In solostad Amsterdam is het voor generatie Z zoeken naar die échte connectie: ‘Het voelt alsof ik nergens bij hoor’

Een stoplicht is handig met oversteken, maar je kunt er ook een boodschap op kwijt. ‘Vibend – making new friends has never been easier,’ staat op de sticker op de paal.

Een QR-code leidt naar de website van Vibend: een platform dat, begonnen in Amsterdam, voor 9,95 euro een informele meet-up organiseert in een café, waar je nieuwe mensen kunt leren kennen. Op basis van je leeftijd en interesses word je gekoppeld.

Het idee komt van Khalid El Kaji (25), die behoefte had aan gezelschap toen hij als student kunstmatige intelligentie naar een nieuwe stad verhuisde. “Ik heb wel goed contact met mijn familie en zo, maar nieuwe vrienden maken op een totaal nieuwe plek was lastig,” vertelt hij.

Amsterdam is in Nederland solostad nummer één. Van de inwoners is hier 63 procent alleenstaand, een hoger percentage dan gemiddeld in Nederland (zie het kader hieronder voor een definitie van ‘alleenstaand’). Het Parool bekijkt in een serie verhalen hoe verschillende generaties zich bewegen in een stad waarin de bewoners veelal op zichzelf zijn aangewezen. Dit keer: hoe vergaat het generatie Z, kortweg gen Z, de jongste generatie Amsterdammers die zelfstandig wonen en voor het eerst hun intrede doen in deze stad?

Technobunker

Amsterdam klinkt ideaal voor gen Z’ers, die pakweg zijn geboren tussen 1996 en 2010. De eerste keer knallend verliefd worden? De keuze is reuze. De eerste keer naar een technobunker? Kan! En voor het eerst op jezelf wonen? Als je geluk hebt, vind je wel wat.

Neem Laura Bas (27). Zes jaar geleden verhuisde ze vanuit Uitgeest naar Amsterdam, om hier helemaal haar plek te vinden. Ze ging studeren en inmiddels werkt ze als consultant én is ze zelfbenoemd generatie Z-expert. Op TikTok en Instagram geeft ze jongvolwassenen middels filmpjes tips op het gebied van carrière, maar ook bijvoorbeeld over hoe je een leuk gesprek kunt voeren (vraag naar iemands passie, in plaats van enkel hobby’s of werk).

“Ik kan vrijwel iedere avond met iemand wat drinken in de stad,” zegt ze. “Ik heb hier vrienden gemaakt, mezelf ontwikkeld en ik heb een goed netwerk opgebouwd.”

Maar generatie Z is óók een generatie die in de stad voor uitdagingen staat. Groot geworden tijdens de coronalockdowns zijn gen Z’ers gedurende een van de vormendste periodes van hun leven veelal op zichzelf aangewezen geweest. Hebben zij geleerd hoe je makkelijk contact maakt of nieuwe vrienden? “Deze jonge mensen hebben twee jaar socialisatie gemist in hun jeugd,” zegt psycholoog Jos Ahlers, die Gen-Z schreef, een boek over generatie Z. “Dat is echt heftig.”

Walk & Talk in Vondelpark

De 25-jarige Rachel Dekker verhuisde na haar studietijd naar Amsterdam. Ze zou hier graag vrienden maken. Na haar bachelor international studies kreeg ze een burn-out; nieuwe contacten leggen vindt ze sindsdien niet gemakkelijk, vertelt ze. “Het is lastig om op mijn leeftijd nieuwe mensen te leren kennen. Ik ben al klaar met studeren en de meesten hebben al een sociale kring om zich heen. Als je die niet hebt, zoals ik, voelt dat alsof ik nergens bij hoor.”

Ze schreef zich daarom onlangs in voor een Walk & Talk in het Vondelpark, een initiatief om nieuwe mensen te leren kennen. “We gingen met allemaal jonge mensen een rondje wandelen om elkaar beter te leren kennen.” Nieuwe vrienden heeft ze daar niet gemaakt. “Het was zo’n grote groep dat we aan de oppervlakte bleven. Maar het is goed dat zoiets bestaat, ik heb in ieder geval met mensen gepraat.”

Dekker heeft online wel wat contacten, alleen voelt dat niet als genoeg. “Online kan je niet echt inschatten hoe iemand is en ik kan ook minder goed connecten. Ik wil échte vrienden in het echte leven, met diepgaande gesprekken, zonder dat je acht uur moet wachten op een reactie.”

Ook GZ-psycholoog Ellen Klerks ziet in haar praktijk in Amsterdam dagelijks gen Z’ers die worstelen. “Er wordt gedacht dat gen Z’ers alles online en op sociale media vinden,” zegt zij. “Misschien deels wel. Ze zijn heel creatief in met elkaar omgaan, maar uiteindelijk hebben ook zij behoefte aan echte contacten. Daarin moeten ze hun weg vinden.”

Niet alleen de coronacrisis maakt dat jonge mensen meer op zichzelf zijn aangewezen. Het is onvermijdelijk dat een solostad zich ook steeds meer gaat richten op ‘de solobeleving’.

Kijk naar de manier waarop veel jonge Amsterdammers sporten. De fitnessboetieks zijn al jaren een vast onderdeel van de sportroutine van de welgestelde gen Z’er en millennial. Met abonnementen op ClassPass of OneFit kan iedereen fitness-snacken: de ene keer een billenwork-out, dan weer een pilatesles, of juist een bokstraining. Sporten als individuele bezigheid staat daarbij voorop. Iets soortgelijks is te zien bij sportverenigingen: die concluderen al enige tijd dat het steeds moeilijker wordt vrijwilligers te vinden om de clubs draaiende te houden.

Alleen studio’s

Maar ook de woningmarkt is op de solojongere gefocust. Voor nieuwe studentenhuisvesting zijn er de komende vier jaar alleen plannen om studio’s bij te bouwen, zegt de gemeente Amsterdam. Dat betekent minder focus op de gezelligheid die een gedeeld studentenhuis kan bieden. Volgens kenniscentrum voor studentenhuisvesting Kences is het de bedoeling dat Amsterdam 2400 studentenwoningen bouwt in de periode tussen 2023 en 2031, waarvan waarschijnlijk een groot deel zal bestaan uit studio’s.

Volgens Kences is het niet per se bevorderlijk voor de mentale gesteldheid van gen Z’ers om in een studio te wonen. Het kenniscentrum stelt dat juist jongvolwassenen die geen huisgenoten hebben een grotere kans lopen op sociaal isolement. Zij moeten vrijwel al hun contacten buiten de deur opdoen.

Op de Universiteit van Amsterdam spelen ze daarop in met de training Social Blues. Die wordt sinds een paar jaar aangeboden om studenten te helpen als ze niet goed in hun vel zitten en bijvoorbeeld eenzaam zijn.

“We hebben ontdekt dat er ook nu nog steeds veel behoefte is aan de cursus, die is begonnen in coronatijd, dus we blijven die aanbieden,” zegt Kim van Gennip, afdelingshoofd studentendecanen en studentenpsychologen aan de UvA.

Of deze generatie Amsterdamse studenten meer dan vorige generaties behoefte heeft aan begeleiding bij eenzaamheid, kan ze niet direct zeggen. Wat ze wel ziet, is dat het leggen van nieuwe contacten voor gen Z niet zo vanzelfsprekend is als het misschien voor eerdere studenten was.

Steeds later uit huis

Lonneke van den Berg, onderzoeker aan het demografisch instituut Nidi, ziet de individualisering van jongvolwassenen vooral terug in hun keuzes als het aankomt op de ‘grote levensstappen’. Jongvolwassenen gaan steeds later uit huis, hebben nog niet zo’n behoefte aan een serieuze relatie, gaan op latere leeftijd pas samenwonen en hebben geen haast met trouwen of kinderen krijgen.

“Dat komt deels omdat ze zichzelf eerst willen ontwikkelen als mens,” zegt Van den Berg. Een interessante studie, carrière of leuk sociaal netwerk gaat bij deze generatie voor. Maar het uitstelgedrag komt ook door de context waarin deze generatie opgroeit, ziet zij. Gen Z is geboren net voor of tijdens de bankencrisis, groeide op in de coronacrisis en gaat het volwassen leven tegemoet met een klimaatcrisis en de nodige andere geopolitieke crises wereldwijd, en, dichter bij huis, een woningcrisis in Amsterdam.

Gen Z-tiktokker Laura Bas ziet dat laatste obstakel nu voor zich opdoemen. Zij is inmiddels namelijk niet meer zo solo in solostad Amsterdam. “Mijn vriend en ik willen op den duur wel kinderen en een groter huis. We weten ook dat we die doorstart in Amsterdam niet kunnen maken,” zegt ze. “We kunnen wel samenwonen in een huis van 55m², maar een gezin stichten kan daar niet. Dat hoort ook echt bij deze generatie: een volgende stap kunnen mijn leeftijdsgenoten en ik amper zetten.”