzoek gedaan naar het gebruik van harddrugs tijdens het teamuitje van een tbs-kliniek. Of naar mishandeling of seksuele intimidatie van andere medewerkers of patiënten.’

Ongeveer 30 procent van de opdrachten weigert Hoffmann. ‘Bijvoorbeeld bij kinderporno of geweldsdelicten. Dat zijn zaken voor de politie’, zegt Van de Beek. Maar meestal wordt een opdracht geweigerd omdat een bedrijf een onderzoek wil laten instellen naar een werknemer, maar erbij zegt dat Hoffmann daarover moet zwijgen tegen de onderzochte werknemer als het onderzoek niets oplevert. ‘Dat doen we niet. Iedereen die we onderzoeken sturen we een brief waarin staat dat hij het recht heeft ons rapport in te zien.’ Die inkennisstelling is sinds 1997 wettelijk verplicht. De toenmalige regering wilde de particuliere recherchebureaus aan meer regels onderwerpen. De ‘bijbel van de onderzoeksbureaus’, noemt Van de Beek de wet, terwijl hij met zijn pen op een uitgeprinte versie tikt.

dubbelspion

Aan de wand van Van de Beeks kantoor hangen foto’s van oude zaken uit zijn tijd bij de politie. Zoals zijn meeste collega’s heeft hij een verleden bij de overheid. ‘Onze medewerkers komen van de politie, de marechaussee of de inlichtingendiensten. Ikzelf heb hiervoor twintig jaar bij de recherche gewerkt’, zegt Van de Beek. ‘De politie is veel bureaucratischer. Daar was alles tot zes cijfers achter de komma geregeld. Omdat Hoffmann een bedrijf is, moet het elke dag presteren om te blijven bestaan. Wij kunnen veel sneller schakelen. Als een klant vandaag belt met het vermoeden van fraude, begint er vandaag een rechercheur aan de zaak.’

Ook de oprichter van het bedrijf, Gerd Hoffmann, verdiende zijn sporen in dienst van de overheid. Na een carrière als dubbelspion voor de Binnenlandse Veiligheidsdienst begon hij in 1962 zijn eigen bedrijfsrecherchebureau vanuit een Amsterdamse huurwoning. Zijn middelste zoon Gerd Hoffmann junior leerde het vak in de praktijk door op een brommertje fraudeurs te schaduwen. Toen hij het bedrijf overnam in 1997 was het gegroeid tot ruim veertig werknemers. Onder zijn leiding verhuisde het bedrijf naar Almere waar tegenwoordig 75 mensen werken op drie afdelingen: recherche, cybersecurity en risicomanagement.

‘De Hoffmanns hebben een goedlopend bedrijf opgebouwd. Recherche is nog altijd de belangrijkste tak, goed voor meer dan de helft van de omzet. Maar de groei zit aan de cyberkant’, zegt Van de Beek. De Schiedamse dienstverleningsgigant Facilicom zag de potentie van Hoffmann. In 2011 nam Facilicoms beveiligingsdochter Trigion het rechercheursbureau over.

wantrouwig

‘Dat Hoffmann nu onderdeel is van een groot concern was wennen voor het personeel. Discretie is er door al mijn voorgangers ingeramd bij de werknemers. Er heerste hier echt een inlichtingendienstcultuur. Heel gesloten en wantrouwig. Samenwerken met andere bedrijven was uitgesloten. Het liefst vertelden de rechercheurs niet eens aan collega’s waarmee ze bezig waren’, vertelt Van de Beek. Ik wilde meer transparantie. Openheid is nodig om te groeien.’

Anders dan zijn voorgangers zoekt Van de Beek nu de samenwerking op. ‘Met fraude kunnen daders miljoenen verdienen, maar de straf is vaak beperkt. Door samen te werken met een groot deurwaardersbureau en een gerenommeerd advocatenkantoor willen we zo veel mogelijk van de schade verhalen. Die samenwerking levert geen problemen op voor de discretie, de beroepscode van advocaten is nog strenger dan de onze.’

Openheid is niet de enige vernieuwing die Van de Beek predikt. ‘We blijven op klassieke wijze werken met interviews en een observatieteam. Maar we gaan nog meer techniek inzetten. We hebben sinds kort een eigen dronepiloot. Op een bedrijventerrein waar auto’s te veel opvallen kunnen we tijdens een observatie nu snel met de drone de lucht in en heel het terrein overzien. Zo hebben we pas nog gestolen bouwsteigers teruggevonden.’ <