Direct naar artikelinhoud
nieuwsDuitsland dwarsboomt Saoedi-Arabië

Duitsland stopt wapenexport naar Saoedi-Arabië

Duitsland stopt per direct met het exporteren van wapens en ander militair materieel naar Saoedi-Arabië, als reactie op de moord op de journalist Jamal Khashoggi vorige maand. Om dezelfde reden heeft de Duitse regering, gecoördineerd met Frankrijk, een inreisverbod opgelegd aan achttien Saoediërs die mogelijk achter de moord zitten.

Minister van Economische Zaken Peter Altmaier (CDU).Beeld EPA

Twee weken geleden had de regering Duitse bedrijven al verboden nieuwe orders uit de golfstaat aan te nemen. Nu maakte minister van Economische Zaken Peter Altmaier (CDU) bekend dat ook lopende en eerder goedgekeurde opdrachten worden stopgezet. Een voorlichter zei dat het ministerie ‘op dit moment inwerkt op individuele vergunninghouders met als doel dat er geen export van Duitsland naar Saoedi-Arabië plaatsvindt.’

De exportstop is bedoeld als politiek signaal aan Riyad, om hen te bewegen opheldering te geven over de omstandigheden waaronder Khashoggi is vermoord.

Met bedrijven als Rheinmetall, ThyssenKrupp, Krauss-Maffei Wegmann en onderdelen van het Nederlandse Airbus, is Duitsland al decennialang een grote speler in de internationale handel in oorlogsmaterieel. Op de wereldmarkt bekleedt Duitsland de vierde positie achter de VS, Rusland en Frankrijk, zo blijkt uit een studie uit 2017 van Sipri, een Zweeds instituut voor Vredesonderzoek. Vooral helikopters en tanks zijn gewild, net als marineschepen van de Duitse werven.

Politiek gevoelig

Politiek ligt de productie van oorlogsmaterieel in Duitsland gevoeliger dan elders, vanwege het verleden. Regeringspartij SPD pleit al jaren voor aanscherping van de uit het jaar 2000 stammende regels voor export. Tevergeefs. Want het volume van de wapenhandel is in het tijdperk Merkel toegenomen. Het topjaar was 2015, met een handelsvolume van 1,25 miljard. Grote klanten zijn, behalve Saoedi-Arabië, de VS, Litouwen, Egypte en Algerije.

In het huidige coalitieakkoord staat op wens van de SPD het plan om leveranties aan partijen die betrokken zijn bij de oorlog in Jemen te beëindigen. Ook daarvan leek tot maandag niets terecht te komen; in de eerste zes maanden van 2018 plaatste Saoedi-Arabië een order ter waarde van 516 miljoen euro. Alleen Algerije bestelde in die tijd voor nog meer geld oorlogsmaterieel in Duitsland.

Enthousiasme en zorgen

Maar nu legt Duitsland als eerste EU-land de handel stil. Het besluit van de regering werd in Berlijn enthousiast begroet door de SPD en de linkse oppositie. Maar in de deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren leidt de leveringsstop tot zorgen. De Lürssen-werf in het stadje Wolgast heeft een opdracht voor 35 schepen voor de kustwacht van de Saoediërs. Vijftien zijn er al geleverd, twintig moeten er nog worden gebouwd. Van de 300 banen op de werf, zijn er 250 afhankelijk van de levering aan de Saoediërs.

Op de lijst met achttien mensen die Duitsland niet meer in mogen, staan de vijftien leden van het ‘moordcommando’ dat de moord op Khashoggi zou hebben beraamd, en nog drie hoogwaardigheidsbekleders onder wie de consul-generaal van de golfstaat in Istanbul. De Duitse regering heeft geen uitspraken gedaan over de duur van de exportstop en het inreisverbod.