Direct naar artikelinhoud

In een vergiftigd klimaat sterft een jongen, om niks

Aan de vooravond van de presidentsverkiezingen is de spanning voelbaar in oppositiebolwerk Kisumu. Michael Okoth werd er op straat gedood.

Caroline en familie in het mortuarium bij de dode Michael. Caroline staat rechts.Beeld Sven Torfinn

De geur van dood vermengt zich met die van chemicaliën. Koelcellen zoemen zacht. Een glinsterend, goudkleurig Jezusbeeld hangt aan een witte wand. In een gootsteen ligt een zaag, onder een druppelende kraan. En, op een roestvrijstalen plaat, met een paars laken tot zijn kin, rust Michael Okoth. Als anonieme nevenschade van Kenia's vergiftigde verkiezingsklimaat. Hij werd achttien jaar.

'Michael is slachtoffer van de politiek in Kenia', zegt moeder Caroline Okello in het mortuarium van de stad Kisumu. Okello - 35 jaar, in een roze rok, een zwart shirt en op zwarte slippers - oogt verdoofd. Ze dept haar ogen met een zakdoek. 'Michael zat net voor zijn schoolexamens', vertelt ze. Okello is weduwe, ze verdient wat geld als kleermaakster. Ze blijft nu achter met Erick (19), Faith (14) en Katy (11).

Michael deed niet eens mee aan de protesten in Kisumu, het oppositiebolwerk, toen hij volgens ooggetuigen van achteren werd neergeschoten door de politie. Dat was vorige week maandag. Okello: 'Michael was ijs aan het halen, tegen de warmte.' Warm, drukkend warm, is het hier, aan de oevers van het Victoriameer, waar muskieten 's nachts de baas zijn.

Op die maandag een week geleden, om half drie in de middag, rinkelde de mobiele telefoon van Okello. Toen ze even later via Whatsapp foto's kreeg te zien, wist ze dat het nieuws waar was. 'Ik stortte in', zegt ze. Ze tracht zich groot te houden.

Ooggetuigen zeggen dat een man met een mes de keel van Michael doorsneed toen hij dood op straat lag. Om zo de kogel uit zijn hals te verwijderen - om bewijsmateriaal weg te halen. Sectie op Michaels lichaam leverde geen kogel op. Het gat op de plek waar Michael's strot zat, is gehecht. Weg zijn de dikke watten die we zagen bij een eerder bezoek aan het mortuarium.

Michael Okoth zou het zoveelste slachtoffer zijn van politiegeweld in Kenia. Zeker 33 mensen werden in de hoofdstad Nairobi doodgeschoten of -geslagen in de dagen na de verkiezingen van augustus, meldden Human Rights Watch en Amnesty International op de dag dat Michael Okoth stierf. De uitslag van de verkiezingen werd later ongeldig verklaard.

Nieuwe verkiezingen staan gepland voor aanstaande donderdag. Nieuwe slachtoffers zoals Michael Okoth zullen hier dus ook gaan binnenkomen, zegt een bewaakster bij het mortuarium. Zoals dat gaat, rond Keniaanse verkiezingen. 'Dat hij stierf, is triest', zegt de bewaakster over Michael. 'Maar beter te sterven dan opnieuw president Kenyatta te zien winnen. Of dat makkelijk praten is voor mij? Ik ben er zelf klaar voor.'

Voor de oppositie bewijzen sterfgevallen zoals die van Michael de verdorvenheid van de regering

Verdorven

Voor de oppositie bewijzen sterfgevallen zoals die van Michael de verdorvenheid van de regering. Wij protesteren vreedzaam tegen de kiescommissie die we niet vertrouwen; waarom opent de politie dan het vuur? Protesten beginnen vaak met leiders van de oppositie die vanuit beschermde terreinwagens mannen aanmoedigen om zich in de vuurlinie te begeven. Als kanonnenvoer. Caroline Okello: 'Hier in Kisumu is het woord van oppositieleider Raila Odinga wet.'

De oppositie gaf na de dood van Michael Okoth een verklaring uit. Er spreekt gretigheid uit. Er is sprake van 'vernietiging' van de oppositie, van een 'moorddadige expeditie', van een 'moorddadig experiment', van 'dictatoriaal' leiderschap.

Na het bezoek aan het mortuarium is er een rouwbijeenkomst in het huisje van Caroline Okello, een bedompte betonnen ruimte van een paar vierkante meter in de buurt Manyatta. 'God zegen dit huis', staat er op een prentje aan de wand. Aan een houten balk onder het dak van golfplaat hangt een paraffinelamp. Koeien loeien buiten op ondergepoepte blubberpaden.

In het huisje gaat parlementslid Fred Ouda tekeer tegen de regering van Ken-yatta. Ouda is in zijn eigen kiesdistrict. 'De regering is een vloek', bast hij. Hij stopt Caroline Okello 3.000 shilling toe, 25 euro.

Okello zegt na afloop: 'Ik eis gerechtigheid voor de dood van Michael.' Ze heeft een verklaring afgelegd bij de politie. De politie, die volgens haar schuldig is aan de dood van Michael. Maar wat kan ze anders? Ze zucht: 'We bidden dat we ooit het ware verhaal te horen krijgen...'

Ik eis gerechtigheid voor de dood van Michael
Caroline Okello

Gespannen

Okello steunt, zoals iedereen in Kisumu, de oppositie. Maar ze roept leider Odinga op om rond de tafel te gaan zitten met Kenyatta. Om tot een vergelijk te komen in de uiterst gespannen situatie in Kenia. Okello: 'Anders vallen er nog meer doden.'

Familie zit 's avonds in een kring op plastic stoelen voor Okello's huisje. Er wordt steun betuigd en geld ingezameld. Michael Okoth wordt begraven op woensdag 25 oktober, de dag voor Kenia's nieuwe presidentsverkiezingen.


Kanonnenvlees, de wet als wapen en polarisatie: zo bedrijven ze in Kenia politiek

Oppositie boycot verkiezingen in Kenia
In Kenia bestaat ernstige twijfel over de geloofwaardigheid en zelfs haalbaarheid van de presidentsverkiezingen van donderdag. Ze zijn nodig omdat de uitslag van de verkiezingen in augustus ongeldig werd verklaard. Maar Kenia's kiescommissie verkeert in chaos en de politieke oppositie zegt dat zij de nieuwe stembusgang boycot.

Na roes splitst Kenia zich weer op: de politieke polarisatie wordt weer gevoed (+)
Opperrechter David Maraga heeft de uitslag van de presidents-verkiezing in Kenia ongeldig verklaard. Naast trots over die uitspraak tekenen de etnische scheidslijnen zich alweer af. 'We staan niet toe dat een Kikuyu president wordt!'

De verkiezingsstrijd in Kenia: de wet is een wapen geworden (+)

Nog een slachtoffer van de politieke strijd in Kenia: de rechtsstaat. Twee rechtenstudenten - de een aanhanger van de zittende president Kenyatta, de ander van zijn rivaal - zien het met lede ogen aan.