Toen was het Eberhard van der Laan met een ooglapje. Maar deze week was anders

Studentenprotesten en Amsterdam, het is een historische combinatie. Toen het tentenkamp deze week op het Roeterseiland werd opgeslagen, werd meteen verwezen naar eerdere bezettingen, zoals die van het Maagdenhuis in 2015.

Het zijn iconische beelden. Burgemeester Eberhard van der Laan ging met een ooglapje op anderhalf uur in discussie met de studenten. Hij riep hen op vreedzaam te vertrekken en wenste ze bij vertrek ‘wijsheid, een beetje harmonie en een betere studie’ toe.

De bezetting duurde daarna overigens nog een maand. Er werd radio gemaakt vanuit het Maagdenhuis, er waren gesprekken over de eisen van de studenten (minder rendementsdenken, meer inspraak van studenten), discussies én grote feesten.

Ja, er was ook veel schade, niet alles was pais en vree en de ontruiming verliep uiteindelijk hardhandig. Maar toch: wie op die periode terugkijkt ziet het romantische element van studenten die opkwamen voor hun rechten. Ze zeiden: dit is onze UvA en dit moet anders. Het leverde brede steun op in de stad.

Deze week was anders. Zeker, veel studenten die je sprak voelden zich opgetild door de massaliteit van mensen die op de been kwamen uit solidariteit met Gaza. Maar de meningen zijn tegelijkertijd verdeelder over de eisen, de bezettingen (inclusief barricades) en het geweld rond de ontruimingen deze week. Ook politieke middenpartijen zijn voorzichtiger in onomwonden steunbetuigingen en houden zich vooral bij het recht op vreedzaam protest.

De politieke flanken bepaalden wel snel hun positie. JA21 sprak van tuig, VVD vond dat er sneller ontruimd moest worden. De voormalige Bij1’ers Nilab Ahmadi en Jazie Veldhuyzen (nu Lijst Ahmadi-Veldhuyzen) stonden vol in de frontlinie: Veldhuyzen kreeg een paar tikken toen de ME door de barricades brak. Hij werd uiteindelijk niet gearresteerd en livestreamde de rest van de avond naar zijn achterban op Instagram.

Maar waar politici van linkse partijen rond de Maagdenhuisbezettingen af en aan aanwezig waren, was het deze week met name voor coalitiepartijen PvdA, GroenLinks en D66 op eieren lopen. Ze kwamen kijken, zeker, en lieten weten zich achter vreedzame demonstranten te scharen. Maar publiekelijk meelopen in steundemonstraties zag je partijen niet: met leuzen als ‘fuck the police’ brandden ze daar hun vingers niet aan.

De komende tijd zullen er meer grote demonstraties komen – meer barricades zijn niet uitgesloten en de spanningen in de stad zullen eerder toe- dan afnemen. Coalitiepartijen zien zichzelf gesteld voor een moeilijke opdracht: hoe vallen ze instituties als de politie maar ook de UvA niet volledig af, terwijl ze ook steun voor de protesterende studenten willen bieden?

Vooralsnog hebben ze het antwoord niet.

Over de auteur: Tim Wagemakers verdiept zich al bijna 10 jaar in de Amsterdamse politiek en schrijft er sinds 2022 voor Het Parool over als politiek verslaggever. Reageren? t.wagemakers@parool.nl

Luister ook naar onze podcast Amsterdam wereldstad over de lokale politiek: