Slechts 1 restaurator mocht het dagboek van Anne Frank de afgelopen 20 jaar aanraken

Vorig jaar was er terechte ontzetting over een complottheorie die op het Anne Frankhuis werd geprojecteerd, die suggereerde dat ze haar dagboek niet zelf had geschreven. In het dagboek zaten losse bladzijden die met balpen waren beschreven en die uitvinding was er in de Tweede Wereldoorlog nog niet. Dat die blaadjes na de oorlog waren achtergelaten door een onderzoeker, paste niet in die complottheorie.

Gelukkig wordt er ook serieus onderzoek gedaan naar het dagboek, dat behalve uit een dagboek uit een aantal schriftjes en losse blaadjes bestaat.

Sinds 2021 wordt er materiaaltechnisch onderzoek naar de geschriften gedaan en dat onderzoek dient twee doelen, legde presentator Hila Noorzai uit in de eerste aflevering van de vierdelige documentaireserie Dichter bij Anne Frank. Ten eerste moet het inzicht geven in Anne’s werkwijze bij het schrijven; daarnaast wordt onderzocht hoe de papieren het best bewaard en tegelijkertijd tentoongesteld kunnen worden. Tijdens dat onderzoek wordt ook alles wat Anne heeft geschreven gedigitaliseerd, zodat het ook op die wijze bewaard kan worden.

Het meest opmerkelijke was het gegeven dat er exacte kopieën zijn gemaakt van alles wat Anne Frank heeft geschreven: de facsimile van het bekende rood-wit geruite dagboek dat ze voor haar 13de verjaardag kreeg bevat exact dezelfde doorhalingen, fotootjes en ingeplakte bladzijden.

Tom Brink, hoofd collecties van de Anne Frank Stichting, liet de kopie trots zien aan Noorzai maar die werd er ongemakkelijk van: “Het voelt veel meer privé dan het boek, omdat dit haar handschrift is. Het is alsof je een kijkje in iemands leven krijgt.”

De originelen mogen alleen door onderzoekers worden aangeraakt en dat voorrecht had de afgelopen 20 jaar slechts één persoon: restaurateur Elizabet Nijhoff Asser van de Anne Frank Stichting. “Het is altijd weer een kippenvelmoment als je ze aanraakt. Ze zijn met de hand geschreven door een meisje dat nog geen 16 is geworden omdat ze werd vermoord – en die kwetsbaarheid blijf je voelen.”

Daarom is het goed dat de serie Dichter bij Anne Frank niet alleen de wetenschappelijke kant van het onderzoek toont maar ook de tragische geschiedenis van de familie Frank en alle andere Amsterdamse en Nederlandse Joden nog eens herhaalt.

Zo bezoekt Noorzai het laatste officiële woonhuis van de familie Frank aan het Merwedeplein in de Amsterdamse Rivierenbuurt. Dat het nodig is deze verhalen te blijven vertellen, zeker in deze tijden, werd vorig jaar nog eens bewezen door de niet alleen respectloze maar ook feitelijk onjuiste extreemrechtse projectie op het Anne Frankhuis.

Meer tv-recensies? Lees alle afleveringen van Han Lips in ons archief. Lees ook de wekelijkse rubriek Sterrenstof, waarin we de mediaweek doornemen. Reageren? hanlips@parool.nl.