25 mei 2019 om 03:00
Luister naar

Column Reina Wiskerke: Dochters van Europa

‘Wij zijn niet veilig, omdat jullie ons niet beschermen’, zeggen de vrouwen in het filmpje. ‘Omdat jullie weigeren onze grenzen te beschermen.’ Ze noemen zich ‘de dochters van Europa’, en spreken namens jonge vrouwen als Mia, Maria en Ebba. De een is doodgestoken in Kandel, de ander verkracht in Malmö, de volgende misbruikt in Rotterdam. Dan komt de waarschuwing voor de kijker: ‘Ik ben elke vrouw. Jij zou mij kunnen zijn. Ik zou jou kunnen zijn.’ Want bedenk: ‘De daders lopen overal.’

Het filmpje is geretweet door Thierry Baudet, met als commentaar: ‘Oef. Kippenvel. En zo waar.’ Dat het uit rechts-extremistische hoek komt, hoeft het filmpje nog niet fout te maken – dat ben ik wel met Baudet eens. Het gaat om de inhoud. En die inhoud vertoont een beproefd patroon.

Ik denk meteen aan een roemruchte film: The Birth of a Nation, van D.W. Griffith, uit 1915, over de Amerikaanse burgeroorlog en de rassenstrijd. The Birth of a Nation sloot begin vorige eeuw aan bij de angsten van de onzekere Amerikaanse samenleving. Het verhaal speelt in op een verlangen naar een eensgezinde natie waarin de blanke cultuur onaantastbaar en veilig was.

De film is verbluffend knap gemaakt voor die tijd, en mede daardoor tientallen jaren populair gebleven (onder witte mensen). Het filmverhaal is een historisch dieptepunt geworden, racistisch en manipulatief, met als boodschap: witte mensen kunnen hun onderlinge vijandigheden overwinnen en beschaafd samenleven; zwarte mensen zijn (nog) niet tot een dergelijk samenleven met witten in staat en daarom is het voor iedereen beter als zij hun ondergeschikte positie behouden.

Een sleutelscène gaat over het sympathieke, dartele en lelieblanke meisje Flora. Zij rent door het bos om water te halen. De ‘neger’ Gus achtervolgt haar. Hij maakt onbetamelijke avances. Flora springt van paniek van een klif en sterft.

Dat zwarte mannen jacht maken op jonge witte vrouwen, heiligt in de film het veiligstellen van de blanke overheersing. Het is een verleidelijk motief. Verkrachting van jonge vrouwen staat garant voor volkswoede. Daar hoef je niet minderwaardig over te doen. Verkrachting is een misdaad om woedend van te worden. Maar als de dader een ‘vreemdeling’ is, wordt dat gegeven graag gebruikt om ‘vreemdelingen’ in het algemeen te demoniseren en alle vrouwen tot hun prooi uit te roepen. Je ziet dit sentiment geregeld terugkomen. The Birth of a Nation helpt mij te bedenken dat ik daarin niet wil meegaan.

Kunnen misdaden van ‘vreemdelingen’ dus maar beter verdoezeld worden, om foute sentimenten tegen te gaan? Nee. Misdaden, door wie ook gepleegd, zijn erg. En het kan zo zijn dat ‘vreemdelingen’ in een bepaalde situatie meer dan gemiddeld fout gedrag vertonen – het kan ook niet zo zijn. Een samenleving moet elke realiteit onder ogen zien en die open bespreken, juist om vertrouwen te wekken, goede afwegingen te maken en zo nodig voorzorgsmaatregelen te treffen. De kans is groot dat burgers dan ook minder snel zwichten voor sentimenten die het filmpje van ‘de dochters van Europa’ oproept. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Hilbrand Rozema

In Enschede kun je een houten ezel op wieltjes zien, die Koning Jezus draagt. Normaal gesproken dan

‘Het is het eindpunt van de trein, bijna geen mens hoeft er te zijn, bijna geen hond gaat zover mee: Enschede.’ ... zo dichtte Willem Wilmink. Ik ging in zijn stad op zoek naar een houten ezel met Koning Jezus.

.

Ik had nooit eerder een man horen zeggen dat hij feminist is

'Ik was zélf in het stereotype getrapt van de brutale meid die haar neus ophaalt voor alles wat mannen in machtsposities zeggen', schrijft Lysanne van de Kamp. En dat terwijl ze zich altijd zo ergerde aan dat stereotype.

Feniks de la Fosse

'Zijn ex regeert ons huishouden, ik kan er niet meer tegen.' Hoe kan dit worden opgelost?

‘Ik heb het nodig dat je me geruststelt’, zegt een vrouw tegen haar partner in de praktijk van relatiecoach Feniks de la Fosse tegen. ‘Ik ben gewoon onzeker en heb het nodig om te horen dat ik nummer één ben.’

Wim Dekker is lector informele netwerken en laatmoderniteit aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Het gepest van Wilders mag niet gewoon zijn. Timmermans heeft hulp van andere Kamerleden nodig

Wim Dekker hoopt dat het fatsoenlijke deel van de Kamer niet in debat gaat over wat fatsoen is, maar soeverein afstand neemt van onfatsoen. En hij vraagt om gebed voor Frans Timmermans.

Zo sensationeel is dat boek van David de Vos niet, al suggereert hij het graag

Evangelisch prediker David de Vos prijst zijn verhaal aan als ‘het meest gedurfde en ongefilterde boek over de christelijke wereld dat je gaat lezen’. Verkooppraat, volgens Reina Wiskerke.

Kelly Keasberry is theoloog en pastoraal medewerker bij ziekenhuis AZ Monica in Deurne en Antwerpen.

Ambtenaren, managers, artsen of docenten: grijp eens wat vaker naar de gieter

Voor mij als ziekenhuispastor was het uitsterfbeleid niet om aan te zien, schrijft Kelly Keasberry. Na werktijd besloot ik tot een reddingsoperatie. Gewapend met een gietertje, een schaar en een emmer van de schoonmaker.

Anita Zeldenrust is ouder van een gezinshuis voor kinderen die (soms tijdelijk) niet thuis kunnen wonen.

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten verstommen, gaat je binnenwereld aan de gang

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten zijn verstomd, gaat je binnenwereld aan de gang. Het is mij lang gelukt dat uit de weg te gaan, schrijft Anita Zeldenrust. Drukte is een statussymbool.

nd

In Amsterdam zit een witte duif klem. Hoe kan ik de vogel nog redden? Klimmend, via de regenpijp?

Wat doe je als je ziet dat er een vogel verstrikt is geraakt in een net? Op één-hoog? Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Maar er is toch hoop.

George Harinck is rector magnificus aan de Theologische Universiteit Utrecht.

Laat kinderen weer sleutelteksten uit de Bijbel, de geschiedenis en de literatuur uit het hoofd leren

Het is ronduit zonde dat we tegenwoordig bijna niets meer uit ons hoofd leren. Want wat je niet bezit, kun je jezelf niet herinneren. Zorg daarom voor een goed gevulde binnenkamer, stelt George Harinck.