Oekraïne smeekt om meer Patriots voor verdediging luchtruim, loslaten Navo-norm kan doorbraak zijn

Luchtsteun, luchtsteun en nog eens luchtsteun. De boodschap uit Kyiv richting de westerse bondgenoten is duidelijk. Het land smeekt al weken om minstens zeven Patriots, luchtverdedigingssystemen, om de grootste steden te beschermen tegen Russische raketten. Dit systeem wordt gezien als een van de effectiefste afweersystemen ter wereld. Om álle steden en belangrijke infrastructuur te verdedigen, zijn er volgens het Oekraïense leger 25 Patriots nodig. Het land telt er nu drie.

“Het Westen, met de Verenigde Staten voorop, heeft voldoende Patriots beschikbaar,” zegt Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies. “Landen als Spanje en Griekenland hebben meerdere Patriots in huis en kunnen er zeker een paar missen, maar zij zijn alleen al vanwege de afstand veel minder betrokken bij deze oorlog dan bijvoorbeeld Duitsland, Polen, Frankrijk en niet te vergeten Nederland.”

‘Stuur meer naar Oekraïne’

Toch bestaat er een kans dat ook de zuidelijke EU-lidstaten over de brug komen. Dat heeft met de nieuwe opstelling van de Navo te maken. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg meldde woensdag: “Als bondgenoten moeten kiezen tussen het halen van specifieke Navo-normen en meer hulp voor Oekraïne, dan is mijn boodschap duidelijk: stuur meer naar Oekraïne.”

Deze uitspraak van de Navo-baas kan volgens Osinga als een doorbraak worden gezien om Oekraïne sneller te helpen. “Sommige lidstaten gebruikten de Navo-normen om voldoende militair materieel thuis te houden voor de eigen verdediging als excuus om Oekraïne niet of nauwelijks te helpen. Dat is nu door de Navo zelf losgelaten, dus wie weet. Europa én de VS hebben voldoende luchtverdediging te bieden. Nu nog de politieke wil.”

Vrijdag komt de Navo-Oekraïneraad bijeen om concrete afspraken te maken.

Mogelijk nieuwe steun vanuit VS

De trouwste bondgenoten van Kyiv hebben intussen al toezeggingen gedaan om het land beter te beschermen tegen de Russische (lucht)terreur. Zo besliste de Duitse regering een derde Patriot te leveren aan Oekraïne en ook Nederland, Denemarken en Tsjechië kijken of ze nog meer militaire hulp kunnen bieden. De Nederlandse regering gaat toch nog eens onderzoeken of het extra Patriots naar Oekraïne kan sturen. Het kabinet hield tot dusver vol dat Nederland zijn Patriots mede niet kan missen wegens Navo-taken. Maar nu de Navo die tegenwerping van tafel heeft geveegd ‘kijken we daar opnieuw naar’, zegt demissionair premier Mark Rutte.

En wat doen de Amerikanen? Na een maandenlange blokkade van Amerikaanse hulp aan Oekraïne, wordt zaterdagavond een stemming in het parlement over nieuwe steun voor Kyiv verwacht. De Republikeinse leider van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Mike Johnson, heeft een wetsvoorstel gepubliceerd.

Johnson schreef zijn uiterst verdeelde partijgenoten dat de hulp aan Oekraïne als lening kan worden verstrekt. Het zou gaan om ruim 60 miljard dollar; dat geld wordt vooral besteed aan militair materieel. De Republikeinse meerderheid lag lange tijd dwars. Als het Huis akkoord gaat, is de andere kamer van het parlement, de Senaat, aan de beurt. Hier hebben de Democraten van president Joe Biden de leiding en waarnemers verwachten dat zij hun steun zullen uitspreken.

Nationalistische kaart

“We zien elke dag hoe hard de Amerikaanse steun nodig is op en rond het slagveld. De voorraden zijn zo goed als op,” zegt Osinga. “Mike Johnson lijkt eindelijk een manier te hebben gevonden om de felste Trumpisten mee te krijgen. Hij speelt de nationalistische kaart door te stellen dat als Rusland Oekraïne overrompelt, de kans groot is dat er meer Amerikaanse troepen naar Europa moeten worden gestuurd. Daar zitten ze bij de Republikeinen niet op te wachten, dus ik denk dat er dit weekend goed nieuws is voor de inwoners van Oekraïne.”