Het Eurovisie Songfestival 2024 voor dummy’s: alles wat je moet weten

1. Wanneer is de finale van het Songfestival en hoe wordt bepaald wie er naar de finale gaan?

De beste tien landen van de eerste halve finale op dinsdag 7 mei en van de tweede halve finale op donderdag 9 mei gaan door naar de eindstrijd van zaterdag 11 mei. Wie die tien beste zijn, wordt geheel bepaald door de tv-kijkers. Vakjury’s stemmen – sinds vorig jaar – pas in de finale van zaterdag mee en bepalen dan de helft van het resultaat.

2. Zes landen zijn al zeker van een finaleplek. Hoe zit dat?

Het gaat om de winnaar van vorig jaar, Zweden, en de zogeheten Big Five. Deze vijf landen – Spanje, Frankrijk, Italië, Duitsland en Groot-Brittannië – dragen financieel zo veel bij aan de organiserende EBU dat ze een vaste finaleplek hebben afgedwongen.

3. Wie kunnen er stemmen?

Dat wordt steeds ingewikkelder. Dinsdagavond stemmen kijkers uit de vijftien deelnemende landen, plus Big Five-leden Duitsland en Groot- Frankrijk. Ook Zweedse kijkers kunnen dan stemmen. Italië, Spanje en Frankrijk stemmen bij de tweede halve finale. Net als vorig jaar kunnen dit jaar ook kijkers in landen die niet aan het festival deelnemen meestemmen. Al deze online uitgebrachte stemmen worden samengevoegd tot één ‘rest of the world’-lijstje dat net zo zwaar telt als het resultaat uit één ander deelnemend land.

In de eerste halve finale van dinsdag kunnen Nederlanders dus niet meestemmen. In de eindstrijd stemmen inwoners van alle landen mee – ook van die waarvan de deelnemers al zijn uitgeschakeld.

4. Wie heeft bepaald wie er voor Nederland deelneemt?

De selectie wordt gedaan door een door omroep AvroTros samengestelde commissie die ingestuurde liedjes – dit jaar zo’n 600 – beoordeelt. Er zijn meer landen die op deze manier werken. Andere landen, zoals Zweden, houden een nationale voorronde. Nederland hield in 2012 voor het laatst een Nationaal Songfestival. Toen won Joan Franka met You and Me. Zij werd, indianentooi op het hoofd, uitgeschakeld in de halve finale.

5. Waarom doet Australië eigenlijk mee?

Wie wil meedoen aan het Songfestival moet lid zijn van de EBU (European Broadcasting Union). Ook omroepen uit niet Europese landen mogen lid worden. Marokko, Israël en Turkije zijn lid, maar Marokko heeft slechts één keer deelgenomen (1980) en Turkije trok zich na 2012 terug. Australië is geen lid, maar krijgt speciale dispensatie vanwege de grote populariteit van het Songfestival in het land. In 2015 deed Australië voor het eerst mee.

6. Waarom mag Israël dit jaar wel meedoen en Rusland niet?

Tegen de deelname van Israël is dit jaar veel verzet. Verschillende Europese omroepen dreigden met een boycot als Israël zou meedoen. Een dreigement dat ze overigens niet uitvoerden. De EBU stelt zich op het standpunt dat het festival per definitie apolitiek is. Liedjes mogen ook geen politieke boodschappen bevatten. Daarom werd Israël gedwongen de tekst van zijn inzending aan te passen. Die heette aanvankelijk October Rain, een verwijzing naar de aanslagen van Hamas op 7 oktober. Nu zingt Eden Golan het liefdeslied Hurricane.

Rusland en Belarus zijn op dit moment geen lid van de EBU en kunnen dus niet meedoen. Zij zijn geschorst als lid omdat zij ‘verplichtingen horend bij het lidmaatschap’ niet zijn nagekomen. Welke dat exact zijn, is niet bekendgemaakt, maar vermoedelijk hangt de sanctie wel degelijk samen met de oorlog in Oekraïne, aangezien de schorsing niet lang na de Russische invasie inging.

7. De bookmakers lijken veel verstand te hebben van het Songfestival, ze voorspellen vaak de juiste winnaar. Wie zijn die mensen toch?

De wedkantoren maken zelf geen inschatting van de kansen van de deelnemers, dat doen de gokkers die geld inzetten. Landen waarop veel geld wordt ingezet stijgen in de klassementen van de bookmakers. Die houden verder vooral elkaar in de gaten. Verkleint het ene kantoor de winstmarge van pakweg Zweden, dan zullen de anderen ook hun odds aanpassen.
Lees verder: bookmakers over het Songfestival 2024.

8. Wat zijn de regels voor de act? Mag Joost Klein ook playbacken?

Nee, de zang van een Songfestivalact is altijd live. De instrumentatie daarentegen staat op tape. Alle muzikanten ‘playbacken’ dus wel. Aanvullende regels gaan over het maximum aantal personen op het podium (zes), de uiterste lengte van een inzending (drie minuten), naaktheid, levende dieren en stromend water op het podium (allemaal verboden).

9. Wie zitten er in de Nederlandse vakjury?

Wie het exact zijn, blijft geheim tot na de finale. Dit om beïnvloeding van buitenaf te voorkomen. Maar het gaat altijd om professionals uit verschillende takken van de muziekindustrie.

10. Kan ik op Nederland stemmen?

Nee, het is niet mogelijk om op je eigen land te stemmen. Niet stiekem proberen ook. Je stem eindigt in een bodemloze put.

Over de auteur: popmuziek- en mediaverslaggever Stefan Raatgever volgt het Songfestival op de voet voor Het Parool. Sinds 2014 was hij acht keer aanwezig bij het Eurovisiespektakel. Dit jaar doet hij verslag vanuit Malmö. Lees alles in ons dossier Eurovisie Songfestival 2024.